Το καλοκαίρι θα κρίνει το οικονομικό πλάνο του ’21

Αυτό το καλοκαίρι όντως είναι τελείως διαφορετικό από αυτά που είχαμε συνηθίσει. Η πανδημία του Cocid-19 άλλαξε την κανονικότητά μας και φυσικά το lock down των δύο μηνών δημιούργησε τεράστια προβλήματα στην οικονομία, όχι μόνο στην ελληνική, αλλά της παγκόσμιας κοινότητας.

Του Μιχάλη Κωτσάκου

Έτσι, η κυβέρνηση Μητσοτάκη, η οποία τα πήγε εξαιρετικά στη διαχείριση της κρίσης του κορωνοϊού, καλείται τώρα να κρατήσει όρθια την κοινωνία σε ένα ρευστό για την οικονομία σκηνικό, αναμένοντας όλοι να δούμε το αποτύπωμα που άφησε πίσω της η πανδημία. Κι όπως αντιλαμβάνεται ακόμη και ο πλέον αδαής, οι επόμενοι μήνες θεωρούνται κρίσιμοι για την οικονομία. Κατ’ αρχάς, είναι ο τουρισμός. Τα περσινά έσοδα δεν υπάρχει περίπτωση να τα δουν τα δημόσια ταμεία. Όμως όλοι ελπίζουν ότι τουλάχιστον θα διασωθεί το ¼ του περσινού πακέτου. Εάν μέχρι τον Σεπτέμβριο τα έσοδα είναι της τάξης των 5 δισ. ευρώ (πράγμα που στην κυβέρνηση δεν το θεωρούν απίθανο), τότε η ύφεση θα είναι μικρότερη των προβλέψεων της Κομισιόν. Κάτι που σημαίνει πως ο σχεδιασμός για το 2021 θα είναι διαφορετικός και με άλλον αέρα ο Κυριάκος Μητσοτάκης θα ανέβει στη Θεσσαλονίκη στη ΔΕΘ για να εμφυσήσει την αισιοδοξία σε εργαζόμενους κι επιχειρήσεις.

Στο επίκεντρο σίγουρα θα βρεθεί η εισροή πόρων του πακέτου των 32 δισ. ευρώ από το Ταμείο Ανάπτυξης που προτείνει η Κομισιόν, καθώς η κυβέρνηση ποντάρει στα ευρωπαϊκά κονδύλια τα οποία θα ανοίξουν τον δημοσιονομικό χώρο για την ενεργοποίηση μόνιμων φοροελαφρύνσεων και μειώσεων στις ασφαλιστικές εισφορές.

Το οικονομικό αποτύπωμα της τουριστικής κίνησης κατά τους καλοκαιρινούς μήνες αναμένεται να είναι καθοριστικό για τις οικονομικές εξελίξεις των επομένων μηνών. «Το ποσοστό της φετινής μείωσης του ΑΕΠ εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από την απόδοση του τουρισμού», υποστηρίζει σε όλες του τις παρεμβάσεις ο υπουργός Οικονομικών, Χρήστος Σταϊκούρας, ο οποίος εκτιμά ότι η ύφεση φέτος θα κυμανθεί από 5%-8% με τα μέτρα που έχει λάβει η κυβέρνηση για τη στήριξη των επιχειρήσεων και των εργαζομένων, ενώ ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδας, Γιάννης Στουρνάρας, βλέπει συρρίκνωση του ΑΕΠ κατά 6% σύμφωνα με το βασικό σενάριο. Την ίδια ώρα, Κομισιόν, ΔΝΤ και ξένοι οργανισμοί και οίκοι προβλέπουν μεγαλύτερη ύφεση φέτος για την Ελλάδα, με τις εκτιμήσεις να υπερβαίνουν ακόμα και το 10%.

Μέγας πονοκέφαλος η ανεργία 

Ένας από τους πονοκέφαλους της κυβέρνησης είναι το πώς θα αντιμετωπίσει και το εφιαλτικό σενάριο της αύξησης της ανεργίας. Οι απαισιόδοξοι κάνουν λόγο ότι θα ξεπεράσει στο τέλος του έτους το 20%. Βέβαια από το Μαξίμου ισχυρίζονται ότι το πρόγραμμα «Συν-εργασία» για τη στήριξη της απασχόλησης θα βοηθήσει για να μειωθούν οι άνεργοι. Ο μηχανισμός προβλέπει μείωση ωραρίου εργασίας έως 50%, μείωση μισθού και κρατική επιδότηση του 60% των μηνιαίων αποδοχών που θα χάσουν οι εργαζόμενοι, οι οποίοι θα εργάζονται με μειωμένο ωράριο. Τα αποτελέσματα του μηχανισμού στην αγορά εργασίας θα φανούν τον Σεπτέμβριο.

Το κακό σενάριο, πάντως, έχει τεθεί επί τάπητος σε όλες τις συσκέψεις του Μαξίμου. Και το σενάριο αυτό είναι να εκτροχιαστεί ο δείκτης ανεργίας και να αυξηθούν τα λουκέτα στην αγορά. Και σύμφωνα με έγκυρες πληροφορίες, ήδη στο πρωθυπουργικό μέγαρο ετοιμάζεται εναλλακτικό σχέδιο, όπως επέκταση της «Συν-εργασίας» μέχρι το τέλος του έτους ή ακόμα και στους πρώτους μήνες του 2021. Υπό το βάρος των αυξημένων δαπανών για τη στήριξη των επιχειρήσεων και των εργαζομένων, το οικονομικό επιτελείο μετράει τις αντοχές των κρατικών ταμείων και τα ταμειακά διαθέσιμα, ενώ τον Σεπτέμβριο που θα έχει πιο καθαρή εικόνα στο μέτωπο των φορολογικών εσόδων και των δαπανών θα αρχίσει να ετοιμάζει το προσχέδιο του προϋπολογισμού του 2021, βάζοντας στο τραπέζι με τους θεσμούς θέμα εκ νέου αναστολής της δέσμευσης για πρωτογενές πλεόνασμα 3,5% του ΑΕΠ για την Ελλάδα.

Τι θα κρίνει την τύχη των φοροελαφρύνσεων

Οι εξελίξεις στο μέτωπο της πανδημίας, οι δημοσιονομικοί στόχοι του 2021, αλλά και οι αποφάσεις της Ευρώπης για το Ταμείο Ανάκαμψης θα κρίνουν το πακέτο των φοροελαφρύνσεων, με την κυβέρνηση να έχει στραμμένο το βλέμμα της στη μεσαία τάξη. Προβάδισμα δίνεται στις μειώσεις των ασφαλιστικών εισφορών, μέτωπο στο οποίο θα διερευνηθούν οι δυνατότητες χρηματοδότησης των μέτρων στήριξης της αγοράς εργασίας και με τα κοινοτικά κονδύλια από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Ανάκαμψης. Τον Σεπτέμβριο θα βγουν από το συρτάρι, στο οποίο μπήκαν όταν ξέσπασε η πανδημία, τα σχέδια για τη σταδιακή μείωση των φόρων από το 2021, που προβλέπουν σταδιακό ψαλίδι στην ειδική εισφορά αλληλεγγύης, νέα μείωση του ΕΝΦΙΑ σε συνδυασμό με τις νέες αντικειμενικές αξίες των ακινήτων και σταδιακή κατάργηση του τέλους επιτηδεύματος, ενώ στο τραπέζι θα βρεθεί και η δεύτερη δόση της μείωσης του φορολογικού συντελεστή στις επιχειρήσεις από 24% σε 20%.

Πάντως, τα χρέη των νοικοκυριών και των επιχειρήσεων στην Εφορία, τον ΕΦΚΑ, τις ΔΕΚΟ και τις τράπεζες που συσσωρεύονται ανησυχούν έντονα το οικονομικό επιτελείο. Ο λογαριασμός θα έλθει το φθινόπωρο και θα είναι φουσκωμένος μετά τις παρατάσεις που δόθηκαν στην καταβολή φόρων, εισφορών αλλά και στο πάγωμα των δόσεων δανείων.

Σεμνά και ταπεινά τα ταμειακά διαθέσιμα, υπό τον φόβο ενός δεύτερου κύματος πανδημίας

Ανεξαρτήτως του ότι κανένας επιστήμονας δεν μπορεί να προσδιορίσει πότε και με ποια ένταση θα χτυπήσει το δεύτερο κύμα της πανδημίας του covid-19, από την κυβέρνηση κάνουν προς ώρας το προφανές: αφήνουν να εμπεδωθεί ένα αίσθημα ασφάλειας ότι δεύτερο lockdown  δεν θα υπάρξει, παρά μόνο τοπικές παρεμβάσεις. Ωστόσο, ουδείς βάζει το χέρι του στο ευαγγέλιο, καθώς εάν το δεύτερο κύμα είναι πιο σφοδρό από ό,τι το πρώτο, τότε ίσως αναγκαστεί η κυβέρνηση να αναθεωρήσει τις απόψεις της. Κι ένα νέο κλείσιμο της οικονομίας θα μπορεί να θεωρηθεί στην κυριολεξία καταστροφικό. Αυτός είναι και ο λόγος που η εντολή του πρωθυπουργού είναι για λελογισμένη χρήση των ταμειακών διαθεσίμων, δηλαδή να υπάρχουν πάντα χρήματα στο ταμείο.