Κατασκευαστικές: Το «άγνωστο» αγκάθι που βάζει σε κίνδυνο τα κονδύλια του Ταμείου Ανάκαμψης

Ένα γνωστό-«άγνωστο» πρόβλημα για τον κατασκευαστικό κλάδο που όμως μπορεί να έχει πολύ δυσάρεστες συνέπειες για τα κονδύλια του Ταμείου Ανάκαμψης ανέδειξε ο CEO του Ομίλου Intrakat, Αλέξανδρος Εξάρχου, κατά τη διάρκεια της συμμετοχής του σε πάνελ συνεδρίου για τις υποδομές και τα δίκτυα.

Επιμέλεια: Νίκος Τσαγκατάκης

To πρόβλημα του προλόγου δεν είναι άλλο από τις εγγυητικές επιστολές τις οποίες ο αντιπρόεδρος του Δ.Σ. του γνωστού κατασκευαστικού ομίλου χαρακτήρισε «πολυτελές» πρόβλημα με τον πυρήνα του να εντοπίζεται στα χρόνια των μνημονίων, όπου στα πλαίσια της δημοσιονομικής προσαρμογής η Ελλάδα έμεινε με μόλις τέσσερα συστημικά χρηματοπιστωτικά ιδρύματα και με ένα τραπεζικό σύστημα τόσο υπερρυθμισμένο, που σε ό,τι αφορά τις κατασκευαστικές εταιρείες έχει «εξισώσει» την έκδοση εγγυητικής επιστολής με τη χορήγησης δανείου.

Το πώς αυτό η αλληλουχία γεγονότων εξελίχθηκε σε πρόβλημα το οποίο ο κλάδος το βρήκε μπροστά του εξήγησε σε αδρές γραμμές ο διευθύνοντας σύμβουλος της Intrakat λέγοντας ότι με το τέλος της κρίσης υπήρξε… «μποτιλιάρισμα» μεγάλου αριθμού έργων τα οποία δημοπρατήθηκαν σε πολύ μικρό διάστημα.

Αποτέλεσμα αυτού ήταν να αποκτήσουν οι κατασκευαστικές ιστορικό υψηλό ανεκτέλεστου και να υποχρεωθούν να εκδώσουν μεγάλο αριθμό εγγυητικών που όμως υπερβαίνει τις δυνατότητες των ολιγάριθμων συστημικών τραπεζών. Ακριβώς αυτή η «τεχνική» κωλυσιεργία της διαδικασίας είναι που επιβραδύνει επικίνδυνα την πρόοδο υλοποίησης της χρηματοδότησης που προσφέρει για κρίσιμα έργα και μεταρρυθμίσεις το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας. Κι αυτό διότι ο μηχανισμός RRF (Recovery and Resilience Facility) έχει συγκεκριμένα και αυστηρά χρονοδιαγράμματα τα οποία αν ξεπεραστούν δίχως να προλάβουν να δημοπρατηθούν και να ανατεθούν τα έργα του, τότε η Ελλάδα θα χάσει απολέσει οικονομικούς πόρους που δεν είναι ασήμαντοι.

Θυμίζεται ότι τα συνολικά κονδύλια του Ταμείου Ανάκαμψης ανέρχονται 750 δισ. ευρώ που θα διατεθούν στα 27 κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης με την Ελλάδα να είναι προγραμματισμένο να λάβει 31 δισεκατομμύρια, από τα οποία τα €18 δισ. θα έχουν τη μορφή επιχορηγήσεων και τα €13 δισ. τη μορφή δανείων.

 

Το μοντέλο της Ρουμανίας

Στην εύλογη αναρώτηση τι πρέπει να γίνει ως να μην εκπληρωθεί η δυσοίωνη «προφητεία», ο CEO της Intrakat, Αλ. Εξάρχου, επικαλέστηκε το παράδειγμα της γειτονικής Ρουμανίας. Καταρχάς η χώρα αριθμεί 30 τράπεζες που πρακτικά μεταφράζεται σε πολύ περισσότερες επιλογές τραπεζικής πίστης. Κατά δεύτερον στη Ρουμανία δεν υφίσταται το σύστημα της έκδοσης εγγυητικών επιστολών για τις προκαταβολές των έργων αλλά ακολουθείται η θεσμοθετημένη πρακτική να δεσμεύεται η προκαταβολή σε ειδικό λογαριασμό ο οποίος κινείται μόνο μετά από την υποβολή στοιχείων ότι ο ανάδοχος πράγματι προχώρησε σε δαπάνες για το εκάστοτε σχετικό έργο.

Με την υιοθέτηση αυτού του μοντέλου το έργο, όπως υπογράμμισε ο κ. Εξάρχου, θα καλύπτεται από την αρχική εγγυητική επιστολή καλής εκτέλεσής του και δεδομένου ότι δεν θα απαιτείται η έκδοση επιπρόσθετης εγγυητικής, θα απελευθερωθούν σημαντικοί πόροι προς όφελος των νέων έργων.

Η αλήθεια είναι ότι τα εγχώρια χρηματοπιστωτικά ιδρύματα καταβάλουν πολύ μεγάλη προσπάθεια για να επιλύσουν το πρόβλημα, ωστόσο οι εσωτερικοί κανονισμοί των ελληνικών τραπεζών και το ρυθμιστικό πλαίσιο του Ενιαίου Εποπτικού Μηχανισμού (SSM) καθιστούν σύμφωνα με τον διευθύνοντα σύμβουλο της Intrakat εξαιρετικά δυσχερή τη έκδοση ακόμη και μίας εγγυητικής επιστολής της τάξης των €6.000.000. «Φοβάμαι» είπε ο χαρακτηριστικά ο κ. Εξάρχου «ότι θα έρθει η χρονική στιγμή που θα είναι αδύνατη η έκδοση εγγυητικής επιστολής», καλώντας την πολιτεία να νομοθετήσει σχετικά προς την κατεύθυνση της εξάλειψης των παθογενειών του παρελθόντος.

Ειδικότερα, ο Έλληνας CEO πρότεινε να τροποποιηθεί η υφιστάμενη νομοθεσία, θεσπίζοντας τον αυτοδίκαιο τερματισμό μίας εγγυητικής επιστολής με την έκδοση του πιστοποιητικού οριστικής παραλαβής του έργου. Σημείωσε, επιπρόσθετα, ότι πέρα από την εξασφαλισμένη χρηματοδότηση, ένα έργο θα πρέπει να δημοπρατείται υπό την προϋπόθεση της ωριμότητας των μελετών και των ολοκληρωμένων απαλλοτριώσεων. Και αυτό γιατί, σε αντίθετη περίπτωση, ο κατασκευαστής υφίσταται ζημιά όσο περιμένει να επιλυθεί το θέμα των απαλλοτριώσεων – συνήθως για άγνωστο χρονικό διάστημα.

«Απόβαση» στη Θεσσαλονίκη

Μόνιμοι κάτοικοι Θεσσαλονίκης θα γίνουν οσονούπω τα συνεργία της Intrakat, αφου η εταιρεία είναι εδώ και μερικές εβδομάδες ο οριστικός ανάδοχος του μεγάλου έργου αστικής αναζωογόνησης του δήμου Θεσσαλονίκης. Το προϋπολογισμού €24.000.000 πρότζεκτ περιλαμβάνει τεχνικές επεμβάσεις και έργα σε εμπορικές οδούς διάφορων περιοχών της πόλης, με στόχο την αναβάθμιση του δημόσιου χώρου αι τη βελτίωση της λειτουργικότητάς της, ενώ σημαντική είναι και η περιβαλλοντική διάσταση του έργου. Ειδικότερα, προβλέπεται η ανακατασκευή πεζοδρομίων με χρήση «πράσινων» υλικών, η ενίσχυση των φυτεύσεων με περαιτέρω πράσινο ή και δέντρα και η προσθήκη αστικού εξοπλισμού από φιλικά προς το περιβάλλον υλικά. Ακόμη, θα γίνουν παρεμβάσεις για τη βελτίωση του μικροκλίματος και των κλιματικών συνθηκών, με στόχο την εξάλειψη του φαινομένου της αστικής θερμικής νησίδας, που είναι κοινό πρόβλημα των μεγάλων αστικών κέντρων της χώρας.

Σημειώνεται ότι στις παρεμβάσεις περιλαμβάνονται και η εγκατάσταση νέου οδοφωτισμού χαμηλής ενεργειακής κατανάλωσης για την εξοικονόμηση ενέργειας και την καλύτερη ενεργειακή απόδοση, καθώς και τη χρήση νέων τεχνολογιών, ευρύτερα, που θα προσφέρουν χαρακτήρα «έξυπνης» πόλης. Στο πλαίσιο του ίδιου έργου θα εγκατασταθούν, τέλος, καθιστικά σημεία νέας γενιάς, όπως παγκάκια με φορτιστές που θα τροφοδοτούνται με ενέργεια από φωτοβολταϊκά πάνελ, ενώ θα δημιουργηθεί ολοκληρωμένο δίκτυο προσβασιμότητας για την ασφαλέστερη κίνηση των πεζών και των ατόμων με αναπηρία.