ΙΔΡΥΣΗ ΙΔΙΩΤΙΚΩΝ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΩΝ: Η μεγάλη μάχη του 2024 (που ξεκίνησε το 2023)

Για μία μάχη που θα δοθεί όπως όλα δείχνουν μέσα στο πρώτο δίμηνο του 2024 προετοιμάστηκε η κυβέρνηση τις τελευταίες ημέρες του 2023. Και αυτή η μάχη δεν είναι άλλη από τη νομοθέτηση της ίδρυσης μη κρατικών πανεπιστημίων για πρώτη φορά στην ιστορία του τόπου.

Όπως είχε αποκαλύψει η «Α» στην ηλεκτρονική της έκδοση πριν υπάρξουν οι επίσημες ανακοινώσεις, για να «τρέξει» η μεταρρύθμιση θα προηγηθεί ένα ιδιότυπο by pass του περιβόητου άρθρου 16 που απαγορεύει την ίδρυση ιδιωτικών πανεπιστημίων μέσω του άρθρου 28 του Συντάγματος, που στην παράγραφο 2 προβλέπει ότι αν πρόκειται να εξυπηρετηθεί «σπουδαίο εθνικό συμφέρον» κάποιες «αρμοδιότητες που προβλέπονται από το Σύνταγμα» μπορεί να αναγνωρισθούν σε όργανα διεθνών οργανισμών είτε με συνθήκη ή με συμφωνία.

Σε απλά ελληνικά ο τεχνικός τρόπος έχει βρεθεί, αλλά αυτό ήταν μάλλον και το ευκολότερο κομμάτι για το Μέγαρο Μαξίμου. Το δυσκολότερο; Η μετωπική που θα υπάρξει με την ακαδημαϊκή κοινότητα –κυρίως με τους φοιτητές– συν η αντιμετώπιση των όποιων αντιδράσεων, μικρότερων ή μεγαλύτερων, υπάρξουν από τα κόμματα της αντιπολίτευσης.

Δεν είναι μυστικό ότι για τους ελληνικούς πολιτικούς σχηματισμούς που βρίσκονται στα αριστερά του Κέντρου η ίδρυση ιδιωτικών πανεπιστημίων προσομοιάζει με έγκλημα καθοσιώσεως, εξαιτίας μίας ιδεολογικής εμμονής ότι άμα τη αφίξει των ιδιωτών του κλάδου της πανεπιστημιακής εκπαίδευσης η ανώτατη παιδεία θα καταστεί προνόμιο ολίγων και πλουσίων που θα μπορούν να αγοράζουν την ακαδημαϊκή γνώση.

Παραμένει άγνωστο, βεβαίως, ποια χώρα που η δημόσια παιδεία της καταστράφηκε επειδή λειτουργούσαν σε αυτήν ανώτατα μη κρατικά εκπαιδευτικά ιδρύματα έχουν στο μυαλό τους ως παράδειγμα οι υποστηρικτές τέτοιων θεωριών. Καμία προφανώς, διότι σύμφωνα με τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία της Eurostat που έχουν ως έτος αναφοράς το 2020, μη κρατικά πανεπιστήμια διαθέτουν οι 25 από τις 27 χώρες μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Οι δύο που δεν έχουν είναι το Λουξεμβούργο και η… αφεντιά μας! Σημειωτέον δε ότι ακόμη και σε αυτό το καθεστώς της πλήρους ελευθερίας η συντριπτική πλειονότητα των σπουδαστών –το 79,7%, παρακαλώ– συνεχίζουν να φοιτούν σε δημόσια ιδρύματα.

Τούτων δοθέντων και πολλών ακόμη, είναι απολύτως υποκριτικό να θεωρούν κάποιοι ότι το «Ελεύθερο Πανεπιστήμιο» όπως ονομάζει η κυβέρνηση την μεταρρύθμισή της για την ανώτατη εκπαίδευση θα μεταλλάξει το DNA του δημόσιου πανεπιστημίου, όταν εδώ και πάρα πολλά χρόνια στην Ελλάδα λειτουργούν ελεύθερα ιδιωτικά νηπιαγωγεία και δημοτικά σχολεία, ιδιωτικά γυμνάσια και λύκεια, αλλά και ιδιωτικά κολλέγια συνεργαζόμενα ή μη με αντίστοιχα εκπαιδευτικά ιδρύματα του εξωτερικού οι απόφοιτοι των οποίων λαμβάνουν αναγνωρισμένα πτυχία και απολαμβάνουν επαγγελµατικά δικαιώµατα αντίστοιχα με αυτά των αποφοίτων των δηµόσιων πανεπιστημίων.

Προεξοφλούν, άραγε, όλα τα παραπάνω  πως όλα είναι καλώς καμωμένα με την μεταρρύθμιση που φέρνει η κυβέρνηση; Η απάντηση δεν μπορεί να δοθεί τώρα καθώς θα πρέπει αφενός να δούμε σε όλο το εύρος την μεταρρύθμιση αφετέρου να διαπιστώσουμε πώς θα λειτουργήσουν στην πράξη τα κριτήρια και οι προϋποθέσεις για την ίδρυση ενός μη κρατικού πανεπιστημίου.

Ένα είναι σίγουρο: τα ελληνικά δημόσια πανεπιστήμια της χώρας δεν πρόκειται να γίνουν αυτομάτως καλύτερα επειδή κάποια ξένα πανεπιστήμια θα ανοίξουν παραρτήματα στη χώρα μας, όπως λ.χ. δεν έγιναν καλύτερα τα νοσοκομεία του ΕΣΥ επειδή αυξήθηκε ο ανταγωνισμός με τα ιδιωτικά θεραπευτήρια.

Αυτό θα συμβεί αν επιτευχθούν οι υπόλοιποι στόχοι της μεταρρύθμισης όπως είναι η απαλλαγή της δημόσιας τριτοβάθμιας εκπαίδευσης από την γραφειοκρατία η πλήρης ψηφιοποίηση της διοικητικής λειτουργίας των πανεπιστημιακών ιδρυμάτων, η ενίσχυση της διεθνοποίησής τους, η διευκόλυνση ενός πανεπιστημίου να ιδρύει νέα τμήματα ή να χρηματοδοτεί καινοτόμες ιδέες.

Εκεί είναι που πρέπει να  δοθεί η μάχη και όχι για να μην καταργηθεί το… τοτέμ του Άρθρου 16.