Ασφαλιστικό με… ανασφαλή έκβαση για το Μαξίμου

Ο αγώνας για το ασφαλιστικό μόλις ξεκίνησε για την κυβέρνηση. Τα πρώτα χαμόγελα από την καταρχήν συμφωνία με τους εργοδότες δεν εξασφαλίζουν σε καμία περίπτωση μια θετική έκβαση. Και αυτό γιατί το τελικό «ναι» θα πρέπει να έρθει από τους θεσμούς, οι οποίοι περιμένουν ακόμα το μεταφρασμένο στα αγγλικά κείμενο ενώ προ πολλού έχουν εκφράσει την αντίθεσή τους σε μέτρα όπως η αύξηση των εργοδοτικών εισφορών. Και όμως, στο Μέγαρο Μαξίμου επιμένουν πως το νομοσχέδιο θα έχει ψηφιστεί πριν από τα μέσα Φεβρουαρίου.

Ρεπορτάζ: Θεοδόσης Παπανδρέου

Αδυνατεί να απαντήσει επί της ουσίας η κυβέρνηση για τις μειώσεις που φέρνει το νομοσχέδιο για το ασφαλιστικό, όπως τουλάχιστον αυτό έχει παρουσιαστεί μέχρι αυτήν τη στιγμή. Ενώ είναι ηλίου φαεινότερο πως οι συνταξιούχοι του μέλλοντος είναι οι μεγάλοι χαμένοι, από το μαχαίρι δεν θα γλιτώσουν ούτε οι σημερινοί συνταξιούχοι. Απλά θα πάρουν μια μικρή παράταση μέχρι το 2018, με την ελπίδα ότι χώρα θα περάσει στον αστερισμό της ανάπτυξης, στοίχημα μάλλον καταδικασμένο να χαθεί.

Και όμως, ακριβώς σε αυτό επενδύει το Μέγαρο Μαξίμου. Σε απόλυτους όρους, έχουν δίκιο τα κυβερνητικά στελέχη να υποστηρίζουν πως δεν γίνεται καμία μείωση στις συντάξεις. Σήμερα τουλάχιστον και μέχρι να γίνει και επίσημα νόμος του κράτους. Από την ακριβώς επόμενη μέρα, το μαχαίρι θα μπει βαθιά στις… συντάξεις, με όσους αποχωρούν από τον εργασιακό τους βίο να λαμβάνουν αισθητά λιγότερα από εκείνους που συνταξιοδοτήθηκαν έστω και λίγες ημέρες νωρίτερα. Συνταξιούχοι πολλών ταχυτήτων με άλλα λόγια.

Ανεπιτυχώς στην κυβέρνηση επεχείρησαν να στήσουν ένα επικοινωνιακό τρυκ, ώστε να οπλίσουν τους βουλευτές με επιχειρήματα και κυρίως να στερήσουν από αυτά τα κόμματα της αντιπολίτευσης. Δυστυχώς για εκείνους, δεν τα κατάφεραν, και αυτό είχε ως αποτέλεσμα μια βροχή από non papers μέσω των οποίων επιχειρήθηκε να αλλάξει η εικόνα και να περιοριστούν οι αντιδράσεις.

Το «deal» με τους εργοδότες  
Το μόνο θετικό για το Μέγαρο Μαξίμου είναι ένα καταρχήν «ναι» των εργοδοτών για αύξηση των εισφορών τους, την ώρα που η ΓΣΕΕ βρίσκεται σε σύρραξη απέναντι από την κυβέρνηση. Οι γνωρίζοντες καταστάσεις και πράγματα μπορούν να διαβεβαιώσουν πως αυτή η συμφωνία της κυβέρνησης δεν ήταν αναίμακτη, καθώς οι εργοδότες δέχθηκαν υπό όρους. Οι οποίοι αν υλοποιηθούν τότε τα οφέλη τους θα είναι πολλαπλάσια και θα τους επιτρέψουν να αντισταθμίσουν τη χασούρα των εισφορών.

Στη συνάντηση λοιπόν αποφασίστηκε να υπάρξει στενή συνεργασία μεταξύ της κυβέρνησης και των κοινωνικών εταίρων για την υλοποίηση άμεσων μέτρων σταθεροποίησης της οικονομίας και προσέλκυσης αναπτυξιακών επενδύσεων, με τις εξής προτεραιότητες:
1) Σταθερό και σταδιακά ελκυστικότερο φορολογικό πλαίσιο,
2) Φιλικό επιχειρηματικό περιβάλλον,
3) Κίνητρα για την ανάπτυξη και τις επενδύσεις.

Σε ό,τι αφορά στους ελεύθερους επαγγελματίες, oι εργοδοτικοί φορείς έκριναν καταρχήν θετική τη ρύθμιση, τόνισαν ωστόσο ότι θα πρέπει να υπάρξει μέριμνα για τις εισοδηματικές κατηγορίες από 20.000 έως 70.000 ευρώ, καθώς εκεί αναμένεται να εμφανιστούν περισσότερες αδικίες. Οι εργοδοτικές οργανώσεις δήλωσαν ότι διαφωνούν με την επιβολή τέλους 1% στις τραπεζικές συναλλαγές.

Και επειδή ο διάβολος κρύβεται στις λεπτομέρειες, η συμφωνία αυτή θα πρέπει να σημειωθεί πως είναι… προσωρινή! Θα ισχύσει μέχρι το τέλος του 2018, αλλά ουσιαστικά θα διαρκέσει μέχρι την 1η Ιανουαρίου του 2017 οπότε θα ισχύσει ο νέος νόμος. Παρ’ όλα αυτά, στο Μέγαρο Μαξίμου θεωρούν πως κέρδισαν ένα σημαντικό όπλο για να αξιοποιηθεί στη μάχη με τους Θεσμούς. Επιπλέον, σε κοινωνικό επίπεδο, μπορούν να ισχυριστούν πως το βάρος του ασφαλιστικού θα σηκώσουν εξίσου και οι εργοδότες, βάζοντας ένα αριστερό πρόσημο σε αυτό!

Χρονοδιάγραμμα…
Πλέον στόχος είναι όλα να έχουν τελειώσει στο πρώτο δεκαπενθήμερο του Φεβρουαρίου. Σύμφωνα με τον πρόεδρο της Βουλής, Νίκο Βούτση, το νομοσχέδιο θα κατατεθεί μέχρι τις 20-25 Ιανουαρίου, με στόχο να ψηφιστεί το πρώτο δεκαήμερο του Φεβρουαρίου, υπογραμμίζοντας ότι η συζήτησή του θα γίνει με την κανονική διαδικασία.

Σε αυτό το πλαίσιο, τη Δευτέρα θα συνεδριάσει η Κοινοβουλευτική Ομάδα του ΣΥΡΙΖΑ, με στόχο ένα εντατικό φροντιστήριο στους βουλευτές για να αντιμετωπίσουν το δύσκολο διάστημα που θα ακολουθήσει. Το πρώτο βήμα έγινε το απόγευμα της Πέμπτης, οπότε ομάδα 30 περίπου βουλευτών πέρασε το κατώφλι του Μεγάρου Μαξίμου και με καθοδηγητή τον αρμόδιο υπουργό Εργασίας, Γιώργο Κατρούγκαλο, ενημερώθηκαν για το νομοσχέδιο.

…και Eurogroup
Την ίδια ώρα και με το βλέμμα στραμμένο στο Eurogroup της 15ης Ιανουαρίου, ο υπουργός Οικονομικών Ευκλείδης Τσακαλώτος βρέθηκε στη Ρώμη, όπου και θα έχει τετ-α-τετ με τον Ιταλό ομόλογό του Κ. Παντοάν, ενώ ακολουθούν αντίστοιχες επαφές σε Λισσαβώνα, Παρίσι, Φινλανδία, Άμστερνταμ και Βερολίνο. Και ο υπουργός Εργασίας, όμως, θα ταξιδέψει για το Βερολίνο με στόχο να υποστηρίξει την πρόταση της Αθήνας. Έτσι, θα δώσει το «παρών» σε εκδηλώσεις του κόμματος της Αριστεράς στη Γερμανία, θα συναντηθεί με τη Γερμανίδα ομόλογό του και με στελέχη του κόμματος Dei Linke και συνδικάτα.

Τα επιχειρήματα της κυβέρνησης
«H κυβέρνηση προχωράει σε μια αναγκαία ασφαλιστική μεταρρύθμιση που καταφέρνει και να μη θίγει καθόλου τις καταβαλλόμενες συντάξεις και να εξορθολογήσει το ασφαλιστικό σύστημα», υποστηρίζουν κυβερνητικές πηγές. «Η ασφαλιστική μεταρρύθμιση έχει στόχο να αποφευχθούν νέες οριζόντιες περικοπές στις συντάξεις τα επόμενα χρόνια. Το κράτος εγγυάται το σύνολο των καταβαλλόμενων μελλοντικών συντάξεων, δίνοντας για πρώτη φορά προοπτική για βελτίωση των συντάξεων μετά το 2018 αλλά και βιωσιμότητα στο σύστημα».

Σε ό,τι αφορά συγκεκριμένα ερωτήματα που τίθενται διαρκώς γύρω από το ασφαλιστικό, οι ίδιες πηγές επισημαίνουν τα εξής:

1. «Για το ΕΚΑΣ, και τις συντάξεις αναπηρίας και εργατικού ατυχήματος»
«Όσοι δεν δικαιούνται εθνικής σύνταξης λόγω μη συμπλήρωσης 15 ετών ασφάλισης, θα παίρνουν το Επίδομα Κοινωνικής Αλληλεγγύης Υπερηλίκων, ενώ κάθε ασφαλισμένος που συμπληρώνει τα 15 έτη ασφάλισης θα παίρνει πλέον τη Εθνική Σύνταξη των 384 ευρώ προσαυξημένη κατά τα έτη ασφάλισής του.
Επομένως, οι μηχανισμός προστασίας των χαμηλοσυνταξιούχων μέσω της εθνικής σύνταξης προσαυξημένης κατά τα χρόνια εργασίας, είναι ένας πολύ αποδοτικότερος τρόπος προστασίας, καθώς η εθνική σύνταξη συνδέεται με το διάμεσο εισόδημα και αυξάνεται με την άνοδο του ΑΕΠ.
Ως επιπλέον μηχανισμός αναπλήρωσης θα λειτουργήσει και το ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα, ώστε να μην κινδυνεύει κανένας συνταξιούχος από τον κίνδυνο της φτώχειας.
Αναφορικά δε με τις συντάξεις αναπηρίας και τις συντάξεις από εργατικό ατύχημα, το ποσόν της σύνταξης θα υπολογίζεται όπως και μέχρι σήμερα».

2. «Πώς μειώνεται η συνταξιοδοτική δαπάνη κατά 1,8 δισ. ευρώ χωρίς να μειωθούν οι συντάξεις;»
«Η συνολική μείωση της συνταξιοδοτικής δαπάνης κατά 1,8 δισ. ευρώ δεν σχετίζεται σε καμία περίπτωση με την ασφαλιστική μεταρρύθμιση. Η συγκεκριμένη εξοικονόμηση της συνταξιοδοτικής δαπάνης που έχει συμφωνηθεί από τον Ιούλιο θα προκύψει από την αύξηση των εισφορών για την επικουρική σύνταξη κατά 1% για τους εργοδότες και κατά 0,5% για τους εργαζόμενους, ώστε τα ποσά αυτά να εξοικονομηθούν αντίστοιχα από τον κρατικό προϋπολογισμό. Οι κοινωνικοί φορείς που είχαν συνάντηση σήμερα με τον Πρωθυπουργό και τον υπουργό Εργασίας, στηρίζουν την πρόταση της Ελληνικής Κυβέρνησης».

3. «Για τις εισφορές των ελεύθερων επαγγελματιών και το κίνητρο παραμονής στην ασφάλιση»
«Ο νέος τρόπος υπολογισμού της σύνταξης συνδέει το ποσό των εισφορών με το τελικό ποσό της διαμορφούμενης σύνταξης. Δημιουργείται, λοιπόν, ένα σοβαρό κίνητρο για κάθε εργαζόμενο ώστε να διεκδικήσει ασφαλισμένη και πλήρη μισθωτή εργασία. Πλέον όλα τα ένσημα από την πρώτη μέρα εργασίας, είτε πρόκειται για μισθωτούς είτε πρόκειται για ελεύθερους επαγγελματίες, θα παίζουν κομβικό ρόλο στον τελικό υπολογισμό της σύνταξης και άρα προφανώς υπάρχει κίνητρο παραμονής στην ασφάλιση».
«Υπενθυμίζεται», αναφέρουν τέλος οι κυβερνητικές πηγές, «ότι σήμερα ο υπουργός Εργασίας δήλωσε ότι οι ρυθμίσεις του νόμου που αφορούν τους ελεύθερους επαγγελματίες αλλά και τους αμειβόμενους με μπλοκάκι, πρόκειται να επανεξεταστούν, με αξιοποίηση όλων των περιθωρίων βελτίωσης».

Το μέτωπο της αξιολόγησης
Τα βάσανα για την κυβέρνηση όμως δεν σταματούν εδώ, καθώς διακαής πόθος είναι να κλείσει το συντομότερο η αξιολόγηση. Μόνο που οι θεσμοί δεν φαίνονται να συμμερίζονται αυτή την επιθυμία. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δεν είναι σε θέση να δώσει ακριβή ημερομηνία επίσκεψης των εκπροσώπων των δανειστών στην Αθήνα, ξεκαθάρισε από τις Βρυξέλλες η εκπρόσωπος της Επιτροπής, Βανέσα Μοκ.

«Δεν είμαστε ακόμα σε θέση να επιβεβαιώσουμε συγκεκριμένη ημερομηνία για την έναρξη της πρώτης αξιολόγησης», ανέφερε χαρακτηριστικά η Β. Μοκ, προσθέτοντας ότι η Επιτροπή θα ενημερώσει για την ακριβή ημερομηνία αποστολής των θεσμών στην Αθήνα όταν θα έχει περισσότερες πληροφορίες. Εξάλλου, αναφορικά με την ανακοίνωση του ΔΝΤ ότι επιστρέφει στην Αθήνα στις 18 Ιανουαρίου, κοινοτικές πηγές ανέφεραν ότι η Επιτροπή δεν είχε ενημερωθεί σχετικά. Οι ίδιες πηγές εκτιμούσαν ότι η αποστολή των δανειστών στην Αθήνα θα γίνει αργότερα από τη συγκεκριμένη ημερομηνία και περί τα τέλη Ιανουαρίου.

Από την πλευρά του ο κ. Ντάισελμπλουμ ξεκαθάρισε ότι το πιθανότερο είναι ότι η πρώτη αξιολόγηση δεν πρόκειται να πραγματοποιηθεί εντός των επόμενων εβδομάδων. «Ας είμαστε ρεαλιστές, η αξιολόγηση θα χρειαστεί μήνες, όχι εβδομάδες, για να ολοκληρωθεί». Τα τεχνικά κλιμάκια «πιάνουν» δουλειά από Δευτέρα και στο υπουργείο Οικονομικών προετοιμάζονται, με συνεχείς συσκέψεις, να συλλέξουν τα στοιχεία που απαιτούνται για να αντιμετωπίσουν τα κλιμάκια, ενώ εκτός απροόπτου στις 18 Ιανουαρίου οι επικεφαλής του κουαρτέτου θα είναι στην Αθήνα για να ξεκινήσει και επίσημα η αξιολόγηση, με το βάρος να πέφτει στο φορολογικό νομοσχέδιο, το Ασφαλιστικό και στο σχέδιο για τα «κόκκινα δάνεια».

Οι Θεσμοί περιμένουν και προτάσεις για τη χρηματοδότηση του ασφαλιστικού συστήματος. Ο προβληματισμός των δανειστών είναι η μη ύπαρξη συγκεκριμένης πρότασης από την ελληνική κυβέρνηση για το πώς θα καλυφθεί μακροπρόθεσμα η ετήσια δαπάνη χρηματοδότησης του συστήματος, που φτάνει περίπου το 13% του ΑΕΠ και αναμένεται μέχρι το 2020 να φτάσει τουλάχιστον στο απαγορευτικό ποσοστό του 20%. Επίσης, «αγκάθι» αποτελεί η αύξηση των ασφαλιστικών εισφορών, με το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο να έχει, για ακόμα μία φορά, τον ρόλο του κακού μεταξύ των άλλων Θεσμών.

Πληροφορίες αναφέρουν ότι οι Θεσμοί είναι επιφυλακτικοί με το ύψος 1,5% των εισφορών εργοδοτών και εργαζομένων, ωστόσο η Κομισιόν εμφανίζεται πιο διαλλακτική σε σχέση με το ΔΝΤ.