Ελληνοτουρκικά: Γκρίζες ζώνες και γκρίζες πολιτικές;

Με μία συνάντηση κορυφής ανάμεσα στον Κυριάκο Μητσοτάκη και τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν ξεκινάει η εβδομάδα που έρχεται, χωρίς όμως τον ούριο άνεμο που κάποιοι ήλπιζαν εξιδανικευμένα ότι θα πνεύσει στα ελληνοτουρκικά όταν ξεκινούσε η διαδικασία επαναπροσέγγισης των δύο χωρών.

Είναι βέβαιο ότι εντελώς διαφορετικά οραματιζόταν ο πρωθυπουργός της Ελλάδας το καλωσόρισμά του την 13^η Μαΐου στην Τουρκία και εντελώς διαφορετικά θα του συμβεί έπειτα από την τελευταία «μπαγαποντιά» του Τούρκου προέδρου να μετατρέψει σε τζαμί τον βυζαντινό χριστιανικό ναό Μονή της Χώρας στην Κωνσταντινούπολη.

Το παραδέχτηκε, άλλωστε, ο Κυριάκος Μητσοτάκης στην Κατερίνα Σακελλαροπούλου όταν την Τετάρτη του Πάσχα επισκέφθηκε την Πρόεδρο της Δημοκρατίας και μεταξύ άλλων της είπε ότι η δευτεριάτικη επίσκεψή του στην Άγκυρα γίνεται μεν ως ανταπόδοση της επίσκεψης του Τ. Ερντογάν τον περασμένο Δεκέμβριο στην Ελλάδα αλλά θα προσέλθει σε αυτήν έντονα δυσαρεστημένος για την «παντελώς αχρείαστη» –όπως την χαρακτήρισε κομψά– κίνηση του Πρόεδρου της Τουρκίας. Μάλιστα ο Έλληνας πρωθυπουργός διαβεβαίωσε την κ. Σακελλαροπούλου ότι θα θέσει κατά πρόσωπο το ζήτημα στον πρόεδρο Ερντογάν.

Όρεξη να ΄χει πάντως ο Κυριάκος Μητσοτάκης να καταγγέλλει –χωρίς ποτέ να ιδρώνει το αυτί του «Σουλτάνου»–, διότι η κυβέρνηση Ερντογάν έχει επιδοθεί σε ένα μπαράζ «ατοπημάτων» ακριβώς λίγες ημέρες πριν από την άφιξη του Έλληνα πρωθυπουργού στη γειτονική χώρα. Θυμίζουμε:

 >> Την απαράδεκτη πρωτοβουλία της κυβέρνησης Ερντογάν να εντάξει στην σχολική ύλη από το φθινόπωρο κιόλας βιβλία διδασκαλίας του αναθεωρητικού δόγματος της «Γαλάζιας Πατρίδας» όπου οι Τούρκοι μαθητές θα γαλουχηθούν προφανώς με την ιδέα τις αλλαγής συνόρων (βλ. Αιγαίο) και των στρατιωτικών εισβολών σε ξένες ανεξάρτητες χώρες (βλ. Κύπρος).

>> Την επαναφορά του δόγματος των γκρίζων ζωνών στο Αιγαίο –επ’ αφορμή του δικαιώματος της Ελλάδας να αναπτύξει θαλάσσια πάρκα στα νησιά της–, με την Άγκυρα να υποστηρίζει ανερυθρίαστα ότι δεν θα δεχθεί τετελεσμένα που μπορεί να δημιουργήσει η Ελλάδα «σε γεωγραφικούς σχηματισμούς των οποίων το καθεστώς αμφισβητείται», αλλά και με τον Έλληνα ΥΠ.ΕΞ., Γιώργο Γεραπετρίτη, να διαρρηγνύει τα ιμάτιά του με παράδοξη βεβαιότητα ότι η ελληνική εθνική κυριαρχία δεν… βάλλεται!!!

>> Τις ανιστόρητες και προκλητικές αποστροφές του λόγου του Τούρκου υπουργού Εξωτερικών, Χακάν Φιντάν, ανήμερα του ελληνικού Πάσχα στην 15^η Σύνοδο Κορυφής του Οργανισμού Ισλαμικής Συνεργασίας, ότι «οι “Τούρκοι” στη Δυτική Θράκη» ζουν σε «δεινή κατάσταση» κι ότι «η “ Τουρκική Δημοκρατία της Βόρειας Κύπρου”» τελεί υπό μία «άδικη απομόνωση».

Όλα τα παραπάνω δεν συνιστούν απλά κακούς οιωνούς για τα προσδοκώμενα αποτελέσματα της μεθαυριανής συνάντηση Ερντογάν–Μητσοτάκη. Αποτελούν κραυγαλέα μηνύματα της Άγκυρας σε Αθήνα και Δύση ότι η ημισέληνος είναι αυτή που θα θέτει κάθε φορά την ατζέντα και ότι δίχως υιοθέτηση-υποταγή στις πειρατικές απαιτήσεις της, ουδεμία πρόοδος θα επέλθει στις ελληνοτουρκικές σχέσεις.

Για να μην υπάρχει, δε, η παραμικρή αμφιβολία για την επιστροφή της Τουρκία στη «διπλωματία των κανονιοφόρων», η κυβέρνηση του «οικοδεσπότη» Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν επιφυλάσσει την Δευτέρα στρατιωτική υποδοχή στον πρωθυπουργό της Ελλάδας, καθώς παράλληλα με την επίσκεψη Μητσοτάκη στην Τουρκία θα διεξάγεται στο Αιγαίο, στην Ανατολική Μεσόγειο, στη Θάλασσα του Μαρμαρά και στη Μαύρη Θάλασσα η δεύτερη φάση της άσκησης «Θαλασσόλυκος».

Πρόκειται για τα ευρείας κλίμακας αεροναυτικά γυμνάσια που διεξάγει κάθε χρόνο η Τουρκία, όπου φέτος θα συμμετέχουν 39 μαχητικά αεροσκάφη, 16 ελικόπτερα, 28 μη επανδρωμένα αεροσκάφη, 7 μη επανδρωμένα σκάφη (μεταξύ των οποίων και τα νέα σκάφη-καμικάζι), 100 πλοία επιφανείας, 8 υποβρύχια, 2 ομάδες της Μονάδας Υποβρυχίων Καταστροφών, 3 ομάδες της Μονάδας Υποβρυχίων Επιχειρήσεων, 6 σκάφη της Ακτοφυλακής, αεροσκάφη έγκαιρης προειδοποίησης και 15.000 άτομα προσωπικό!!! Προς υπενθύμιση υπογραμμίζεται ότι μιλάμε για την ίδια άσκηση των ενόπλων δυνάμεων της Τουρκίας που πέρσι είχε αναβληθεί ως ένδειξη καλής θέλησης στην διαδικασία προσέγγισης των δύο χωρών.

Προφανώς η καλή θέληση της τουρκικής πλευράς έχει εξατμιστεί σε αντίθεση με τα υψηλά αποθέματα διπλωματικής υπομονής –ή διπλωματικής υποταγής θα μπορούσε να παρατηρήσει κάποιος τρίτος– που συνεχίζει να επιδεικνύει η Ελλάδα.

Το γιατί συμβαίνει αυτό δεν είναι μυστικό. Από το φονικό διπλό χτύπημα του Εγκέλαδου στην Τουρκία τον Φεβρουάριο του 2023 οπότε και ξεκίνησε η «διπλωματία των σεισμών» μέχρι και την υπογραφή της περιώνυμης –αλλά κενής ουσιαστικού περιεχομένου όπως αποδεικνύεται στην πράξη– Διακήρυξης των Αθηνών τον περασμένο Δεκέμβριο, η κυβέρνηση Μητσοτάκη επένδυσε πολλά στα «ήρεμα νερά» των ελληνοτουρκικών σχέσεων. Μάλιστα, όλο αυτό το διάστημα υπήρξαν και υπεραισιόδοξες αναγνώσεις του σεναρίου της ελληνοτουρκικής προσέγγισης που «έβλεπαν» την Αθήνα και την Άγκυρα να μπορούν δυνητικά να επιχειρήσουν και το μεγάλο άλμα να συζητήσουν το ακανθώδες ζήτημα του καθορισμού της υφαλοκρηπίδας και της ΑΟΖ, που είναι και το μοναδικό που αναγνωρίζει η Ελλάδα ως διαφορά.

Η θεωρία των ανοιχτών διαύλων επικοινωνίας

Στην χωρία των υπεραισιόδοξων δύσκολα θα κατέτασσε κάποιος τον Κυριάκο Μητσοτάκη ο οποίος δεν χάνει ευκαιρία να θυμίζει κατ’ ιδίαν και δημοσίως στους συνομιλητές του ότι δεν αυταπατάται ότι οι τουρκικές θέσεις μπορούν να αλλάξουν από τη μία στιγμή στην άλλη. Δεν είναι, όμως, και κρυφό ότι ο πρόεδρος της Νέας Δημοκρατίας και πρόεδρος της ελληνικής κυβέρνησης είναι θερμός υποστηρικτής της στρατηγικής που λέει ότι τα κανάλια επικοινωνίας με την Τουρκία πρέπει να είναι πάντα ανοιχτά και όπως είπε χαρακτηριστικά την περασμένη Τετάρτη στην κ. Σακελλαροπούλου πρέπει να μπορούν οι δύο χώρες να συνομιλούν «με ειλικρίνεια και όταν διαφωνούμε να διαφωνούμε χωρίς εντάσεις και χωρίς κλιμάκωση στο πεδίο που είχαμε δει τα προηγούμενα τέσσερα χρόνια».

Πρόκειται για την ίδια θεωρία που ασπάζεται κόσμος και κοσμάκης στο κυβερνόν κόμμα –από πρωτοκλασάτους «γαλάζιους» όπως η άλλοτε υπουργός Εξωτερικών Ντόρα Μπακογιάννη και ο διεθνολόγος βουλευτής του κόμματος, Τάσος Χατζηβασιλείου, μέχρι τον νυν επικεφαλής της ελληνικής διπλωματίας, Γιώργο Γεραπετρίτη– που όμως στην πράξη αποδεικνύεται παντελώς αναποτελεσματική και αναντίστοιχη του μεγέθους των προκλήσεων που δέχεται η χώρα.

Δεν μπορεί για παράδειγμα να έχει προηγηθεί η «βλάσφημη» μετατροπή της Αγιά Σοφιάς σε τζαμί το καλοκαίρι του 2020 (σ.σ. και μάλιστα ανήμερα της επετείου της υπογραφής της Συνθήκης της Λωζάνης με την οποία καθορίστηκαν τα σύγχρονα σύνορα της Τουρκίας), η ίδια πρόκληση να επαναλαμβάνεται και στην περίπτωση της Μονής της Χώρας στην Κωνσταντινούπολη και το ελληνικό ΥΠ.ΕΞ. να απαντά με μία άνευρη ανακοίνωση μόλις 67 λέξεων στην οποία αναφέρονται τα τυπικά και τα τετριμμένα: ότι προσβάλλεται ο χαρακτήρας ενός μνημείου παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς της UNESCO κι ότι «η διατήρηση του οικουμενικού χαρακτήρα μνημείων και η τήρηση των διεθνών προτύπων προστασίας της θρησκευτικής και πολιτιστικής κληρονομιάς αποτελεί σαφή διεθνή υποχρέωση που δεσμεύει όλα τα κράτη.».

Το να περιμένει κάποιος στα σοβαρά ότι ο Ταγίπ Ερντογάν θα σεβαστεί τις διεθνείς δεσμεύσεις για προστασία των μνημείων πολιτιστικής κληρονομιάς όταν δεν δίνει δεκάρα τσακιστή για το Διεθνές Δίκαιο και τον σεβασμό των συνόρων ή ότι ο «Σουλτάνος» θα… σκιαχτεί και θα ανακρούσει πρύμναν στα ελληνοτουρκικά επειδή ο Κυριάκος Μητσοτάκης θα του παραπονεθεί δια ζώσης για τον βυζαντινό ναό και τα θαλάσσια πάρκα, αποτελεί την επιτομή της αφέλειας που ξορκίζει η ελληνική κυβέρνηση.

 

Η πολιτική εμμονή στον ρόλο του «καλού παιδιού»

Τούτων δοθέντων, αν κάτι καλείται να ξορκίσει η ελληνική διπλωματία δεν είναι η αφέλεια που προφανώς δεν έχει, αλλά η πολιτική εμμονής της στον ρόλο του «καλού παιδιού». Διότι αυτόν τον ρόλο ενσαρκώνει χρόνια τώρα η Αθήνα στην διεθνή σκηνή και τα κέρδη για τα εθνικά συμφέροντα είναι στην καλύτερη των περιπτώσεων μηδαμινά αν όχι ανύπαρκτα. Τα παραδείγματα ουκ ολίγα:

>> Τον Ιανουάριο του 1996 οι Τούρκοι καταλαμβάνουν ελληνικό έδαφος στα Ίμια, η Ελλάδα υποκύπτει ως «καλός σύμμαχος» στις «παραινέσεις» των ΗΠΑ κι όχι απλώς απομακρύνει τις δυνάμεις της από περιοχή ελληνικής κυριαρχίας αλλά έναν χρόνο μετά σχεδόν νομιμοποιεί την «γκριζοποίηση» του Αιγαίου με την υπογραφή της κυβέρνησης Σημίτη στη Διακήρυξη της Μαδρίτης το 1997 που αναγνώρισε «νόμιμα ζωτικά συμφέροντα» της Τουρκίας στο Αρχιπέλαγος!!!

>> Στο Ελσίνκι το 1999 και σε μία εποχή που η ηγεσία της Ευρωπαϊκής Ένωσης καίγεται να ξεκινήσουν οι ενταξιακές διαπραγματεύσεις για την Τουρκία η Ελλάδα επι κυβέρνησης  Κώστα Σημίτη υπογράφει ως «καλός εταίρος» την ομώνυμη συμφωνία στην οποία γίνεται μεταξύ άλλων λόγος για «εκκρεμείς συνοριακές διάφορες και συναφή ζητήματα» μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας. Εν πολλοίς δηλαδή «συνομολογήσαμε» ότι έχουμε όχι μία συνοριακή διαφορά (οριοθέτηση υφαλοκρηπίδας και ΑΟΖ) αλλά… πολλές, αποδεχτήκαμε ότι έχουμε κι άλλα «συναφή ζητήματα» ανοιχτά και το αντάλλαγμα που πήραμε ήταν να αποσυνδεθεί η ένταξη της Κύπρου στην Ε.Ε χωρίς να έχει λυθεί το Κυπριακό που παραμένει άλυτο επί 50 χρόνια. Υπογραμμίζεται ότι στο πλαίσιο της ίδιας συμφωνίας δόθηκε στην Τουρκία η δυνατότητα να καταφύγει στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης για οποιαδήποτε διαφορά έχει κατά την κρίση της με την Ελλάδα, χωρίς μάλιστα να απαιτείται συνυποσχετικό.

Είκοσι και πλέον χρόνια μετά, η Ελλάδα δεν έχει βάλει μυαλό. Έφτασε, μάλιστα, να άγεται και να φέρεται από την Τουρκία ακόμη και για τα θαλάσσια πάρκα, καθώς κάθε φορά που η Άγκυρα ενίσταται, η Αθήνα μεταβάλει τους σχεδιασμούς της: από την αρχική πρόθεση να «στηθούν» τα πάρκα σε ακατοίκητες βραχονησίδες περάσαμε στη εκδοχή να αναπτυχθεί το πρότζεκτ σε διεθνή, μετά αφήσαμε να εννοηθεί ότι θα γίνουν σε περιοχές εντός των 6 μιλίων από ελληνικά νησιά για να καταλήξουμε ότι θα οριστικοποιήσουμε το «πού» στο τέλος του 2024!!!

Σημειωτέον ότι όλα αυτά γίνονται ενώ η Ελλάδα έχει αναγορευτεί στον πλέον πρόθυμο συμπαραστάτη των δυτικών συμμάχων της Ε.Ε. και του ΝΑΤΟ για όποιο μείζονος σημασίας διεθνές ζήτημα προκύψει. Για αυτή της δε την προθυμία εισπράττει «τσάι και συμπάθεια» με χτυπηματάκια στην πλάτη, ενώ ο μόνιμος ταραχοποιός της νοτιανατολικής Μεσογείου που βγάζει επιδεικτικά τη γλώσσα στους συμμάχους (βλ. αμφισβήτηση ελληνικών κυριαρχικών δικαιωμάτων, συμμαχία με τη Ρωσία, άρνηση εισδοχής της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ, αμέριστη υποστήριξη στους τρομοκράτες της Χαμάς στον πόλεμο της Γάζας) μετρά συνεχώς κέρδη, είτε αυτά είναι κοινοτικά κονδύλια για το μεταναστευτικό είτε είναι η παροχή σύγχρονου πολεμικού υλικού όπως τα F-16 και ενδεχομένως και τα μέχρι πρότινος «απαγορευμένα» για την Τουρκία F-35.

«Σφάξε με, αγά μου…»

Πού πόνταρε όλο αυτό το διάστημα η Ελλάδα; Στο οικονομικό μέρισμα που υποτίθεται ότι θα «γεννούσε» η ηρεμία στο Αιγαίο, αφού η Ελλάδα ακριβώς λόγω της γεωπολιτικής νηνεμίας δεν θα χρειαζόταν να σπαταλά πόρους για κάνει π.χ. συνεχείς αναχαιτίσεις των γερακιών της Άγκυρας στο Αιγαίο ή να διατηρεί μονίμως σε κόκκινο συναγερμό τις ένοπλες δυνάμεις της. Αλλά κι αυτό το ποντάρισμα έγινε σε… κουτσό άλογο, αφού η χωρά μας και «καταπίνει» κάθε πρόκληση για χάρη των ήρεμων νερών και «ξήλωσε» τις τσέπες της για να βρει σχεδόν 10 δισ. ευρώ προκειμένου να ενισχύσει την άμυνα της με πανάκριβα αεροπλάνα (Rafal, F-16, F-35) και… βαπόρια (φρεγάτες) και «με τους φίλους τους παλιούς» που λέει κι ο Διονύσης Σαββόπουλος να το παίζουν Πόντιοι Πιλάτοι.

Αυτή είναι δυστυχώς η πικρή αλήθεια των ελληνοτουρκικών σχέσεων που ενίοτε κρύβεται πίσω από την μαρκίζα των ψευδεπίγραφων διακηρύξεων ειρήνης, των χειραψιών και των χαμόγελων μπροστά στις κάμερες. Ίσως είναι δε η καταλληλότερη ευκαιρία να κάνει πράξη ο Κυριάκος Μητσοτάκης την αξιολόγηση που είπε ότι πρέπει να κάνουμε στην προσπάθεια επαναπροσέγγισης Ελλάδας-Τουρκίας. Για να μάθει εν τέλει και η εθνική αντιπροσωπία και οι πολίτες που έχουν αναδείξει σε διαδοχικές εκλογικές αναμετρήσεις τη Ν.Δ. απόλυτη κυρίαρχο του ελληνικού πολιτικού συστήματος ποια είναι αυτά τα πολυεπίπεδα «μετρήσιμα αποτελέσματα» που έχουν φέρει οι επί 14μηνο διερευνητικές επαφές των δύο χωρών.

Μια τέτοια ξεκάθαρη και μη φοβική στάση στα ελληνοτουρκικά θα στείλει τον μουτζούρη στην άλλη πλευρά. Διότι θα αφαιρέσει από την Άγκυρα τη δυνατότητα να επικαλείται ως άλλοθι τον εξελισσόμενο διάλογο με την Ελλάδα, να τον διαφημίζει ως απόδειξη των καλών(;)  της προθέσεων να λύσει δια ατέρμονων συζητήσεων τις διαφορές της με την Ελλάδα, την ίδια ώρα που στο παρασκήνιο συνεχίζει την ίδια πειρατική στρατηγική της.

Τώρα, όμως, ο μουτζούρης βρίσκεται σε ελληνικά χέρια και για αυτό ευθύνεται σε μεγάλο βαθμό (και) το εγχώριο κλαμπ του κατευνασμού, που δια επιφανών εκπροσώπων του όπως το ΕΛΙΑΜΕΠ και οι διάφοροι «Ροζάκηδες», έχουν καταφέρει να πείσουν την κυβέρνηση για την αναγκαιότητα του δόγματος «ό,τι και να μας κάνουν, ό,τι και να γίνει, εμείς πρέπει να συζητάμε».

Σε αυτό όμως που δεν απαντούν οι κατευναστές είναι στο ρητορικό ερώτημα τι έχει κερδίσει η Ελλάδα και τι η Τουρκία από αυτή τη διαδικασία. Και δεν το κάνουν διότι η απάντηση είναι… ασύμφορη για το αφήγημά τους, μιας και οι πλέον αδαείς αντιλαμβάνονται ότι σε αυτή την τριγωνική σχέση Ελλάδα-Τουρκία-Σύμμαχοι οι.. ρόλοι είναι μοιρασμένοι: οι Αμερικανοί και οι φιλότουρκοι Ευρωπαίοι (βλ. Γερμανία, Μ. Βρετανία και λοιποί) αρνούνται να βάλουν φρένο στις προκλητικές και αναθεωρητικές απαιτήσεις του «Σουλτάνου» και επιλέγουν μονίμως να υποχρεώνουν μια φτωχή χώρα όπως η Ελλάδα να ξοδεύει πολλά δισ. ευρώ για την ασφάλειά της.

Το θέμα είναι τι άλλο πρέπει να συμβεί για να αντιληφθεί η ελληνική πλευρά ότι το να συνεχίζουμε να ασκούμε την γκρίζα διπλωματική πολιτική του «Σφάξε με, αγά μου, ν’ αγιάσω» έχει ιστορικά μία και μόνη κατάληξη: να μένει η Ελλάδα και… σφαγμένη και μη αγιοποιημένη, αφού όταν θα έρθει η κακιά η ώρα και οι γείτονές μας «θα ‘ρθουν ξαφνικά ένα βράδυ» η χώρα μας θα ψάχνει Αμερικανούς και Ευρωπαίους για συμμαχική συμπαράσταση και δεν θα τους βρίσκει.