ΕΛΛΗΝΟΤΟΥΡΚΙΚΑ: Πολλά τα χαμόγελα, πολλές οι «γκρίζες ζώνες» (και οι απορίες μας…) 

Τι έγινε, τελικά, στη συνάντηση Μητσοτάκη- Ερντογάν στη Σύνοδο Κορυφής του ΝΑΤΟ στο Βίλνιους της Λιθουανίας; Υπήρξε, όντως, συμφωνία για καλή γειτονία και κοινή πορεία των δύο χωρών στο μέλλον ή απλώς είχαμε άλλη μία μάχη στην διαχρονική παρτίδα διπλωματικού σκακιού; Ποιος επέστρεψε νικητής και τροπαιούχος στη χώρα του; Ο Έλληνας πρωθυπουργός ή ο Τούρκος πρόεδρος;

Των Μ. Κωτσάκου, Ν. Τσαγκατάκη

Αυτά και άλλα ερωτήματα προκύπτουν για το τι ειπώθηκε πίσω από τις κλειστές πόρτες του Βίλνιους. Το μόνο σίγουρο είναι ότι οι δύο ηγέτες έδωσαν τα χέρια για ένα ήσυχο τουριστικό καλοκαίρι, όπου ο στόχος είναι να εκμεταλλευτούν τα… πορτοφόλια Ευρωπαίων, Αμερικανών κι Ασιατών τουριστών, οι οποίοι αποφάσισαν να κάνουν τις διακοπές τους στο Αιγαίο. Είτε στα ελληνικά νησιά, είτε στα τουρκικά παράλια.

Βέβαια κι άλλες φορές έχουμε ακούσει για αγαστή συνεργασία, αλλά στην πράξη είδαμε άλλα. Εδώ θα πρέπει να τονιστεί ότι προς ώρας η δεύτερη «πράξη» του έργου της διπλωματίας των σεισμών φαίνεται να αποδίδει. Θυμίζεται ότι στην πρώτη «πράξη» (1999-2000) η Ελλάδα έπιασε την Τουρκία στον ύπνο και κατάφερε την εισδοχή –από το παράθυρο– της Κύπρου στην Ε.Ε. Τώρα που ζούμε το… part 2 της διπλωματίας των σεισμών, στον κουμπαρά των κερδών προσμετράται μόνο ότι εδώ και περίπου ένα τετράμηνο έχουμε σχεδόν μηδενικές παραβιάσεις και υπερπτήσεις τουρκικών πολεμικών αεροσκαφών, αν και θα πρέπει να κρατάμε κατά νου ότι στα νερά του Αιγαίου ο τουρκικός χαβάς των παραβιάσεων συνεχίζεται σταθερά μέσω της τουρκικής ακτοφυλακής και των Τούρκων ψαράδων.

Γεωπολιτική θολούρα για ένα νομικό ζήτημα

Είτε η τουρκική «εκλογίκευση» είναι μια κεντρική απόφαση της Άγκυρας –ως ανταπόδοση της βοήθειας που απέστειλε και το ελληνικό κράτος αλλά και οι απλοί πολίτες προς τους σεισμόπληκτους της Τουρκίας– είτε πρόκειται για τακτικό ελιγμό, η μεγάλη εικόνα είναι ότι η συνάντηση του Βίλνιους και οι μετέπειτα τοποθετήσεις της ελληνικής πλευράς δημιουργούν μια γκρίζα ζώνη αποριών που απαιτούν άμεσο… ξεγκριζάρισμα, δηλαδή σταράτες διευκρινήσεις.

Καταρχάς έχουμε τη ρήση του πρωθυπουργού ότι τα ελληνοτουρκικά είναι και «βαριά γεωπολιτικά ζητήματα». Κάτι που αλλάζει τον πυρήνα της ελληνικής θέσης σε ότι αφορά την διαφορά μας με την Τουρκία. Όπως είναι γνωστό η μοναδική διαφορά που αναγνωρίζει η Ελλάδα είναι ΝΟΜΙΚΗΣ ΦΥΣΗΣ και αφορά την οριοθέτηση ΑΟΖ και υφαλοκρηπίδας (σ.σ. και όχι γενικόλογα «θαλασσίων ζωνών» που δημιουργεί επίφοβες παρερμηνείες) στο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο με βάση το Δίκαιο της Θάλασσας, το οποίο όμως δεν έχει υπογράψει η Τουρκία. Χαρακτηριστικά η Έφη Χαλάτση (μέλος του Πολιτικού Συμβουλίου του ΠΑΣΟΚ και στον στενό πυρήνα των συνεργατών του Γιώργου Παπανδρέου) σε τηλεοπτική εκπομπή το βράδυ της Πέμπτης συζητώντας με τον βουλευτή Σερρών, Τάσο Χατζηβασιλείου (από τους ανθρώπους που συνοδεύουν σε όλα τα ταξίδια τον πρωθυπουργό) εξήγησε ότι η μοναδική διαφορά μας με την Τουρκία είναι νομική, ενώ με τον όρο γεωπολιτικό ζήτημα, ξεπερνά το στενό νομικό κείμενο που με βάση το Δίκαιο της θάλασσας αποτελεί ένα τεράστιο όπλο στα ελληνικά χέρια.

Εν κατακλείδι ποιο είναι το «βαρύ γεωπολιτικό ζήτημα και ποιες είναι οι αμοιβαίες υποχωρήσεις που πρέπει να κάνουμε ΕΜΕΙΣ ώστε να καταλήξουμε σε μία αποδεκτή λύση με τους Τούρκους;

Η βόμβα περί «υποχωρήσεων»

Με το γεωπολιτικό πλέον οι δύο πλευρές εισέρχονται σε διαπραγμάτευση, είτε άμεση, είτε με την καθοδήγηση κάποιου (ως διαιτητής). Και όλοι αντιλαμβάνονται πως σε μία διαπραγμάτευση και οι δύο πλευρές κάνουν βήματα πίσω, εάν οι διαπραγματευόμενοι επιθυμούν να καταλήξουν σε μία λύση.

Αυτόν τον «βηματισμό όπισθεν» φοβούνται πολλοί ειδικά μετά από τη συνέντευξη που έδωσε το βράδυ της Πέμπτης ο Κυριάκος Μητσοτάκης στον τηλεοπτικό ΣΚΑΙ και στην οποία ο Έλληνας πρωθυπουργός είπε μεν ότι μεγάλος ελληνικός στόχος είναι να λυθεί ο πυρήνας της διαφοράς (οριοθέτηση) με προσφυγή στην Χάγη, αλλά με αφορμή την επιδιαιτησία πέταξε και τη μεγάλη βόμβα:

«Είναι προς όφελος της Ελλάδας να επιλύσει με δίκαιο τρόπο και με γνώμονα τα διεθνές δίκαιο να λύσει τη μεγάλη διαφορά με την Τουρκία; Η απάντηση είναι ναι. Οποιαδήποτε συμφωνία αυτού του τύπου μπορεί να συνεπάγεται κάποιες υποχωρήσεις από κάποιες θέσεις που μπορεί να αποτελούν την αφετηρία της διαπραγμάτευσης.».

Με το άκουσμα της συγκεκριμένης αποστροφής του Κυρ. Μητσοτάκη τροφοδοτήθηκε –και εύλογα– μια συζήτηση εκ μέρους της αντιπολίτευσης αλλά και απλών πολιτών που αναρωτιούνται τι είδους, μεγέθους και εν τέλει οφέλους υποχωρήσεις μπορεί να κάνει η Ελλάδα έναντι της Τουρκίας.

Στο Μαξίμου εισέπραξαν ήδη αυτός το κλίμα και επιχείρησαν ρελάνς καθησυχασμού με το επιχείρημα ότι ο πιθανός συμβιβασμός στον οποίο αναφέρθηκε ο Έλληνα πρωθυπουργός αφορά τις επιδιώξεις της Ελλάδας από έναν διάλογο με την Τουρκία και όχι τα εθνικά κεκτημένα και «κόκκινες» γραμμές.

Έστω κι έτσι, όμως, προκύπτει ένα επόμενο διπλό ερώτημα:

α) Από ποια επιδίωξη της μπορεί να κάνει πίσω η Αθήνα όταν δεν διεκδικεί ΤΙΠΟΤΑ από την Άγκυρα, αντιθέτως απειλείται διαρκώς με πόλεμο;

β) Αν ο επονομαζόμενος «πιθανός συμβιβασμός» αποτελεί όντως ένα κρυφό άσο στο μανίκι της ελληνικής διπλωματίας γιατί το αποκαλύπτουμε πριν καν ξεκινήσει η όποια διαπραγμάτευση και μάλιστα απέναντι σε μία κατεξοχήν μαξιμαλιστική χώρα που κατά πάγια τακτική της βάζει στο τραπέζι του διαλόγου όλα τα ζητήματα για να αποσύρει αργότερα τις μικρές και ανούσιες απαιτήσεις της και να κρατήσει τα «μεγάλα»;

Εύκολες ή δύσκολες, οι απαντήσεις που πρέπει να δοθούν στα παραπάνω ερωτήματα δεν μπορεί παρά να είναι απολύτως διαυγείς και κρυστάλλινες. Διότι μπορεί να έχει δίκιο ο Κυριάκος Μητσοτάκης όταν λέει ότι πρέπει να διατηρηθούν ανοιχτοί οι δίαυλοι επικοινωνίας με την Τουρκία και ότι πρέπει να διερευνηθεί χωρίς αφέλεια το αν υπάρχει παράθυρο ευκαιρίας να εξομαλυνθούν οι σχέσεις με του γείτονες, αλλά έχει παντελώς άδικο να πιστεύει ο οποιοσδήποτε ότι καλοπιάνοντας και κατευνάζοντας τον πειρατή εκείνος δεν θα κάνει ρεσάλτο στο καράβι σου!!!

Σε τελευταία ανάλυση όσο διατεθειμένη κι αν εμφανίζεται η Ελλάδα να μπει αυτή τη φορά σε συζητήσεις με την Τουρκία για τον πυρήνα της ελληνοτουρκικής διαφοράς όπως είπε ο Κυρ. Μητσοτάκης δεν… δικαιούται να έχει ψευδαισθήσεις για το πόσο εύκολα ή γρήγορα μπορεί να γίνει αυτό, αφ ης στιγμής που η Τουρκία δεν αποδέχεται βασικές προβλέψεις του διεθνούς δικαίου, όπως το Διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας.

Η μπάλα στους ΥΠΕΞ

Σε κάθε πέριπτωση η μπάλα μεταφέρεται στους δύο υπουργούς Εξωτερικών Γιώργο Γεραπετρίτη και Χακάν Φιντάν, οι οποίοι με σαφείς εντολές θα τρέξουν τη «βαριά» ατζέντα των ελληνοτουρκικών. Με βάση τα λεγόμενα Μητσοτάκη στην βαριά ατζέντα υπάρχουν συγκεκριμένα ζητήματα:

>> Τα F16: Στην Αθήνα προσδοκούν, τουλάχιστον αυτή τη χρονική περίοδο, ότι δεν θα επαναληφθούν φαινόμενα έντασης στο Αιγαίο και γενικότερα στις ελληνοτουρκικές σχέσεις. Την ίδια ώρα ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, διεμήνυε για πρώτη φορά  πως τα F-16 (που θα αγοράσει από τις ΗΠΑ) δεν πρόκειται να χρησιμοποιηθούν κατά της Ελλάδας:

«Με τίποτα δεν υπάρχει περίπτωση να χρησιμοποιηθούν τα F-16 προς αυτή την κατεύθυνση (εναντίον της Ελλάδας) όπως δεν συνέβη και μέχρι τώρα. Για το ζήτημα της άφιξης των F-16, την Ελλάδα και τη «Βόρεια Κύπρο», κάναμε μια συνάντηση με τον Κυριάκο Μητσοτάκη. Εμείς δεν έχουμε στόχο να κερδίσουμε εχθρούς. Ο στόχος του Ερντογάν δεν είναι να αυξήσει τους εχθρούς, αλλά να αυξήσει τους φίλους».

Από την πλευρά του, ο Κυριάκος Μητσοτάκης υποστήριξε ότι το θέμα των F16 είναι μία αμερικανο-τουρκική υποθεση, αν και σημείωσε ότι δεν μπορεί μία χώρα σύμμαχος του ΝΑΤΟ να στρέφεται σε βάρος μίας άλλης σύμμαχης χώρας.

Έχουμε όμως κάποιες απορίες που μάλλον δεν είναι εύκολο να  επιλυθούν, ακόμη και από πρωθυπουργικά χείλη.

ΠΡΩΤΟΝ: Αν –ω μη γένοιτο– συγκρουστούμε με την Τουρκία, τα F-16 θα παραμείνουν ακίνητα στα τουρκικά αεροδρόμια;

ΔΕΥΤΕΡΟΝ: Ξοδέψαμε ήδη περίπου 10 δισ. ευρώ για αμυντικό εξοπλισμό. Με την αδράνειά μας στην παραχώρηση των F-16 στους Τούρκους, μήπως θα χρειαστεί να ξαναβάλουμε το χέρι στην τσέπη, ώστε να είμαστε άρτια εξοπλισμένοι αντίπαλοι;

Και κάτι ακόμη: Ο Μενέντεζ άδικα «ξελαρυγγιαζόταν» να λέει «ΟΧΙ» για τα F-16 στο αμερικανικό Κογκρέσο;

 

>> ΕΥΡΩΤΟΥΡΚΙΚΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ: Σε ό,τι αφορά τις ευρωτουρκικές σχέσεις, ο κ. Μητσοτάκης, υπενθύμισε «ότι το ζήτημα των ευρωτουρκικών σχέσεων θα αποτελέσει αντικείμενο συζήτησης σε επίπεδο Ευρωπαϊκού Συμβουλίου. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, όπως γνωρίζετε, στο παρελθόν έχει πάρει αποφάσεις σχετικά με το πλαίσιο των σχέσεων Ευρωπαϊκής Ένωσης – Τουρκίας. Θυμάστε, γιατί τα είχατε καλύψει, ότι είχε ανοίξει δύο δρόμους για την Τουρκία: τον καλό και τον λιγότερο καλό. Πρόθεσή μας είναι να πορευτούμε στον θετικό δρόμο. Και σίγουρα η βελτίωση των ελληνοτουρκικών σχέσεων μόνο να βοηθήσει μπορεί την συνολική προσέγγιση της Τουρκίας προς την Ευρωπαϊκή Ένωση, από τη στιγμή που δεν έχω λόγο να αμφισβητώ ότι αυτή η πρόθεση της Τουρκίας φαίνεται αυτή τη στιγμή να είναι ειλικρινής».