Διαπραγμάτευση – καζίνο στην πλάτη της οικονομίας
«Δεν υπάρχει σενάριο για παράταση της αξιολόγησης μέχρι τον Σεπτέμβρη», υποστηρίζει ο Δημήτρης Τζανακόπουλος, την ώρα που ο Αλέξης Τσίπρας και το οικονομικό επιτελείο κάνουν «πολεμικές προετοιμασίες» – ανάλογες με αυτές του εφιαλτικού 2015.
Ο πρωθυπουργός, σε μία έξαρση λαϊκισμού (αυτού που τον ανέδειξε στην εξουσία), ακούστηκε να λέει στις κοινές δηλώσεις του με τον πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ντόναλντ Τουσκ, ότι «εδώ δεν παίζουμε τις κουμπάρες, αλλά με το μέλλον ενός λαού». Βέβαια, λησμόνησε να διευκρινίσει ότι αυτός που «παίζει» με το μέλλον της χώρας είναι ο ίδιος και οι υπουργοί του, καθώς ενώ από τον Οκτώβριο δηλώνουν με σιγουριά ότι είναι θέμα ημερών το κλείσιμο της δεύτερης αξιολόγησης και η επιστροφή της οικονομίας στην ανάπτυξη, πλησιάζει το Πάσχα και ακόμα δεν υπάρχει ούτε καν τεχνική συμφωνία.
Εδώ και μερικές εβδομάδες το Δημόσιο ακολουθεί μια πολιτική συγκράτησης των δαπανών του, με ταυτόχρονη προσπάθεια άντλησης εσόδων, σε μία προσπάθεια να γεμίσει το ταμείο με τα 7,4 δισ. ευρώ που χρειάζονται για την αποπληρωμή ομολόγων και τόκων του Ιουλίου. Μία τακτική που εφαρμόστηκε και επί ημερών του αλήστου μνήμης Γιάνη Βαρουφάκη και αποτελεί τροχοπέδη στην όποια προσπάθεια να ορθοποδήσει η οικονομία. Αυτό, καθώς από τη μία δημιουργούνται νέες ληξιπρόθεσμες οφειλές που κανείς δεν γνωρίζει πότε θα αποπληρωθούν, και από την άλλη «στεγνώνει» τελείως από ρευστό η αγορά.
Οι δανειακές υποχρεώσεις της χώρας το επόμενο τρίμηνο (1,84 δισ. τον Απρίλιο, 192 εκατ. τον Μάιο, 988 εκατ. τον Ιούνιο) είναι μικρές και μπορούν να εξυπηρετηθούν από τα ταμειακά διαθέσιμα που υπάρχουν. Την ίδια ώρα, μέσα στο πρώτο τρίμηνο του 2017 έχουν δημιουργηθεί νέες ληξιπρόθεσμες οφειλές του Δημοσίου προς τον ιδιωτικό τομέα ύψους 1 δισ. ευρώ, ενώ εκτιμήσεις τραπεζικών παραγόντων αναφέρουν ότι μπορεί να υπάρξει περαιτέρω συγκράτηση των κρατικών δαπανών κατά 1 δισ. ευρώ.
Στη… φαρέτρα του Ευκλείδη Τσακαλώτου, εάν η κυβέρνηση αποφασίσει να τραβήξει το σχοινί και να συρθεί η αξιολόγηση και μετά το καλοκαίρι, υπάρχουν και τα repos, με την Ελλάδα να μπορεί να εξασφαλίσει ένα ακόμη ποσό ύψους 3 δισ. ευρώ για να μην πάει σε στάση πληρωμών.
Αλλαγή τακτικής
Οι παλινωδίες του Αλέξη Τσίπρα, που… έτσι ξαφνικά αποφάσισε ότι η συμφωνία με τους δανειστές για εφαρμογή του νέου πακέτου λιτότητας (με μείωση αφορολόγητου ορίου και περικοπή συντάξεων) από την 1η Ιανουαρίου 2019 δεν τον ευνοεί πολιτικά, προκάλεσαν έκρηξη οργής στην έδρα του ΔΝΤ και στο γερμανικό υπουργείο Οικονομικών. Είναι πλέον πρόδηλο πως το μοναδικό που ενδιαφέρει τον πρωθυπουργό είναι πως θα παρατείνει την παραμονή του στο Μέγαρο Μαξίμου, αδιαφορώντας για το γεγονός ότι η κοινωνία του έχει γυρίσει την πλάτη. Οι δημοσκοπήσεις –όσο κι αν χαρακτηρίζονταν αναξιόπιστες καταγράφουν την τάση που υπάρχει στην κοινωνία– δείχνουν πως όλο και λιγότεροι πείθονται από την «πολιτική διαπραγμάτευση» και τη «σθεναρή αντίσταση» που υποστηρίζει ότι προβάλλει.
Ο πρωθυπουργός, έχοντας εξασφαλίσει πως οι Κοινοβουλευτικές Ομάδες ΣΥΡΙΖΑ και ΑΝΕΛ θα ψηφίσουν ό,τι μέτρο λιτότητας έρθει στη Βουλή, ζήτησε να μεταφερθεί η υλοποίηση του νέου πακέτου κατά ένα έτος, το 2020. Ο λόγος είναι προφανής και έχει να κάνει με την παραμονή του στην καρέκλα κατά ένα ακόμη έτος, προκειμένου να ολοκληρώσει τη συνταγματική του θητεία τον Σεπτέμβριο του 2019 και να οδηγήσει τη χώρα σε κάλπες, με το αφήγημα ότι αυτός δεν πήρε μέτρα. Πηγαίνοντας, μάλιστα, κανείς ένα βήμα πιο μπροστά, θα μπορούσε κάλλιστα να σχολιάσει ότι ποντάρει στο σενάριο της «γαλάζιας» παρένθεσης, καθώς με το… καλημέρα η όποια νέα κυβέρνηση –της Νέας Δημοκρατίας και του Κυριάκου Μητσοτάκη όπως δείχνουν όλες οι μετρήσεις– θα υποχρεούνταν να υλοποιήσει ένα σκληρότατο πακέτο περικοπών, αναλαμβάνοντας το πολιτικό κόστος σε μία κοινωνία προερχόμενη από υπερδεκαετή λιτότητα.
Εφιαλτικό σενάριο
Με την ύφεση να κατατρώει τις σάρκες της ελληνικής οικονομίας και την απόγνωση να κυριαρχεί στην κοινωνία, δεν υπάρχουν όρια αντοχής για νέα παράταση του δράματος της αξιολόγησης. Όλοι, πλην των κυβερνόντων, δείχνουν να το αντιλαμβάνονται αυτό, με το τέταρτο μνημόνιο να είναι προ των πυλών. Δεν είναι μόνο ότι το ΔΝΤ –από την πρώτη στιγμή– αμφισβητεί τα δημοσιονομικά στοιχεία για το 2016. Είναι πως ακόμη και οι πλέον μετριοπαθείς φωνές στις Βρυξέλλες, ξεκαθαρίζουν πως εάν η διαπραγμάτευση ξεπεράσει το χρονικό όριο του Ιουλίου, ακόμη και αν η Ελλάδα αποπληρώσει τα 7,4 δισ. ευρώ, τότε πρέπει να ξεκινήσουν συζητήσεις για ένα νέο πρόγραμμα ή, για να το κάνουμε πιο σαφές, για ένα τέταρτο μνημόνιο. Και εάν αυτό φαντάζει ως εφιαλτικό σενάριο, τότε ίσως πρέπει ο Αλέξης Τσίπρας να θυμηθεί ότι ο Βόλφγκανγκ Σόιμπλε ποτέ δεν έβγαλε από το μυαλό του την ιδέα ενός προσωρινού(;) Grexit.