Τα 3 διλήμματα της ελληνικής προεδρίας

Ποιος είναι τελικά ο στόχος της ελληνικής προεδρίας για το πρώτο εξάμηνο του 2014; Η κυβέρνηση θέλει απλά να προωθήσει τα ελληνικά ζητήματα με όπλο την προεδρία, ή ο στόχος του Αντώνη Σαμαρά είναι να αποδείξει ότι η προβληματική οικονομικά Ελλάδα είναι σε θέση να προωθήσει κρίσιμα ευρωπαϊκά ζητήματα;

Του Μιχάλη Κωτσάκου

Σε αυτά τα ερωτήματα ουδείς είναι σε θέση να δώσει σαφή απάντηση. Οι περισσότεροι στις Βρυξέλλες είναι απαισιόδοξοι, διότι όλα τα ευρωπαϊκά ζητήματα περνούν από την κρησάρα της Γερμανίας και σε πολλά από αυτά ακόμη και το Βερολίνο δεν έχει αποφασίσει ποιο είναι το συμφέρον του. Οπότε στην έδρα της Κομισιόν δεν περιμένουν πολλά από την ελληνική προεδρία. Από την άλλη, δεν είναι λίγοι οι κυβερνητικοί παράγοντες, οι οποίοι εκτιμούν ότι η προεδρία αποτελεί μία πρώτης τάξεως ευκαιρία για να ξεφύγει η χώρα μας από τη μέγγενη της τρόικας.

Ο ίδιος ο Αντώνης Σαμαράς στο περιθώριο της Συνόδου Κορυφής του Δεκεμβρίου είχε δηλώσει αναφερόμενος στις προτεραιότητες της ελληνικής προεδρίας ότι «η τυφλή εμμονή στην αυστηρή λιτότητα εξουδετερώνει τις προσπάθειες ενίσχυσης της απασχόλησης και της εμπέδωσης της ανάπτυξης». Όμως υπέρ της τυφλής λιτότητας έχει ταχθεί η Άνγκελα Μέρκελ και ο Βόλφρανγκ Σόιμπλε, και τώρα που η Ιρλανδία επέστρεψε τις αγορές θεωρούν εαυτούς δικαιωμένους. Εάν μάλιστα όπως υπολογίζουν τα καταφέρει και η Ελλάδα, τότε η συνταγή της… δυστυχίας θα θεωρηθεί θέσφατο.

Η ελληνική προεδρία, πάντως, ενημερώνοντας τους ξένους υποστηρίζει ότι οι βασικές προτεραιότητες είναι η διασφάλιση του ευρώ, η εμβάθυνση της Οικονομικής και Νομισματικής Ένωσης, η αντιμετώπιση της ύφεσης και της ανεργίας, αλλά και η αντιμετώπιση του φαινομένου της μετανάστευσης. Ειδικότερα, σύμφωνα με τον αρμόδιο υφυπουργό, Δημήτρη Κούρκουλα, η πρώτη προτεραιότητα της ελληνικής προεδρίας είναι η αποτελεσματική εφαρμογή του Συμφώνου Ανάπτυξης και Απασχόλησης. Οι επιμέρους δράσεις περιλαμβάνουν την προώθηση της ανάπτυξης, ιδίως μέσω της ενίσχυσης της πρόσβασης στον δανεισμό για τις μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις, την εφαρμογή της πρωτοβουλίας για την αντιμετώπιση της ανεργίας των νέων, καθώς και την ανάληψη δράσης για την αντιμετώπιση των κοινωνικών επιπτώσεων της κρίσης.

Η δεύτερη προτεραιότητα της ελληνικής προεδρίας είναι η εμβάθυνση της ΟΝΕ. Στο πλαίσιο αυτό, η προεδρία θα προωθήσει τις διαπραγματεύσεις για την τραπεζική ένωση υπό το φως των όποιων αποφάσεων λάβει σήμερα το ΕΚΟΦΙΝ. Η ελληνική προεδρία φιλοδοξεί να συμβάλει στην εμβάθυνση της ΟΝΕ προωθώντας την ισορροπία μεταξύ σταθερότητας και αλληλεγγύης. Ιδιαίτερη σημασία αποδίδεται επίσης στην κοινωνική διάσταση της ΟΝΕ, καθώς και στην προώθηση μέτρων που θα ενισχύουν τη διαφάνεια, τη λογοδοσία και την αρχή της αντιπροσώπευσης στη λειτουργία της Ευρωζώνης.

Η τρίτη προτεραιότητα αφορά στην αποτελεσματική αντιμετώπιση της παράνομης μετανάστευσης, με σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, την προώθηση της νόμιμης μετανάστευσης και της κινητικότητας, καθώς και την προώθηση συνεργειών μεταξύ μετανάστευσης και ανάπτυξης. Με δεδομένη την ολοκλήρωση του «Προγράμματος της Στοκχόλμης 2010-2014», η ελληνική προεδρία σκοπεύει να εργαστεί προς την υιοθέτηση του διάδοχου προγράμματος για την περίοδο 2014-2018, με άξονες τη συνεργασία με τρίτες χώρες στο θέμα της διαχείρισης των μεταναστευτικών ροών, την αύξηση της χρηματοδότησης προς τις χώρες τις Ε.Ε. που είναι ιδιαίτερα επιβαρυμένες από την εισροή μεταναστών και την προώθηση της Κοινής Πολιτικής Ασύλου.

Θετικό νεύμα

Φυσικά η ελληνική προεδρία δεν αναμένεται να περάσει αδιάφορα. Κι αυτό γιατί οι εταίροι μας είναι επιφυλακτικοί για το πώς μία χώρα, η οποία βρίσκεται σε καθεστώς μνημονίου, είναι σε θέση να προωθήσει θέματα, όταν η επιβίωσή της εξαρτάται από τη «φιλανθρωπία» των άλλων. Ήδη μία σειρά από δημοσιεύματα εφημερίδων του εξωτερικού και ειδικά της Γερμανίας έχουν αναφερθεί με καθόλου κολακευτικά σχόλια για τη χώρα μας. Όμως, από την άλλη πλευρά, η ιστοσελίδα της γερμανικής Υπηρεσίας Τύπου και Πληροφοριών αναφέρεται με πιο θερμά λόγια για την ελληνική προεδρία. «Η Ελλάδα έχει θέσει υψηλούς στόχους. Μέχρι τις εκλογές του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στις 25 Μαΐου του 2014 θέλει να ολοκληρώσει όσο το δυνατόν περισσότερα νομοθετικά σχέδια», επισημαίνεται και παρατίθενται οι βασικές προτεραιότητες της ελληνικής προεδρίας, για την Τραπεζική Ένωση, για την περαιτέρω ανάπτυξη του Συμφώνου Ανάπτυξης και Απασχόλησης σε ευρωπαϊκά επενδυτικά προγράμματα για την απασχόληση και για το ζήτημα της μετανάστευσης, «έναν παραδοσιακά σημαντικό τομέα» για τη χώρα. Η ανάρτηση καταλήγει με την επισήμανση του χαμηλού κόστους που έχει σχεδιάσει η Αθήνα για την προεδρία: «Με σχεδιασμένα έξοδα ύψους 50 εκατομμυρίων ευρώ, το κόστος θα είναι το χαμηλότερο έως τώρα».

Πώς βλέπουν οι ευρωβουλευτές την ελληνική προεδρία

Η αλήθεια είναι ότι μετά την καθιέρωση της «μόνιμης προεδρίας» υπό τον Χέρμαν φαν Ρομπάι (φωτ.) το 2009, ο θεσμός της κυλιόμενης προεδρίας έχει αποδυναμωθεί. Διατηρεί ωστόσο σημαντικές αρμοδιότητες για τον συντονισμό της ευρωπαϊκής ατζέντας και την αναζήτηση κοινού παρονομαστή στις διαπραγματεύσεις μεταξύ των κρατών-μελών.

Φροντίζουν γι’ αυτό και οι ευαίσθητες «ισορροπίες ισχύος» στο εσωτερικό της Ε.Ε., που δεν θέλουν έναν πρόεδρο με υπερεξουσίες εις βάρος της Κομισιόν ή των εθνικών κυβερνήσεων. Πολλοί ευρωβουλευτές φαίνεται πάντως να αγωνιούν – όχι τόσο για τον κατάλογο προτεραιοτήτων της προεδρίας, όσο για το αν η οικονομική κρίση στην Ελλάδα θα επισκιάσει τον ρόλο της στον συντονισμό της ευρωπαϊκής ατζέντας. Μπορεί ωστόσο να συμβεί και το αντίθετο, υποστηρίζει ο επικεφαλής των Ευρωπαίων σοσιαλιστών, Χάνες Σβόμποντα, δηλαδή η κρίση στην Ελλάδα να αναδείξει στην πιο κατάλληλη στιγμή, ενόψει ευρωεκλογών, τον ρόλο και τη σπουδαιότητα της Ευρώπης.

Από την πλευρά του, ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος, Ζόζεφ Ντολ, εκτιμά ότι η ελληνική διπλωματία έχει αποκτήσει πλέον ρουτίνα στον χειρισμό των ευρωπαϊκών θεμάτων, καθώς η Αθήνα αναλαμβάνει για πέμπτη φορά την κυλιόμενη προεδρία.

Η παράδοση λέει ότι μία χώρα που ασκεί την προεδρία δεν εκμεταλλεύεται τη θέση της για να προωθήσει τη δική της πολιτική. Αλλά η επικεφαλής των Πρασίνων στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, Ρεμπέκα Χαρμς, έχει μια δική της προσέγγιση: «Ελπίζω ότι η ελληνική κυβέρνηση θα είναι σε θέση να διορθώσει τις ασυμμετρίες του μεταρρυθμιστικού προγράμματος στη διάρκεια της προεδρίας. Ξέρω ότι είναι αισιόδοξη αυτή η προσδοκία, αλλά η επιμονή αποκλειστικά και μόνο στη βιωσιμότητα του χρέους έχει οδηγήσει την Ελλάδα στο χείλος του γκρεμού».