Έρχονται περικοπές σε συντάξεις και ΕΟΠΥΥ

Ρεπορτάζ: Κώστας Παπαϊωάννου

Πρόστιμα, ψαλίδια και μεταρρυθμίσεις επιστρατεύονται από την κυβέρνηση σε μια έσχατη προσπάθεια να κλείσει η χαώδης τρύπα των ασφαλιστικών ταμείων. Οι προβλέψεις κάνουν λόγο για 2 δισ. ευρώ έλλειμμα το 2014 που θεωρείται απίθανο να καλυφθεί.

Οι συνήθεις ύποπτοι, ΙΚΑ-ΟΑΕΕ και ΟΓΑ, απειλούν να τινάξουν στον αέρα το ασφαλιστικό σύστημα στήνοντας στον τοίχο τους υπουργούς Εργασίας και Οικονομίας. Οι προϋπολογισμοί τους προβλέπουν συνολικά τρύπα περί των 2 δισ. ευρώ αποδεικνύοντας με τον πιο ξεκάθαρο τρόπο πως όλες οι περικοπές που υπέστησαν οι συνταξιούχοι αλλά και οι μεταρρυθμίσεις στο ασφαλιστικό έπεσαν στο κενό. Το πρόβλημα γίνεται εντονότερο αν αναλογιστεί κανείς πως δεν έχει υπολογιστεί η μείωση στη χρηματοδότηση προς το υπουργείο Εργασίας. Όλα πλέον δείχνουν πως ο Γιάννης Βρούτσης, υπουργός Εργασίας, θα κληθεί άμεσα να λάβει σκληρά μέτρα.

Πιο αναλυτικά, στο προσχέδιο του κρατικού προϋπολογισμού για τον επόμενο χρόνο, η χρηματοδότηση του υπουργείου Εργασίας είναι σημαντικά μειωμένη, κατά 1,5 δισ. ευρώ. Από τα 13,6 δισ. ευρώ το 2013, η κρατική χρηματοδότηση πέφτει στα 12,160 δισ. ευρώ, στερώντας κυρίως από το σύστημα κοινωνικής ασφάλισης 1,5 δισ. ευρώ. Να σημειωθεί ότι το 2009 η κρατική χρηματοδότηση ξεπερνούσε τα 15,6 δισ. ευρώ.

Η μείωση αυτή έρχεται να ακολουθήσει μια συνεχή μείωση των δημόσιων δαπανών για τις συντάξεις, που καλύπτεται όλα τα προηγούμενα χρόνια με μείωση των αντίστοιχων παροχών, δηλαδή των συντάξεων.

Η νέα κατάσταση όπως διαμορφώνεται δείχνει και τη μόνη λύση: νέα σκληρά μέτρα για να σωθεί ό,τι μπορεί να σωθεί. Δεδομένο είναι το γεγονός πως χρηματοδότηση δεν μπορεί να εξασφαλιστεί από κάποιον προϋπολογισμό, οπότε οι περικοπές είναι μονόδρομος. Ήδη στη Γενική Γραμματεία Κοινωνικών Ασφαλίσεων ετοιμάζουν πυρετωδώς μελέτες και υπουργικές αποφάσεις που θα ανοίξουν τον δρόμο για τις σκληρές αλλαγές. Η αρχή θα γίνει από τα επικουρικά ταμεία και τα εφάπαξ με δραστικές μειώσεις, ενώ θα ακολουθήσουν ο ΟΑΕΕ που βλέπει τα ελλείμματα συνεχώς να διογκώνονται, ο ΟΓΑ που ετοιμάζει σχέδιο διασύνδεσης των εισφορών με τις κοινοτικές επιδοτήσεις προκειμένου να μαζέψει έσοδα, και τελευταίο θα ακολουθήσει το ΙΚΑ, το οποίο θα μπει μπροστά για τη μεγάλη-καθολική μεταρρύθμιση του συστήματος κοινωνικής ασφάλισης στην Ελλάδα, που θα εφαρμοστεί στο σύνολό της το 2015.

Βάσει των εκτιμήσεων, που ενδέχεται να αναπροσαρμοστούν προς το χειρότερο, κάπου κοντά στον Οκτώβριο, όταν θα φανεί  εάν τελικά οι νέες βελτιωτικές κινήσεις του υπουργείου Εργασίας στις ρυθμίσεις χρεών έφεραν κάποιο καλύτερο αποτέλεσμα, δείχνουν για το 2014, έλλειμμα στο ΙΚΑ, της τάξης του 1 δισ. ευρώ. Η μείωση των μισθών, η αύξηση της παράνομης και ανασφάλιστης εργασίας, αλλά και η έλλειψη ρευστότητας που περιορίζει κατά πολύ τους οφειλέτες που μπορούν τελικά να ρυθμίσουν ταυτόχρονα τόσο τα χρέη του 2013 όσο και των προηγούμενων ετών, έστω και χωρίς φορολογική ενημερότητα (βάσει τροπολογίας που κατέθεσε τον Δεκαπενταύγουστο ο υπουργός Εργασίας Γιάννης Βρούτσης), εντείνουν την ανησυχία.

Στον ΟΑΕΕ,  η ψαλίδα του ελλείμματος ανοίγει επικίνδυνα το 2014. Είναι ενδεικτικό ότι, ενώ το 2013, για το οποίο δεν είναι ακόμη σίγουρο ότι θα τη βγάλει… καθαρή, η κρατική χρηματοδότηση άγγιξε το 1,45 δισ. ευρώ, για το 2014 τρόικα και κυβέρνηση έχουν συμφωνήσει μάξιμουμ κρατικής χρηματοδότησης 850 εκατ. ευρώ, ενώ δραματική αναμένεται η υστέρηση στα έσοδα του ταμείου, αφού έμποροι και βιοτέχνες εκτιμούν ότι τα λουκέτα στο εμπόριο θα κυριαρχήσουν και τον επόμενο χρόνο.

Σημαντικό χρηματοδοτικό κενό, της τάξης των 400 εκατ. ευρώ, εκτιμάται ότι θα εμφανίσει τον επόμενο χρόνο και ο ΟΓΑ. Δεν αποκλείεται μάλιστα, εφόσον επιλεγεί τελικά η λύση της ασφάλισης στον ΟΑΕΕ των ελεύθερων επαγγελματιών σε περιοχές κάτω των 2.000 κατοίκων, το έλλειμμα να αγγίξει τα 500 εκατ. ευρώ.

Το έβλεπαν να… έρχεται

Το σήμα κινδύνου σήμανε από νωρίς στο υπουργείο Οικονομικών, καθώς τα στοιχεία που έφταναν για τη «μαύρη τρύπα» των ασφαλιστικών ταμείων ήταν ιδιαιτέρως δυσάρεστα. Η μεγαλύτερη των προβλέψεων ανεργία και οι μαζικές συνταξιοδοτήσεις, κυρίως στον δημόσιο τομέα, για να προλάβουν οι εργαζόμενοι ευνοϊκότερες παροχές, ανέβασαν το χρηματοδοτικό κενό των Ταμείων.

Στις προβλέψεις του υπουργείου σημειωνόταν πως αν τα έσοδα από τις ασφαλιστικές εισφορές συνέχιζαν να διαμορφώνονται με την τότε δυναμική και δεν ελέγχονταν τα έξοδα του ΕΟΠΥΥ, τότε το άνοιγμα θα ήταν ύψους 1,1 δισ. ευρώ το 2013 και 1,6 δισ. ευρώ το 2014 και σίγουρα μεγαλύτερο των αρχικών εκτιμήσεων.

Στο κυβερνητικό στρατόπεδο είχαν ενημερωθεί για την ανάγκη λήψης νέων μέτρων για την κάλυψή του. Ιδιαίτερα ανήσυχη εμφανίζεται η τρόικα, η οποία γνωρίζει τις περιορισμένες δυνατότητες της κυβέρνησης να φέρει και να περάσει στο Κοινοβούλιο νέα μέτρα, τα οποία θα πλήξουν πρωτίστως τους συνταξιούχους, που έχουν δει τις αποδοχές τους να συρρικνώνονται. Όπως επισημαίνεται στο αναθεωρημένο μνημόνιο, για τον ΕΟΠΥΥ έχει συμπεριληφθεί ειδικός όρος για τον περιορισμό των δαπανών του και της «μαύρης τρύπας» το 2013.