Ανασχηματισμός συμβιβασμών και υποχωρήσεων

Πώς ναυάγησαν τα σχέδια του Αλέξη Τσίπρα για μια κυβέρνηση χωρίς ΑΝΕΛ λίγο πριν από τον τερματισμό, με ισχυρές προσωπικότητες από την κεντροαριστερά και την κεντροδεξιά αλλά και εξωκοινοβουλευτικούς.

Και εγένετο ανασχηματισμός. Όχι εκείνος που ο Αλέξης Τσίπρας θα ήθελε, αλλά εκείνος που του επέτρεψαν οι συνθήκες. Με παλιά υλικά σε φάση ανακύκλωσης, με συμβιβασμούς και υποχωρήσεις, ώστε να διατηρηθεί ένα κλίμα συνεργασίας που να επιτρέπει την αισιοδοξία για την επομένη μέρα. Το στοίχημα πια για τον πρωθυπουργό είναι το –πολυάριθμο– σχήμα να αρχίσει να παράγει άμεσα αποτελέσματα.

 

Ρεπορτάζ: Θεοδόσης Παπανδρέου

 

Το βασικό μήνυμα που ήθελε ο Αλέξης Τσίπρας να περάσει μέσω του ανασχηματισμού ήταν αφενός της επανεκκίνησης και αφετέρου πως εκείνος είναι ο ηγέτης που αναζητά η ευρύτερη κεντροαριστέρα. Είναι πια ξεκάθαρο πως ο ΣΥΡΙΖΑ δεν έχει καμία σχέση με το ριζοσπαστικό κόμμα που υπήρξε μια φορά. Η ανώμαλη προσγείωση στην πραγματικότητα έχει αφήσει σημάδια σε όλους που δεν τους επιτρέπουν πια να αιθεροβατούν. «Ο σοσιαλισμός θα έρθει αλλά με πιο αργά βήματα», σχολίαζε περιπαιχτικά κυβερνητικό στέλεχος σε σχετική συζήτηση αρκετές ημέρες πριν από τον ανασχηματισμό. Δείχνοντας πως, χωρίς να ξεχνά από πού ξεκίνησε, γνωρίζει που βρίσκεται.

Κάπως έτσι και στο Μέγαρο Μαξίμου. Ο Αλέξης Τσίπρας επιθυμούσε μια κυβέρνηση χωρίς ΑΝΕΛ λίγο πριν από τον τερματισμό. Άδικα επί ημέρες προσπαθούσε να πείσει τον Πάνο Καμμένο πως το κόμμα των Ανεξαρτήτων Ελλήνων θα έβγαινε πολλαπλά κερδισμένο αν δεν συμμετείχε σε υπουργικές θέσεις σε αυτήν τη φάση. Θα μπορούσαν και οι δύο τους να δηλώσουν πως ο στόχος του επετεύχθη και ότι η αναγκαστική συνεργασία δεν είχε λόγο να συνεχιστεί. Με τον τρόπο αυτό θα ενισχυόταν και το αφήγημα πως η χώρα βγήκε από τα μνημόνια, που ήταν και ο βασικός λόγος της κυβερνητικής συνεργασίας.

Μόνο που ο υπουργός Εθνικής Άμυνας ήταν ανένδοτος. Όχι μόνο για την παραμονή στην κυβέρνηση αλλά και για τη συμμετοχή σε αυτή της Κατερίνας Παπακώστα. Οι δυο τους είναι ένα βήμα πριν ανακοινώσουν εκλογική συνεργασία και η είσοδος της ανεξάρτητης βουλευτή στην κυβέρνηση θα τους φέρει πιο κοντά. Αυτό εκτιμά ο Πάνος Καμμένος, ο οποίος αναζητά διακαώς συνεργασίες που θα του επιτρέψουν να βρίσκεται και στην επόμενη Βουλή. Αν η Κατερίνα Παπακώστα θα μπορέσει να τον ενισχύσει είναι κάτι που θα φανεί με το άνοιγμα των καλπών.

Το άνοιγμα στην κεντροδεξιά πάντως ο Αλέξης Τσίπρας το ήθελε, καθώς η εκτίμηση που κυριαρχεί είναι πως με αυτόν τον τρόπο θα έδειχνε ότι δεν είναι κόντρα στο σύστημα αλλά διεκδικεί τους πολιτικούς του στόχους ως «νόμιμος» πολιτικός και όχι ως «αντάρτης πόλεων». Πληροφορίες θέλουν να επικοινώνησε με δύο πρώην στελέχη της κεντροδεξιάς τα οποία παραμένουν σε απόσταση από τη Νέα Δημοκρατία. Όμως και τα δύο επεφύλασσαν αρνητική απάντηση για τον πρωθυπουργό, χωρίς μάλιστα να μπουν σε λεπτομέρειες.

Αντίστοιχη τύχη είχε και με την απόπειρα ανοίγματος στην κεντροαριστερά. Η Μαριλίζα Ξενογιαννακοπούλου, που για τους πολλούς παραμένει ταυτισμένη με τον πρώην πρωθυπουργό Γιώργο Παπανδρέου, βρίσκεται στο καράβι του ΣΥΡΙΖΑ επίσημα ήδη από το 2014, οπότε σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να θεωρηθεί μεταγραφή. Επί της ουσίας, ο Αλέξης Τσίπρας δεν κατάφερε άνοιγμα στον χώρο αυτό, μιας και τα στελέχη που προσέγγισε εκτίμησαν πως η χρονική συγκυρία ήταν άκυρη. Μάλιστα, συγκεκριμένος πολιτικός, ο οποίος απέχει από το προσκήνιο τα τελευταία χρόνια, υποστήριξε πως θα ήταν χτύπημα κάτω από τη ζώνη για το ΚΙΝΑΛ αν δεχόταν στη φάση που το κόμμα στο οποίο ανδρώθηκε προσπαθεί να ορθοποδήσει και μάλιστα με τη συμμετοχή όλων των άλλοτε κορυφαίων παραγόντων. «Ας τα πούμε πριν από τις εκλογές ή ακόμα καλύτερα αμέσως μετά από αυτές», φέρεται να απάντησε.

Ακόμα όμως και στο εσωκομματικό στρατόπεδο ο πρωθυπουργός συνάντησε αντιστάσεις. Χαρακτηριστικότερο παράδειγμα είναι η μετακόμιση της Όλγας Γεροβασίλη στο ανεξάρτητο πια υπουργείο Προστασίας του Πολίτη. Στους σχεδιασμούς του Αλέξη Τσίπρα υπήρχε άλλος  βουλευτής, τον οποίο βολιδοσκόπησε μέσω συνεργατών του, για να λάβει αρνητική όμως απάντηση. Το παλαιό στέλεχος του ΣΥΡΙΖΑ είχε ενστάσεις τόσο για το συγκεκριμένο υπουργείο που είναι ειδικών αποστολών ειδικά τώρα όσο και για την υφισταμένη του Κατερίνα Παπακώστα και την μεταξύ τους συνεργασία.

Με τον πάγκο να είναι άδειος ο Αλέξης Τσίπρας δεν είχε πια άλλη επιλογή από την ανακύκλωση των προσώπων που ήδη είχαν δοκιμαστεί και τουλάχιστον μπορούσε να εμπιστευθεί ως προς την αποτελεσματικότητα.

 

Οι υπουργοί ειδικών αποστολών

Αφότου τελείωσε με την αναζήτηση υπουργών, ο πρωθυπουργός με τους συνεργάτες του προχώρησαν προσεκτικά στον σχεδιασμό της κυβέρνησης, ώστε να τηρηθούν οι ισορροπίες αλλά και να λυθούν καίρια προβλήματα. Και κάπως έτσι προέκυψε η Κατερίνα Νοτοπούλου στο ευαίσθητο λόγω της συμφωνίας των Πρεσπών υπουργείο Μακεδονίας. Άνθρωπος της απολύτου εμπιστοσύνης του πρωθυπουργού εκτιμάται πως μπορεί να καλύψει τα νότα του, σε αντίθεση με την προερχόμενη από τους ΑΝΕΛ κα Τσαρουχά, η οποία ξεκάθαρα είχε ταχθεί κατά της συμφωνίας.

Ο Αλέξης Χαρίτσης δεν ήταν η εύκολη λύση, αλλά η λύση ουσίας για το Εσωτερικών. Έχοντας παράξει σημαντικό έργο κυρίως μέσω του ΕΣΠΑ, θα μπορούσε να παραμείνει στο Οικονομίας, αλλά εν όψει των εκλογών και λόγω της αναγκαστικής μετάθεσης της Όλγας Γεροβασίλη στο Προστασίας του Πολίτη, ο νεαρός υπουργός αναδείχθηκε στον καταλληλότερο για να ανοίγει τον δρόμο στον γραμματέα πια του κόμματος Πάνο Σκουρλέτη στην αναζήτηση συνεργασιών σε επίπεδο τοπικής αυτοδιοίκησης.

Ο Μιχάλης Καλογήρου, πάλι, έχει ίσως αναλάβει την πιο δύσκολη μάχη για την κυβέρνηση. Για αυτό άλλωστε και από τα πρώτα εικοσιτετράωρα πήρε δραστικές αποφάσεις. Πήρε πίσω το νομοσχέδιο Κοντονή για την τριχοτόμηση του Πρωτοδικείου της Αθήνας, το οποίο είχε προκαλέσει ποικίλες αντιδράσεις στον δικαστικό και δικηγορικό κόσμο. Είναι ένα πρώτο μήνυμα προς όλους αυτούς πως ο νέος υπουργός είναι έτοιμος να κάτσει στο τραπέζι των συζητήσεων, σε αντίθεση με τον προκάτοχό του ο οποίος δεν δίστασε να συγκρουστεί με τους πάντες χωρίς να υπολογίζει τις συνέπιες. Μάλιστα, όπως έγινε γνωστό, το νομοσχέδιο αποσύρεται στο σύνολό του προκειμένου ο νέος υπουργός να το μελετήσει και να το συζητήσει με τον Δικηγορικό Σύλλογο Αθηνών και τις Δικαστικές Ενώσεις. Εκτός από τη διάταξη για την τριχοτόμηση του Πρωτοδικείου, το σχέδιο νόμου αφορά και στην κύρωση οδηγίας για τη μείωση της ποινής κατηγορουμένων των οποίων το τεκμήριο αθωότητας έχει προσβληθεί από δηλώσεις δημοσίων λειτουργών.

Ο Μιχάλης Καλογήρου έχει αναλάβει να συμφωνήσει ανακωχή και στη μάχη των τριών ετών με τον δικαστικό κόσμο στο επίπεδο τουλάχιστον που αυτό είναι εφικτό. «Έχει καλές σχέσεις με το κύκλωμα των δικαστικών», ήταν το λακωνικό σχόλιο γνωρίζοντα του χώρου όταν ρωτήθηκε από την «Α» μόλις ανακοινώθηκε το όνομα του υπουργού.

Ο Μάρκος Μπόλαρης, πάλι, αναλαμβάνει να φέρει την ειρήνη στις σχέσεις της Ελλάδας με τη Ρωσία. Ο παλιός βουλευτής και πλέον υφυπουργός για θέματα Θρησκευμάτων στο ΥΠΕΞ(!) καλείται να αξιοποιήσει τις σχέσεις του με την Εκκλησία και ειδικότερο με το Ρωσικό Πατριαρχείο, ώστε να αποκατασταθεί η ζημία που προκλήθηκε το τελευταίο διάστημα.

 

Έστω και στο παρά ένα άλλαξε και η διοίκηση του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης, το οποίο πέρα από τη διαχείριση δεν έχει να επιδείξει κάποιο σοβαρό έργο. Δεν είναι τυχαίο άλλωστε πως από τους τρεις της προηγούμενης κυβέρνησης παρέμεινε μόνο ο πιο σιωπηλός Βασίλης Κόκκαλης. Και αυτό γιατί ο υφυπουργός είχε διαχειριστεί με σοβαρότητα τα θέματα αρμοδιότητάς του, μένοντας κάτω από το ραντάρ του Βαγγέλη Αποστόλου, ο οποίος θα μπορούσε να του δημιουργήσει προβλήματα. Δεν είναι τυχαίο πως ο Ευβοιώτης βουλευτής και πρώην υπουργός διεκδικούσε την απόλυτη εξουσία του υπουργείου.

Η δύσκολη αποστολή του νέου πια υπουργού Σταύρου Αραχωβίτη είναι να φέρει ειρήνη με τον αγροτικό κόσμο, στον οποίο ακόμα ο ΣΥΡΙΖΑ επενδύει πολλά σε εκλογικό επίπεδο. Πάντως, οι αγρότες έχουν αποφασίσει να δείξουν τα δόντια τους έως ότου ο υπουργός δείξει τις προθέσεις του, ανακοινώνοντας κινητοποιήσεις στη Θεσσαλονίκη στη ΔΕΘ.

Γνώστρια του χώρου με καλή επαφή με τους παραγωγούς είναι και η επίσης υφυπουργός Ολυμπία Τελιγιορίδου.