Δωρεάν «φροντιστήριο» Ντογιάκου για την αρμοδιότητα της ΑΔΑΕ στην υπόθεση των υποκλοπών

Τα πράγματα στη θέση τους όσον αφορά τη νομιμοποίηση ή μη της Αρχής Διασφάλισης του Απορρήτου των Επικοινωνιών (ΑΔΑΕ) να διαχειρίζεται αιτήματα πολιτών που ζητούν να μάθουν αν το τηλέφωνό τους παρακολουθείτο για λόγους εθνικής ασφάλειας, αλλά και τη νομιμοποίηση ή μη της Αρχής να απευθύνεται προς τούτο στους τηλεφωνικούς παρόχους, έβαλε ο εισαγγελέας του Αρείου Πάγου, Ισίδωρος Ντογιάκος, με σχετική γνωμοδότησή του που είδε σήμερα Τρίτη (10/1) το φώς της δημοσιότητας.

Στο 19 σελίδων έγγραφό του που έχει ως αποδέκτη τον Όμιλο ΟΤΕ, ο κ. Ντογιάκος κάνει.. πενηνταράκια τον νόμο 5002/2022 (σ.σ. αφορά την διαδικασία άρσης του απορρήτου των επικοινωνιών, την κυβερνο-ασφάλεια και την προστασία των προσωπικών δεδομένων των πολιτών), υπογραμμίζοντας μεταξύ άλλων ότι με την πιο πρόσφατη νομοθέτηση ένα τριμελές όργανο που συγκροτείται από δύο εισαγγελικούς λειτουργούς και τον πρόεδρο της ΑΔΑΕ είναι αυτό που πλέον είναι αρμόδιο να διαχειρίζεται τα σχετικά αιτήματα και όχι η ΑΔΑΕ γενικώς.

Αξίζει να σημειωθεί ότι με τη δημοσιοποίηση της γνωμοδότησης Ντογιάκου πάγωσαν αρκετά χαμόγελα στον ΣΥΡΙΖΑ που έχει επενδύσει πολιτικά στην υπόθεση των υποκλοπών, με τον πρόεδρο του κόμματος, Αλέξη Τσίπρα, να έχει καταθέσει αίτημα ενημέρωσή του από την Ανεξάρτητη Αρχή χωρίς μάλιστα ο πρώην πρωθυπουργός να είναι ο θιγόμενος.

Πίσω, τώρα, στο καθαρά νομικό σκέλος του ζητήματος, ο εισαγγελέας του Αρείου Πάγου περιγράφει επακριβώς ότι ο ισχύων νόμος 5002/2022 ορίζει πως «η ενημέρωση του πολίτη για τη λήψη του συγκεκριμένου μέτρου άρσεως του απορρήτου σε βάρος του για λόγους εθνικής ασφάλειας έχει ανατεθεί πλέον αποκλειστικά στο τριμελές όργανο του άρθρου 4 του νόμου 5002/2022, στο οποίο προεδρεύει Εισαγγελικός λειτουργός. Ουδείς άλλος φορέας νομιμοποιείται προς τούτο ούτε και προβλέπεται από το νόμο, άλλος τρόπος η διαδικασία ενημέρωσης. Η ΑΔΑΕ δεν έχει πλέον αρμοδιότητα για έλεγχο στους παρόχους ώστε να απαντήσει σε θιγόμενο ιδιώτη. Κυριαρχικός είναι ο ρόλος του τριμελούς οργάνου, στο οποίο προεδρεύει Εισαγγελικός Λειτουργός και ο πρόεδρος της ΑΔΑΕ είναι μέλος»

Σύμφωνα πάντα με τον κ. Ντογιάκο «ολόκληρο το κείμενο των διατάξεων και των βουλευμάτων που επιβάλλουν την άρση του απορρήτου ή απορρίπτουν σχετικό αίτημα, παραδιδόταν αμελλητί στην ΑΔΑΕ και υπό το πρίσμα των διατάξεων του προϊσχύσαντος νόμου 2225 του 1994. Το κείμενο των εν λόγω Διατάξεων και Βουλευμάτων προβλέπεται και με τη θέση σε ισχύ του νόμου 5002 του 2022 να παραδίδεται και πάλι αμελλητί στην ΑΔΑΕ, σε μη επεξεργάσιμη μορφή με ηλεκτρονικό κρυπτογραφημένο μήνυμα το οποίο καλύπτει τις προϋποθέσεις ασφάλειας του απορρήτου του περιεχομένου του. Οι Διατάξεις και τα Βουλεύματα που αποστέλλονται στην ΑΔΑΕ αποθηκεύονται και τηρούνται σε ειδικά ηλεκτρονικά αρχεία που βρίσκονται σε σύστημα βάσης δεδομένων, όπως προβλέπει ο νόμος».

Στη γνωμοδότηση του εισαγγελέα του Αρείου Πάγου διευκρινίζεται, εξάλλου, ότι η ΑΔΑΕ δεν έχει αρμοδιότητα για διαχείριση αιτημάτων για παρακολουθήσεις πολιτών ούτε στην περίπτωση που αυτές έγιναν στο παρελθόν, και πάντως πριν από την ψήφιση του Ν. 5002/2022, αφού ο εν λόγω νόμος έχει αναδρομική ισχύ, από τις 9/12/2022 (ΦΕΚ 228/Α) και εντεύθεν.

Όχι «λευκή επιταγή» στην ΑΔΑΕ 

Αξίζει, τέλος, να επισημανθεί ότι στη γνωμοδότησή του ο κ. Ντογιάκος αναφέρεται ότι η Αρχή Διασφάλισης του Απορρήτου των Επικοινωνιών ιδρύθηκε με συνταγματική διάταξη αλλά το ίδιο το Σύνταγμα ορίζει ότι οι αρμοδιότητες και η λειτουργία της καθορίζονται όχι από το ίδιο αλλά από κοινό νόμο.

«Είναι πρόδηλο ότι ο νομοθέτης δεν αναγνωρίζει στην ΑΔΑΕ «λευκή επιταγή», δεν απονέμεται απευθείας εκ του Συντάγματος στην ΑΔΑΕ η ελεγκτική της αρμοδιότητα» εξηγεί ο κ. Ντογιάκος και συνεχίζει:

«Το Σύνταγμα προβλέπει τον σκοπό και την αποστολή της που συνίσταται στη διασφάλιση του απόρρητου των επικοινωνιών. Ο τρόπος εκπλήρωσης και υλοποίησης της αποστολής της, όμως προβλέπονται από το νόμο, όπως επίσης οι όροι και η διαδικασία άρσης του απορρήτου.

»Το Σύνταγμα, αν και καθιδρύει τη συγκεκριμένη Αρχή (ΑΔΑΕ), καταλείπει στον κοινό νομοθέτη το εύρος και τον τρόπο της άσκησης των αρμοδιοτήτων της, μολονότι δε ανεξάρτητη δεν είναι κανονιστικά αυτόνομη, ούτε legibus solutus, αλλά ενεργεί σύμφωνα με το Σύνταγμα και τους νόμους».