«Φουσκώνει» το ΑΕΠ, «πεθαίνει» το πορτοφόλι

Οι αριθμοί συνήθως λένε την αλήθεια αρκεί να ξέρεις να τους διαβάζεις και κυρίως να τους ερμηνεύεις. Και σε ό,τι αφορά την Ελλάδα δεν χρειάζεται να έχει κάποιος 10 μεταπτυχιακά για να καταλάβεις πώς κάτι δεν πάει καλά.

Της Ευαγγελίας Τζαβάρα

Από τους παραπάνω αριθμούς –και εν μέσω αφόρητης πίεσης από τους δανειστές– είναι που η κυβέρνηση αναζητεί με αγωνία καλά νέα, προκειμένου να στήσει ένα επικοινωνιακό αφήγημα και να πάρει ανάσα για τη δύσκολη συνέχεια. Αυτό είναι και το νόημα όχι μόνο όσων είπε ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Δημήτρης Τζανακόπουλος, αλλά και των όσων ανέφερε ο πρωθυπουργός στην πρόσφατη γιορτή για τα 100 χρόνια της Ένωσης Εφοπλιστών. Η κυβέρνηση ισχυρίζεται ότι η ανάπτυξη ήρθε (σ.σ. αναφερόμενη στη μεγέθυνση κατά 1,5% του ΑΕΠ για το γ’ τρίμηνο του 2016), παραλείποντας να εξηγήσει ότι το 1,5% είναι ένα συγκυριακό αποτέλεσμα, επειδή συγκρίθηκε με την κατακόρυφη ύφεση του αντίστοιχου περυσινού τριμήνου, όπου μεσουρανούσε το δημοψήφισμα και η περήφανη διαπραγμάτευση, που οδήγησαν στο 3ο μνημόνιο.

Η αλήθεια των αριθμών  
Ποια είναι όμως η αλήθεια; Ότι τα στοιχεία για τα οποία πανηγυρίζουν οι κυβερνώντες ουδείς μπορεί να τα κατανοήσει, μιας και η σκληρή πραγματικότητα καταγράφει μία διαφορετική εικόνα. Όπως λ.χ. ότι το καλάθι της διατροφής μίας μέσης ελληνικής οικογένειας ελάφρυνε κατά 17,7% κατά την διάρκεια της κρίσης και όπως αναφέρουν οι οικονομολόγοι πολύ δύσκολα μέχρι το 2018 θα σταματήσει να αδειάζει το συγκεκριμένο καλάθι.

Αυτό σημαίνει ότι οι καταναλωτές έχουν μειώσει σημαντικά τα προϊόντα τροφίμων που αγοράζουν, έστω και αν πρόκειται για τις τελευταίες δαπάνες που θα περιστείλει ένα νοικοκυριό. Το 2015 η μέση μηνιαία δαπάνη των νοικοκυριών για την αγορά των ειδών διατροφής περιορίστηκε, σύμφωνα με την Έρευνα Οικογενειακών Προϋπολογισμών (ΕΟΠ) της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής (ΕΛ.ΣΤΑΤ.) σε €293,3 έναντι €356,6 το 2009, μια χρόνια πριν από την είσοδο της Ελλάδας σε καθεστώς προγράμματος δημοσιονομικής προσαρμογής. Η συνολικότερη μείωση του διαθέσιμου εισοδήματος οδήγησε βεβαίως σε περιστολή και των λοιπών δαπανών καθώς και της συνολικής μηνιαίας δαπάνης των νοικοκυριών. Έτσι ενώ το 2009 οι δαπάνες για την αγορά τροφίμων αντιπροσώπευαν το 17,3% της συνολική μέσης μηνιαίας δαπάνης των νοικοκυριών στην Ελλάδα, πλέον αντιπροσωπεύουν το 20,7%.

Εάν στα προαναφερθέντα ποσά προστεθούν και οι δαπάνες για είδη παντοπωλείου και για εστίαση, τότε προκύπτει ακόμη πιο δραστική μείωση της συνολικής δαπάνης. Ειδικότερα, σύμφωνα με τα στοιχεία που έχει επεξεργασθεί το Ινστιτούτου Έρευνας Λιανεμπορίου Καταναλωτικών Αγαθών (ΙΕΛΚΑ), ενώ το 2009 η μέση μηνιαία δαπάνη για διατροφή και εστίαση ανερχόταν σε €646,28, το 2015 υποχώρησε στα €495,36, μειώθηκε δηλαδή κατά 23,4%.

Όμως την ίδια ώρα και στα στοιχεία του Ινστιτούτου Εργασίας της ΓΣΕΕ δείχνουν πως οι μακροχρόνια άνεργοι που ξεπερνούν τα 800.000 άτομα με συνέπεια το πραγματικό ποσοστό ανεργίας μεγαλύτερο απ’ το 23,4% (για τον Αύγουστο) που υπολόγιζε η ΕΛΣΤΑΤ. Το Ινστιτούτο εκτιμά πως στο δεύτερο τρίμηνο του 2016 το ποσοστό της πραγματικής ανεργίας έφτασε στο 30,8%. Είναι οριακά χαμηλότερο απ’ αυτό της αντίστοιχης περιόδου του 2015, που η ανεργία σημείωνε το ποσοστό του 31,7%. Τα τελευταία στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ κάνουν λόγο για 1.126.455 ανέργους, 3.228.437 μη ενεργό πληθυσμό και 3.687.465 απασχολούμενων, στο σύνολο του πληθυσμού.

Οι αντιδράσεις
Ήδη το χαρμόσυνο αφήγημα του Μαξίμου προκάλεσε τις δεικτικές αντιδράσεις των κομμάτων. Συγκεκριμένα, η Ν.Δ. καλεί τη κυβέρνηση να επιβεβαιώσει το κοινωνικό αποτύπωμα της πολιτικής της ρωτώντας «τους 82.810 συμπολίτες μας που έχασαν τις δουλειές τους τον Οκτώβριο, τα 2.400.000 συνταξιούχους που είδαν κύριες και επικουρικές συντάξεις να σφαγιάζονται και το ΕΚΑΣ να καταργείται, τους χιλιάδες μικρομεσαίους επιχειρηματίες και τους επαγγελματίες που έβαλαν λουκέτο».

Με έντονο τρόπο αντέδρασε και το ΠΑΣΟΚ ζητώντας από τον κυβερνητικό εκπρόσωπο να χαμηλώσει του τόνους των πανηγυρισμών, τους οποίους χαρακτηρίζει ως «ακατανόητους και προκλητικούς». Το ΠΑΣΟΚ υπενθυμίζει ότι «εφέτος ελπίζουμε στη χώρα απλά να μην υπάρξει νέα ύφεση, όταν θα έπρεπε να έχουμε ήδη 3,5% ανάπτυξη (και 6% στην διετία 2015-2016) με βάση τις προβλέψεις του 2014, δηλαδή πριν την καταστροφική πολιτική των ΣΥΡΙΖΑ/ΑΝΕΛ».

Τέλος ο Σταύρος Θεοδωράκης όταν ρωτήθηκε σχετικά με τα όσα είπε ο κ. Τσίπρας στους Έλληνες εφοπλιστές ότι η ανάπτυξη ήρθε, χρησιμοποίησε δηκτικό χιούμορ: «Ναι, απλώς είναι διακριτική γι’ αυτό θέλει να περνάει απαρατήρητη».