Οι άσχημες εξελίξεις έχουν εκνευρίσει τον «σουλτάνο»

Τις τελευταίες ημέρες ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν έχει πολλά νεύρα. Ο μεγαλοϊδεατισμός του καλά κρατεί, αλλά τα παιχνίδια που θέλει να κάνει σε διάφορες περιοχές δεν του βγαίνουν. Ήδη σε δύο περιοχές που έχει απλώσει τα πλοκάμια του δέχθηκε τεράστια χαστούκια.

Στη Λιβύη οι δύο αντιμαχόμενες πλευρές αποφάσισαν να κάνουν ένα βήμα προς τη συμφιλίωση. Η κυβέρνηση Σάρατζ και η παράταξη Χαφτάρ συμφώνησαν στη Γενεύη για οριστική κατάπαυση του πυρός, αποχώρηση όλων των ξένων μαχητών και μισθοφόρων από τη χώρα, τερματισμό της στρατιωτικής παρουσίας τρίτων χωρών, επανέναρξη της παραγωγής πετρελαίου και έναρξη των συνομιλιών στην Τυνησία για τον σχηματισμό οικουμενικής κυβέρνησης εθνικής συμφιλίωσης.

Η Τουρκία και προσωπικά ο Ερντογάν είχε επενδύσει στη σύρραξη στη Λιβύη, διότι ο πόλεμος αυτός εξυπηρετούσε την εδραίωση της τουρκικής παρουσίας στην Ανατολική Μεσόγειο βοηθώντας το αφήγημα ότι είναι περιφερειακή υπερδύναμη. Η Τουρκία, με τη χαώδη κατάσταση που επικρατεί στη Λιβύη, είχε ως στόχο να βάλει στο χέρι την πετρελαϊκή βιομηχανία της Λιβύης, ενώ ταυτόχρονα ενίσχυε τη Μουσουλμανική Αδελφότητα.

Για να επιτευχθεί αυτή η συμφωνία κατάπαυσης του πυρός στη Λιβύη, σημαντικό ρόλο έπαιξε στο παρασκήνιο ο Εμανουέλ Μακρόν. Ο Γάλλος πρόεδρος δεν αγρίεψε μόνο τον Χαφτάρ, αλλά απείλησε και με αεροπορικές επιδρομές με τα ραφάλ τις θέσεις του Σάρατζ. Επίσης σημαντικό ρόλο στη συμφωνία έπαιξαν και οι πολίτες της Λιβύης, οι οποίοι στην κυριολεξία πένονται. Και όπως λένε χαρακτηριστικά διπλωματικές πηγές, «οι εργαζόμενοι στην Total έπαιξαν σημαντικό ρόλο, ώστε οι πιέσεις του λαού να ενισχυθούν προς τον Σάρατζ και τον Χαφτάρ».

Τι σημαίνει αυτή η εξέλιξη για τον Ερντογάν; Ότι η νέα κυβέρνηση της Λιβύης δεν θα βασίζεται πλέον στη στρατιωτική βοήθεια της Τουρκίας, εφόσον τα συμφωνηθέντα τηρηθούν. Άρα, ο Ερντογάν θα πρέπει να μαζέψει τους τζιχαντιστές μισθοφόρους του. Και το κυριότερο, η νέα κυβέρνηση να ακυρώσει το τουρκολιβυκό μνημόνιο, που έτσι κι αλλιώς δεν έχει ψηφιστεί από τη Λιβυκή Βουλή και που σύσσωμη η διεθνής γνώμη το έχει χαρακτηρίσει παράνομο.

Και στη Συρία

Άσχημες ήταν οι εξελίξεις για την Τουρκία και στη Συρία, όπου προ ημερών αναγκάστηκε να εκκενώσει το στρατιωτικό παρατηρητήριο-φυλάκιο Μορέκ στο νότιο άκρο της επαρχίας Ιντλίμπ στη βορειοδυτική Συρία. Το εν λόγω φυλάκιο είχε περικυκλωθεί από τις δυνάμεις του Άσαντ από το καλοκαίρι του 2019. Η Τουρκία έχει αποφασίσει την εκκένωση τριών ακόμη φυλακίων τα οποία είναι περικυκλωμένα από τις καθεστωτικές δυνάμεις.

Ο Ερντογάν είχε διαμηνύσει ότι η Τουρκία δεν θα δεχτεί την υποχώρηση της ιδίας και των συμμάχων της πέραν των ορίων που προέβλεπε η συμφωνία για την Ιντλίμπ του 2016 μεταξύ Ρωσίας και Τουρκίας. Ένα μεγάλο τμήμα της επαρχίας Ιντλίμπ εντός των ορίων αυτών απελευθερώθηκε το καλοκαίρι του 2019 και τον Μάρτιο του 2020 από τις δυνάμεις του Άσαντ. Με την εκκένωση του παρατηρητηρίου, η Τουρκία αποδέχεται την κυριαρχία τού καθεστώτος Άσαντ (το οποίο θεωρητικά πολέμησε) επί των εδαφών αυτών, καθώς και επί του αυτοκινητοδρόμου Μ5, ο οποίος είναι στρατηγικής σημασίας καθώς συνδέει το Χαλέπι με την πρωτεύουσα Δαμασκό.

Οπότε στον Τούρκο πρόεδρο έμεινε μόνο το Ναγκόρνο Καραμπάχ, αλλά κι εκεί δεν μπορεί να κάνει περισσότερα από τη στιγμή που οι Αρμένιοι πολεμούν σαν σκυλιά. Και εάν εμπλακεί ο Ερντογάν ανοιχτά, ελλοχεύει ο κίνδυνος η Αρμενία να ζητήσει τη βοήθεια του ρωσικού στρατού. Και ο καθένας γνωρίζει ποιες θα είναι οι συνέπειες κατ’ αρχάς για το Μπακού κι εν συνεχεία για την ίδια την Τουρκία. Και ο Ερντογάν γνωρίζει πολύ καλά ότι το Ναγκόρνο Καραμπάχ είναι πιο σημαντικό στη συνείδηση του απλού Τούρκου πολίτη. Διότι είναι γνωστό τοις πάσι ότι οι Τούρκοι αντιπαθούν περισσότερο τους Αρμένιους από ό,τι τους Κούρδους και του Έλληνες.