Έπιασαν στον ύπνο την Κουμουνδούρου

Νέα δεδομένα στο πολιτικό πεδίο φέρνει η απόφαση Σαμαρά-Βενιζέλου να αλλάξει ο τρόπος εκλογής των Ελλήνων ευρωβουλευτών, αρχής γενομένης από τις εκλογές της 25ης Μαΐου, όπου οι ψηφοφόροι θα επιλέξουν με σταυρό αυτούς που θέλουν να τους εκπροσωπήσουν έως το 2019 στο Στρασβούργο.

Του Μιχάλη Κωτσάκου

Το σχέδιο που ενέκριναν o πρωθυπουργός και o αντιπρόεδρος της κυβέρνησης προβλέπει ότι κάθε κόμμα θα κατεβάζει ψηφοδέλτιο με 42 υποψήφιους, διπλάσιο αριθμό των ευρωβουλευτών που δικαιούται η χώρα μας. Η συγκεκριμένη απόφαση εκλαμβάνεται συνολικά ως προσπάθεια να υπάρξει διαχειρίσιμο αποτέλεσμα σε περίπτωση ήττας των κυβερνητικών κομμάτων.

Η απόφαση για αλλαγή του τρόπου εκλογής των ευρωβουλευτών ίσως αποτελεί το ιδανικό… αναλγητικό για τους δύο αρχηγούς, οι οποίοι πλέον αποφεύγουν να επιλέξουν μεταξύ πολλών υποψηφίων. Για παράδειγμα οι συνεργάτες του πρωθυπουργού έχουν πολλά αιτήματα από νυν ευρωβουλευτές, που θέλουν να συνεχίσουν στο Στρασβούργο, όπως η Μαριέττα Γιαννάκου, η Ρόδη Κράτσα και ο Γιώργος Κουμουτσάκος, ενώ ταυτόχρονα ο Μανώλης Κεφαλογιάννης τονίζει ότι έχει λάβει την υπόσχεση του πρωθυπουργού ότι θα ηγηθεί του ευρωψηφοδελτίου. Μεγαλύτερη πίεση αντιμετώπιζε ο Ευάγγελος Βενιζέλος, ο οποίος στο πλαίσιο της συνεργασίας με τους «58» υπήρχαν πολλοί που ήθελαν να λάβουν το «πράσινο φως».

Από την άλλη πλευρά η αντιπολίτευση ακόμη και σήμερα κάνει λόγο για απέλπιδα προσπάθεια των Σαμαρά-Βενιζέλου να παραμείνουν γαντζωμένοι στις καρέκλες, όμως όλοι κατανοούμε ότι η απόφαση για σταυροδοσία αιφνιδίασε την ηγετική ομάδα του ΣΥΡΙΖΑ και αυτό το έδειξαν. Βέβαια στην Κουμουνδούρου πλέον είναι αναγκασμένοι να αλλάξουν τα πλάνα τους, καθώς πλέον αναζητούνται υποψήφιοι, τουλάχιστον οι μισοί, οι οποίοι θα είναι αναγνωρίσιμοι και θα μπορούν να βοηθήσουν το κόμμα με τις δημόσιες εμφανίσεις τους πριν από τις εκλογές. Πάντως όπως δείχνει και η επίσημη ανακοίνωση της Κουμουνδούρου ο ΣΥΡΙΖΑ είναι ενοχλημένος, Μάλιστα συνεργάτες του Αλέξη Τσίπρα υποστηρίζουν πως «επειδή και τα δύο κυβερνητικά κόμματα δεν μπορούν να κινητοποιήσουν τις όποιες δυνάμεις τους, βάζουν υποψήφιους, οι οποίοι με το δέλεαρ της ανοιχτής διαδικασίας, θα δώσουν σκληρή μάχη για να προσελκύσουν σταυρούς και κάπως έτσι να πετύχουν η Ν.Δ. και το ΠΑΣΟΚ ένα καλύτερο αποτέλεσμα».

Φυσικά τα δύο κόμματα της συγκυβέρνησης άδραξαν την ευκαιρία και έκαναν λόγο για φοβικά σύνδρομα του ΣΥΡΙΖΑ. Μάλιστα ο γραμματέας επικοινωνίας του ΠΑΣΟΚ, Δημήτρης Καρύδης, με μία ανάρτηση του στο facebook, σχολίασε: «Κανείς δεν περίμενε ότι ο ΣΥΡΙΖΑ θα αντιδρούσε κατά της πρότασης για απευθείας εκλογή με την ψήφο του λαού των ελλήνων ευρωβουλευτών. Μια ακόμη απόδειξη ότι προτιμούν τους μηχανισμούς και όχι την δύναμη και την εντολή των πολιτών. Είναι φοβικοί μπροστά σε κάθε νέο και καινοτόμο. Εκπροσωπούν κάθε τι παλιό που εξασφαλίζει την ακινησία».

Κέρδη από την απόφαση

Η συμφωνία των Σαμαρά – Βενιζέλου για αλλαγή στον τρόπο εκλογής των ευρωβουλευτών επικοινωνείται από την κυβέρνηση ως καινοτομία, που δίνει το προβάδισμα στους ίδιους τους πολίτες για να αποφασίσουν ποια πρόσωπα θα στείλουν στην Ευρωβουλή, ενώ παράλληλα θα μειώσει την αναμενόμενη αποχή από τις ευρωεκλογές -διεξάγονται παράλληλα με το β’ γύρο των αυτοδιοικητικών εκλογών, στις 25 Μαΐου.

Σε ό,τι αφορά τις ηγεσίες της Ν.Δ. και του ΠΑΣΟΚ, η επιλογή της σταυροδοσίας των υποψήφιων ευρωβουλευτών λύνει τα χέρια σε πολλά επίπεδα – και πρώτα απ’ όλα του Ευ. Βενιζέλου. Το ευρωψηφοδέλτιο της «Ελιάς» (που αποτελείται από την κίνηση των «58», άλλες συνεργαζόμενες δυνάμεις της Κεντροαριστεράς και το ΠΑΣΟΚ) είχε ήδη αρχίσει να δημιουργεί προβληματισμό στο ΠΑΣΟΚ, τόσο για την μέθοδο επιλογής των υποψηφίων, όσο και για τη σύνθεσή του καθ’ αυτήν. Με τη σταυροδοσία αφενός λύνεται το πρόβλημα αυτό, αφετέρου όσοι προέρχονται από το ΠΑΣΟΚ αποκτούν –θεωρητικά τουλάχιστον– προβάδισμα έναντι των συνυποψήφιων τους, λόγω εμπειρίας και αναγνωρισιμότητας.

Την ίδια ώρα, τόσο ο Ευ. Βενιζέλος, όσο και ο Αντ. Σαμαράς απαλλάσσονται από τις πιθανές πιέσεις στελεχών, που θα ήθελαν να λάβουν το χρίσμα για την ένταξη στη λίστα των ευρωεκλογών, καθώς και εκλόγιμη θέση. Με την κατάργηση της λίστας, οι δύο πολιτικοί αρχηγοί αφενός εμφανίζονται να βάζουν όλους τους υποψήφιους σε μια ισότιμη διαδικασία, χωρίς να προωθούν εκλεκτούς, αφετέρου κινητοποιούν τους υποψήφιους ευρωβουλευτές, οι οποίοι θα πρέπει να κινητοποιηθούν περισσότερο για το κόμμα τους στο κυνήγι της ψήφου. Παράλληλα, σε ό,τι αφορά τον ΣΥΡΙΖΑ, οι κυβερνητικοί εταίροι εκτιμούν ότι η σταυροδοσία θα δημιουργήσει εσωκομματικό πρόβλημα, καθώς οι υποψήφιοι για την Ευρωβουλή δεν θα είναι κεντρική επιλογή της ηγεσίας, ώστε να εκφράζουν -κατά κύριο λόγο- τις πολιτικές θέσεις της πλειοψηφίας, αλλά υποψήφιοι που θα εκπροσωπούν διαφορετικά ρεύματα μέσα στο κόμμα, κάτι που αναμένεται να δημιουργήσει εσωτερικές τριβές.

Σε κάθε περίπτωση, η αλλαγή στον τρόπο εκλογής των υποψήφιων ευρωβουλευτών αποτελεί αιφνιδιασμό, καθώς υπαγορεύει αλλαγή σχεδιασμού στα κόμματα, την ώρα που είχαν ήδη καταστρωθεί οι στρατηγικές και βρισκόταν στην τελική ευθεία η επιλογή προσώπων εν όψει των διπλών εκλογών στις 18 και 25 Μαΐου. Πρόκειται για το δεύτερο αιφνιδιασμό, μετά την αλλαγή ημερομηνίας των ευρωεκλογών, που δεν θα διεξαχθούν ταυτόχρονα με τον α’ γύρο των αυτοδιοικητικών εκλογών -όπως ορίζει ο νόμος-, αλλά μαζί με τον β’ γύρο στις 25 Μαΐου. Όπως προβλέπει τροπολογία που αναμένεται να ψηφιστεί εντός της εβδομάδας, ο α’ γύρος των αυτοδιοικητικών εκλογών θα προηγηθεί, στις 18 Μαΐου. Σύμφωνα με αυτό το σκεπτικό, το αίσθημα αποδοκιμασίας της κυβέρνησης θα έχει εκτονωθεί στον α’ γύρο των αυτοδιοικητικών εκλογών και στις ευρωεκλογές θα υπάρξει μεγάλη αποχή, ειδικά σε περιοχές που δεν θα υπάρξει β’ γύρος αυτοδιοικητικών εκλογών.

Έτσι, η στρατηγική του ΣΥΡΙΖΑ άλλαξε. Πλέον, δίνεται βαρύτητα στα αποτελέσματα των Περιφερειακών εκλογών, από τα οποία αναμένονται τα -πρώτα- «πολιτικά συμπεράσματα» σε σχέση με το βαθμό αποδοχής της κυβέρνησης από τους πολίτες. Σε αυτό το κλίμα, άλλωστε, εντάσσεται και η πίεση εντός του κόμματος για υποψήφιους περιφερειάρχες ευρείας αποδοχής, που δημιούργησε τα γνωστά προβλήματα τύπου Καρυπίδη και Βουδούρη.

Έρχονται κι άλλες θεσμικές αλλαγές

Η απόφαση για την σταυροδοσία στις ευρωεκλογές, μπορεί να ξένισε πολλούς, όμως όπως λένε στο Μαξίμου είναι η αρχή για σημαντικές αλλαγές. Ο πρωθυπουργός επιμένει, ότι η χώρα χρειάζεται ένα θεσμικό σοκ, προκειμένου να εκσυγχρονιστεί η χώρα και να μπει φραγμός στους λαϊκιστές. Η αλλαγή του τρόπου εκλογής των ευρωβουλευτών με την κατάργηση της λίστας, μετά από 33 χρόνια και η καθιέρωση της σταυροδοσίας για τα υποψήφια μέλη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, ήταν η πρώτη κίνηση στο θεσμικό πεδίο.

Όπως λένε από το Μαξίμου αναμένονται και άλλες αποφάσεις, οι οποίες ευελπιστούν στο Μέγαρο Μαξίμου θα δημιουργήσουν θετικές αντιδράσεις, καθώς εκτιμούν πως θα απαντάνε στο βασικό αίτημα των πολιτών για ριζικές τομές και στο πολιτικό σύστημα. Μια από αυτές τις αλλαγές που προετοιμάζονται θα είναι εκτός απρόοπτου –άγνωστο βέβαια πότε θα γίνει- η κατάργηση της λίστας και για τους βουλευτές Επικρατείας, οι οποίοι θα εκλέγονται και αυτοί με σταυρό. Η εισήγηση που υπάρχει είναι να υπάρξει σχετική νομοθετική ρύθμιση σύντομα, ώστε να ισχύσει για τις προσεχείς βουλευτικές εκλογές, αλλάζοντας επίσης άρδην ένα καθεστώς που ίσχυε από το 1974.

Είναι σαφής η επιδίωξη του πρωθυπουργού να μεταβάλει άρδην το πολιτικό σκηνικό και να θεμελιώσει νέους κανόνες πολιτικής συμπεριφοράς εκ μέρους των κομμάτων και των πολιτικών. Ο πρωθυπουργός πιστεύει ότι το σκηνικό της Μεταπολίτευσης, πρέπει να δώσει τη θέση του σε ένα νέο σύστημα κανόνων και θεσμών, εντός του οποίου η οικονομία, η διοίκηση, η εξωτερική πολιτική και η ίδια η κοινοβουλευτική λειτουργία θα βρίσκουν εύκολα κοινούς παρονομαστές.

Η αναθεώρηση του Συντάγματος παραμένει ακόμη ζητούμενο, αλλά σύμφωνα με τις συζητήσεις που έχουν γίνει στο Μέγαρο Μαξίμου, πριν το καλοκαίρι θα ανοίξει η σχετική συζήτηση δημόσια, μετά και την παρέλευση πενταετούς προθεσμίας από την ατελή προηγούμενη.

Τέλος, μια μεγάλη αλλαγή που συζητείται και μπορεί να γίνει και χωρίς αναθεώρηση, αλλά με απλό νόμο, είναι να μειωθεί ο αριθμός των βουλευτών από 300 σε 200, μια πρόταση που είχε καταθέσει ο ίδιος ο πρωθυπουργός εδώ και περίπου 20 χρόνια και πλέον έχει ωριμάσει. Αυτή η κίνηση μπορεί να συνδυαστεί και με το πάγιο αίτημα πολλών βουλευτών να «σπάσουν» ορισμένες πολύ μεγάλες εκλογικές περιφέρειες, όπως η Β΄ Αθηνών.

Επίσης, έχει προχωρήσει αρκετά η συζήτηση για τον περιορισμό και του μπόνους των 50 εδρών σε 30, καθώς κεντρική ιδέα είναι να καταστεί πιο αναλογικό το εκλογικό σύστημα στην επερχόμενη εκλογική αναμέτρηση.

Στα πλαίσια του θεσμικού σοκ που θα γίνει με την συνταγματική αναθεώρηση, θα υπάρξουν αλλαγές, όπως η καθιέρωση του ασυμβίβαστου υπουργού και βουλευτή, η κατάργηση της βουλευτικής ασυλίας, η κατάργηση βουλευτικών, συνδικαλιστικών και καθηγητικών προνομίων, η σύσταση δεύτερου νομοθετικού σώματος όπως η Γερουσία, κατά τα πρότυπα των δυτικοευρωπαϊκών χωρών, αλλά και η υιοθέτηση του κανόνας της εξάντλησης της τετραετίας από τις εκάστοτε κυβερνήσεις, χωρίς να μπορούν να προκηρύσσουν εκλογές προηγουμένως.

Γιάννης Μιχελάκης: Η κοινωνία θα έχει άποψη για τα συμβαίνοντα στις Βρυξέλλες

Υπεραμύνθηκε της αλλαγής του τρόπου εκλογής των ευρωβουλευτών με σταυροδοσία ο υπουργός Εσωτερικών, Γιάννης Μιχελάκης, τονίζοντας ότι πλέον η Ευρωβουλή θα έχει λόγο στην καθημερινότητα των πολιτών.

«Μέχρι τώρα, υπήρχε μια διαδικασία, αυτή της λίστας, η οποία πιστεύω ότι απομάκρυνε και αποξένωνε έναν σημαντικό θεσμό, ο οποίος πια θα έχει στη νέα του δομή λόγο στην καθημερινότητα των Ευρωπαίων πολιτών και των Ελλήνων, ειδικά από τη νέα Ευρωβουλή και δεν θα γνωρίζαμε ποιοι μας εκπροσωπούν, όπως, πρέπει να το ομολογήσουμε, γινόταν σήμερα. Γνωρίζετε αν η κοινωνία είχε άποψη για το τι συμβαίνει στις Βρυξέλλες; Πλην ελαχίστων περιπτώσεων κάποιων ανθρώπων που επικοινωνούσαν με την κοινωνία, υπήρχε ένας ελιτισμός» είπε χαρακτηριστικά ο υπουργός Εσωτερικών.

Ο Γ. Μιχελάκης τάχθηκε υπέρ της μείωσης του αριθμού των βουλευτών, λέγοντας πως «σ’ αυτό πρέπει να προχωρήσουμε κάποια στιγμή. Είναι μέσα στις προθέσεις μας». Και συμπλήρωσε: «Υπάρχουν κάποια τέτοια ζητήματα που πρέπει να ανοίξουν, όπως επίσης στην αναθεώρηση του Συντάγματος κάποια άλλα… Κατ’ αρχήν, είναι θεσμική η κρίση, διότι μπορούν τα θεσμικά όργανα να μπαίνουν μπροστά και να εμποδίζουν την εξέλιξη των πραγμάτων. Δείτε τα δημοσιονομικά, παραδείγματος χάρη. Θα μπορούσα να σας βάλω άλλο ένα θέμα προς συζήτηση: εάν ο υπουργός Οικονομικών μπορεί να είναι ταυτόχρονα και βουλευτής. Ή, εάν ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας θα εκλέγεται ή όχι από το λαό, που σημαίνει ότι εκεί ουσιαστικά αγγίζεις και τον σκληρό πυρήνα του πολιτεύματος».

Παρέλαση ονομάτων για τα ευρωψηφοδέλτια

Ήδη από την Δευτέρα το πρωί, λίγες μόνο ώρες μετά την απόφαση που έλαβαν οι Αντώνης Σαμαράς και Ευάγγελος Βενιζέλος για την αλλαγή του τρόπου εκλογής των Ευρωβουλευτών άρχισε και η ονοματολογία για το ποιοι θα συμπεριληφθούν στους 42 του κάθε κόμματος.

Από τη ΝΔ κυκλοφορούν σενάρια, ότι στο ευρωψηφοδέλτιο της ΝΔ θα συμπεριληφθεί και η Ντόρα Μπακογιάννη και όλοι θεωρούν ότι δεν θα αντιμετωπίσει κανένα απολύτως πρόβλημα να εκλεγεί και να καταλάβει μία θέση ευρωβουλευτού. Εάν συμβεί αυτό, τότε λύνει τα χέρια στον Αντώνη Σαμαρά για να επιλέξει άλλη για την θέση του Επιτρόπου, που θα αντικαταστήσει την Μαρία Δαμανάκη. Επίσης πέραν του Μανώλη Κεφαλογιάννη και του Γιώργου Κουμουτσάκου θεωρείται βέβαιο ότι στο ψηφοδέλτιο θα δοκιμάσουν την τύχη τους, τόσο η Μ. Γιαννάκου, όσο και η Ρόδη Κράτσα που ήθελαν να συνεχίσουν.

Επώνυμοι και στο ΠΑΣΟΚ

Στο στρατόπεδο της εν δυνάμει «Ελιάς», το ευρωψηφοδέλτιο φαίνεται ότι προκαλεί και την πρώτη κόντρα. Αφενός η αλλαγή του τρόπου εκλογής προκάλεσε τριγμούς στα κόμματα που συμμετέχουν και αφετέρου η επιθυμία του προέδρου του ΠΑΣΟΚ, Ευάγγελου Βενιζέλου, να προτάξει την υποψηφιότητα της Φώφης Γεννηματά, η οποία με όπλο τη δημοφιλία της θεωρείται ότι δεν θα αντιμετωπίσει κανένα πρόβλημα εκλογής, δημιουργεί σκηνικό έντονων αντιδράσεων στους «58».

Σύμφωνα με πληροφορίες, ξανά υποψήφιες για την ευρωβουλή θα είναι οι Συλβάνα Ράπτη και Αννυ Ποδηματά. Επίσης, εκτιμάται ότι, ανάλογα και με τις συνθήκες που θα διαμορφωθούν, σταυρό για την Ευρωβουλή ενδεχομένως να ζητήσουν και ο γραμματέας του κόμματος, Νίκος Ανδρουλάκης, ενώ ακούγονται και τα ονόματα των Γιώργου Πεταλωτή, Παύλου Γερουλάνου, του Κυριάκου Πιερρακάκη και της Αφροδίτης Αλ Σάλεχ.

Όσον αφορά τους «58» συζητείται έντονα το όνομα της Αθηνάς Δρέττα, της Κατερίνας Μπατζελή, του Γιώργου Παγουλάτου και του Παντελή Καψή, εφόσον βέβαια προχωρήσει η συζήτηση για την «Ελιά» χωρίς εμπόδια. Τις υποψηφιότητες Παγουλάτου και Βούλγαρη στηρίζει και ο επικεφαλής της «Δυναμικής Ελλάδας», Ηλίας Μόσιαλος, ο οποίος με δήλωσή του στηρίζει τον αιφνιδιασμό του σταυρού.