Επί… Θάνου «κρεμάμενοι» οι εργολάβοι

Την ώρα που η επικαιρότητα… κατοικοεδρεύει στις συνεδριάσεις της Ολομέλειας της Βουλής, πότε με αφορμή τη Συμφωνία των Πρεσπών και εσχάτως με την κοινοβουλευτική μάχη για την αναθεώρηση του Συντάγματος, στα μετόπισθεν της πραγματικής οικονομίας, οι μεγάλοι κατασκευαστικοί όμιλοι της χώρας επιδίδονται σε πολεμικές προετοιμασίες μίας ακήρυχτης για την ώρα σύγκρουσης. Το ενδιαφέρον της υπόθεσης; Τα προειδοποιητικά τροχιοδεικτικά πυρά των εργολάβων φτάνουν μέχρι την οδό Κότσικα, ένα μικρό κάθετο στην οδό Πατησίων στενάκι δίπλα στην ΑΣΟΕΕ, όπου φιλοξενούνται τα γραφεία της Επιτροπής Ανταγωνισμού και της πολυθρύλητης νέας προέδρου της, κυρίας Βασιλικής Θάνου.

Του Νίκου Τσαγκατάκη

Δεν είχε στεγνώσει καν το μελάνι της υπογραφής του διορισμού της, όταν στο τεύχος 113 του κλαδικού περιοδικού «ΕΡΓΟΛΗΠΤΙΚΟΝ ΒΗΜΑ» της Πανελλήνιας Ένωσης Συνδέσμου Εργοληπτών Δημοσίων Έργων (ΠΕΣΕΔΕ) καταγράφηκαν οι προβληματισμοί της Ένωσης για το μέλλον των μεγάλων κατασκευαστικών ομίλων, που όπως χαρακτηριστικά ανέφερε στον τίτλο του σχετικό δημοσίευμα είναι «Επί Θάνου κρεμάμενοι»!

Παρ’ ότι –όπως ανέφερε το επίμαχο άρθρο– «ο κλάδος στάθηκε διακριτικά αμέτοχος στην πολιτική αντιπαράθεση που “πυροδότησε” ο εν λόγω διορισμός και φυσικά, ουδέποτε υιοθετήθηκε από εκπροσώπους του, η κριτική και η ανησυχία που εκδηλώθηκε, σχετικά με τα κίνητρα επιλογής της συγκεκριμένης δικαστικού, που αντιμετωπίζεται από μερίδα της αντιπολίτευσης ως πρόσωπο εκ προοιμίου συντασσόμενο με την υπεράσπιση μιας σειράς επιλογών της κυβέρνησης και δη του πρωθυπουργού», οι ανησυχίες των εργολάβων δημοσίων έργων είναι καταφανείς: αδημονούν διότι σε πρόσφατη νομολογία του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου και βάσει ευρωπαϊκών οδηγιών προβλέπονται κυρώσεις αποκλεισμού από διαγωνισμούς ανάθεσης δημοσίων έργων για εταιρείες που καταδικάστηκαν ως συμμετέχουσες σε συμπράξεις που αποσκοπούσαν στη στρέβλωση των όρων του υγιούς ανταγωνισμού.

Με δεδομένο ότι μεγάλοι κατασκευαστικοί όμιλοι της Ελλάδας έχουν ήδη καταδικαστεί για τέτοιες συμπράξεις και ότι η Επιτροπή Ανταγωνισμού μπορεί είτε να επιβάλλει περαιτέρω κυρώσεις (έως και αποκλεισμό από δημόσιες συμβάσεις) είτε να θεωρήσει ότι οι καταδικασθείσες εταιρείες συμμορφώθηκαν και άρα μπορούν να συμμετάσχουν ξανά σε διαγωνισμούς, γίνεται εύκολα αντιληπτή η αγωνία που διακατέχει τον κλάδο για τη διαφαινόμενη «παντοδυναμία» της… Ελλανιδίκου Βασιλικής Θάνου. Από μία άποψη δεν μοιάζει παράλογη η εν λόγω ανησυχία εφόσον εναπόκειται στην κρίση της Επιτροπής Ανταγωνισμού να διαπιστώσει ποιες από τις ήδη καταδικασθείσες επιχειρήσεις έχουν συμμορφωθεί προς τη νομιμότητα σύμφωνα με τη σχετική Ευρωπαϊκή Οδηγία (2014/24) που προβλέπει ιδίως μέτρα που αφορούν το προσωπικό και την οργάνωση, όπως είναι η διακοπή όλων των δεσμών με πρόσωπα ή οργανισμούς που εμπλέκονται στην παράνομη συμπεριφορά, κατάλληλα μέτρα αναδιοργάνωσης προσωπικού, την εφαρμογή συστημάτων υποβολής εκθέσεων και ελέγχου, τη δημιουργία δομής εσωτερικού ελέγχου για την παρακολούθηση της συμμόρφωσης και την έγκριση εσωτερικών κανόνων ευθύνης και αποζημίωσης.

«Όταν τα εν λόγω μέτρα προσφέρουν επαρκείς εγγυήσεις, ο εν λόγω οικονομικός φορέας δεν θα πρέπει πλέον να αποκλείεται για αυτούς τους λόγους και μόνον», ορίζει η Ευρωπαϊκή Οδηγία, χωρίς να ορίζει όμως τα εχέγγυα μια τέτοιας ανέλεγκτης (υπό το πρίσμα του χαρακτήρα της Επιτροπής Ανταγωνισμού ως Ανεξάρτητης Αρχής) κρίσης.

Εκεί είναι που οι εργολήπτες πριν… πονέσουν μαγειρεύουν, δημοσιοποιώντας με ένα αδιόρατο υπαινιγμό το προφανές: ότι «η ορθή και απαλλαγμένη από πολιτικές σκοπιμότητες και επιρροές άσκηση των αρμοδιοτήτων της Επιτροπής Ανταγωνισμού, μπορεί να διασφαλίσει την προστασία του Δημοσίου Συμφέροντος, τόσο υπό την έννοια της εμπέδωσης της φερεγγυότητας και νομικής εγκυρότητας των διαγωνιστικών διαδικασιών ανάθεσης δημοσίων έργων, όσο και υπό την έννοια της προστασίας του κοινωνικού συνόλου και των φορολογουμένων από τις πιθανές επιπτώσεις της απουσίας τους».

Η ταμπακιέρα

Το διακύβευμα συνεπώς είναι πώς θα κριθεί συμμορφωμένη μια ήδη καταδικασμένη επιχείρηση που θέλει να αναλάβει ξανά την εκτέλεση ενός δημοσίου έργου, και σε αυτό συνίστανται οι –πολύ κομψά διατυπωμένες– ενστάσεις των εργοληπτών, αφού εκτιμούν ότι πλέον βρίσκονται κυριολεκτικά «κρεμάμενοι» στα χέρια της κας Θάνου, η οποία ως πρόεδρος της Ανεξάρτητης Αρχής θα δώσει το προσωπικό της στίγμα, έχοντας όμως πάνω της το στίγμα της προηγούμενης πολιτικής της θέσης στο πλάι του πρωθυπουργού. Ένα στίγμα που σημειωτέον δεν άφησε ασυγκίνητη τη Διεθνή Διαφάνεια, η οποία στη φετινή έκθεσή της αναφέρει ότι ο πρόσφατος διορισμός της κας Θάνου στην Επιτροπή Ανταγωνισμού εγείρει ανησυχίες για σύγκρουση συμφερόντων, δεδομένου ότι υπήρξε διορισμένη και στενή σύμβουλος του πρωθυπουργού.

Ακόμη κι έτσι να μην ήταν, πάντως, η ίδια η κα Θάνου στην από 31/1/2019 προσωπική της ανακοίνωση στην επίσημη ιστοσελίδα της Επιτροπής Ανταγωνισμού φροντίζει να ξεκαθαρίσει ποιος θα είναι το «αφεντικό» στην Ανεξάρτητη Αρχή: «Ο υγιής και αποτελεσματικός ανταγωνισμός συμβάλλει σε μεγάλο βαθμό στην οικονομική ανάπτυξη και κατά συνέπεια ο Πρόεδρος της Επιτροπής Ανταγωνισμού έχει καθοριστικό ρόλο».

Και για να μην αναρωτιέται κανείς για το timing της «παρέμβασης» των εργοληπτών να θυμίσουμε ότι έχουν ήδη δρομολογηθεί μεγάλα δημόσια έργα. Μεταξύ αυτών οι αποκαταστάσεις περιοχών που επλήγησαν από καιρικά φαινόμενα, ο ευρωπαϊκός αυτοκινητόδρομος Ε-65, το μεγαλόπνοο και πολυδάπανο πρόγραμμα «ΦιλόΔημος» των 2,3 δισ. ευρώ κ.ά., πρότζεκτ δηλαδή στα οποία οι μεγαλοκατασκευαστές θέλουν διακαώς να παίξουν «μπάλα».

Οπότε κάλλιο γαϊδουρόδενε, παρά… έργα γύρευε!