Μάθε παιδί μου γράμματα (…στο «νέο Λύκειο»)

Τίτλοι όπως το «Αλλάζουν όλα στα σχολεία», «Έρχεται το νέο λύκειο» κοσμούν συχνά τα ρεπορτάζ του έντυπου και ηλεκτρονικού Τύπου, καθώς για πολλά χρόνια η Παιδεία έγινε πολλάκις «πεδίο μεταρρυθμιστριών δοκιμών». Ωστόσο, αν κρίνει κανείς από την πυρετώδη κινητικότητα που παρατηρείται στο σημερινό υπουργείο Παιδείας –προκειμένου να κατατεθεί στη Βουλή το νομοσχέδιο για το «Νέο Λύκειο» και οι αλλαγές να εφαρμοστούν άμεσα από την καινούργια σχολική χρονιά–, μάλλον κάτι ενδιαφέρον (για τους μαθητές)… ετοιμάζεται.

 

Του Νίκου Τσαγκατάκη

 

Στόχος τού υπό την ηγεσία του κ. Κωνσταντίνου Αρβανιτόπουλου υπουργείου Παιδείας ήταν να κατατεθεί το σχετικό σχέδιο νόμου έως το τέλος της εβδομάδας, προκειμένου αυτό να τεθεί σε διαβούλευση και να συζητηθεί στο δεύτερο θερινό τμήμα της Βουλής, το οποίο ξεκινά τις εργασίες του μετά τις 20 Αυγούστου.

Για τον λόγο αυτό, την περασμένη Δευτέρα ο υπουργός Παιδείας συσκέφθηκε με τους περιφερειακούς διευθυντές εκπαίδευσης και τους παρουσίασε κάποια κομβικά σημεία της μεταρρύθμισης, με τις πληροφορίες να λένε ότι η εν λόγω σύσκεψη διεξήχθη σε εξαιρετικά θετικό κλίμα.

Ποιες είναι όμως οι αλλαγές που θα βρουν μπροστά τους οι μαθητές που τον Σεπτέμβριο θα πάνε στην Α΄ Λυκείου; Σύμφωνα με τα όσα έχουν δει το φως της δημοσιότητας, οι αλλαγές θα είναι στοχευμένες και θα αφορούν τα εξής:

# Μείωση μαθημάτων: Με το ισχύον σύστημα οι μαθητές που συμμετέχουν στις πανελλαδικές εξετάσεις εξετάζονται σε 6 μαθήματα και όλα δείχνουν ότι θα επανέλθουμε στο παλαιότερο μοντέλο των δεσμών, όπου οι υποψήφιοι εξετάζονταν σε 4 μαθήματα ανάλογα με την κατεύθυνση της επιλογής τους.

# Αυτοτέλεια-αυτονόμηση του Λυκείου: Για να πάρει ένα μαθητής απολυτήριο Λυκείου θα δίνει εξετάσεις σε 6-8 βασικά μαθήματα, που σημαίνει ότι οι εξετάσεις για το απολυτήριο θα προηγούνται και θα ανεξαρτητοποιούνται από αυτές των πανελλαδικών. Στόχος του μέτρου είναι να ενισχυθεί η αυτοτέλεια του Λυκείου, να αποδεσμευτεί από την προετοιμασία των μαθητών για τις πανελλαδικές. Και σε αυτό το σημείο υπάρχει μια σαφής επιστροφή στο καθεστώς των Δεσμών.

# Επιστημονικά πεδία: Οι κατευθύνσεις είναι σήμερα 4 στον αριθμό και η πρόβλεψη είναι ότι αυτές θα μειωθούν κατά μία. Επί της ουσίας θα υπάρξει ενοποίηση της θετικής με την τεχνολογική κατεύθυνση, τα δε 3 νέα επιστημονικά πεδία θα ονομαστούν «Ομάδες Προσανατολισμού», οι  οποίες θα διαχωριστούν ως εξής: α) Ομάδα Ανθρωπιστικών Σπουδών –πρόκειται για την παλιά 3η δέσμη– και οι μαθητές θα εξετάζονται στα μαθήματα της Νεοελληνικής Γλώσσας, των Αρχαίων, της Ιστορίας και των Λατινικών, β) Ομάδα Θετικών Επιστημών –οι πρώην 1η και 2η δέσμη– με εξεταζόμενα μαθήματα τη Νεοελληνική Γλώσσα, τα Μαθηματικά ή τη Βιολογία, τη Φυσική και τη Χημεία, και γ) Ομάδα Οικονομικών-Πολιτικών-Κοινωνικών Σπουδών (η πρώην 4η δέσμη), όπου οι μαθητές θα εξετάζονται στη Νεοελληνική Γλώσσα, στα Μαθηματικά & Στατιστική, στην Οικονομία, στην Ιστορία ή τη Φυσική ή την Οργάνωση και Λειτουργία Πολιτείας.

Κατά τα λοιπά, για την Α΄ Λυκείου θα υπάρχει κοινό ωρολόγιο πρόγραμμα 33 ωρών εβδομαδιαίως και οι μαθητές θα παίρνουν ένα μάθημα επιλογής που θα είναι 2 ώρες την εβδομάδα. Οι κατευθύνσεις-μαθήματα ομάδων προσανατολισμού θα ξεκινούν από τη Β΄ Λυκείου (5 ώρες εβδομαδιαίως) και σε πλήρη «ανάπτυξη» αυτά θα διδάσκονται μόνο στη Γ΄ Λυκείου.

 

Δημιουργία Οργανισμού Εθνικών Εξετάσεων

Σύμφωνα με τις προβλέψεις του σχεδίου νόμου του υπουργείου Παιδείας, αλλάζει η υφιστάμενη Κεντρική Επιτροπή Εξετάσεων και  αντικαθίσταται από τον «Οργανισμό Εθνικών Εξετάσεων». Η αλλαγή κρίθηκε επιβεβλημένη εξαιτίας των πολλών προβλημάτων που είχαν εμφανιστεί τα τελευταία χρόνια. Για όσους, δε, προτρέξουν να πουν ότι εδώ υπάρχει απλώς αλλαγή ονόματος και όχι ουσίας, σημειώνεται πως οι γνωρίζοντες τα θέματα Παιδείας εκτιμούν ότι η συγκεκριμένη παρέμβαση του υπουργείου είναι στη σωστή κατεύθυνση. Δικαιολογούν, μάλιστα, την εκτίμησή τους λέγοντας ότι με τον καινούργιο Οργανισμό θα υπάρχει μία σταθερή ομάδα που θα έχει την ευθύνη των εξετάσεων, θα προσδιορίζει την εξεταστέα ύλη και θα έχει την ευθύνη βαθμολόγησης των γραπτών. Υπογραμμίζεται ότι μέχρι σήμερα οι βαθμολογητές των γραπτών «στρατολογούνταν» από τα σχολεία χωρίς ειδικά αξιολογικά κριτήρια και χωρίς να διαθέτουν σχετική εκπαίδευση βαθμολογητή. Σκοπός, επομένως, είναι να υπάρξει και σε αυτό το σημείο μια σημαντική τομή που θα εξασφαλίζει ότι οι βαθμολογητές θα βαθμολογούν με τον ίδιο τρόπο, θωρακίζοντας το αίσθημα εμπιστοσύνης και την ισότητα των εξεταζομένων.

 

Και «τράπεζα θεμάτων»

Η δημιουργία «τράπεζας θεμάτων» διαβαθμισμένης δυσκολίας είναι μια παρέμβαση που συζητιέται εδώ και δεκαετίες, αλλά δεν είχε βρει εφαρμογή. Η εισαγωγή του μέτρου προβλέπει ότι μέρος των θεμάτων των προαγωγικών και των απολυτηρίων εξετάσεων θα επιλέγεται με κλήρωση, διαδικασία η οποία εκτιμάται ότι αφενός θα προσφέρει αντικειμενικότερη αξιολόγηση των υποψηφίων, αφετέρου θα αντιμετωπίσει και το πρόβλημα της αποστήθισης. Η διδακτέα και η εξεταστέα ύλη θα είναι κοινή για όλα τα σχολεία. Το 50% των θεμάτων για τα μαθήματα της Γλώσσας (ελληνικής και ξένης), των Μαθηματικών, της Φυσικής-Χημείας-Βιολογίας και της Ιστορίας των Α΄ και Β΄ τάξεων Ημερησίου Λυκείου και Μαθηματικών, Γλώσσας και Ιστορίας της Γ΄ τάξης προέρχεται με κλήρωση από τράπεζα θεμάτων και το υπόλοιπο 50% τίθεται από τον διδάσκοντα. Στα υπόλοιπα μαθήματα όλα τα θέματα επιλέγονται από τον διδάσκοντα.

 

Το μεγάλο στοίχημα

Το αν θα λειτουργήσει το νέο μοντέλο Λυκείου που οραματίζεται η ηγεσία του υπουργείου Παιδείας είναι κάτι που θα κριθεί στην πράξη. Άλλωστε η εξαγγελία ακούστηκε και πριν από τρία χρόνια επί υπουργίας Άννας Διαμαντοπούλου, με τη διαφορά ότι το υπάρχουν σύστημα φαίνεται να έχει φτάσει τα όριά του. Δεδομένου, λοιπόν, ότι τα περιθώρια στενεύουν, το βάρος της ευθύνης πέφτει στους ώμους της σημερινής ηγεσίας του υπουργείου Παιδείας. Κι αυτό ίσως είναι και το μεγάλο στοίχημα του Κ. Αρβανιτόπουλου, ο οποίος εκτός από τα ασφυκτικά χρονικά περιθώρια, έχει να αντιμετωπίσει και τη δεδομένη έλλειψη πόρων λόγω της δύσκολης δημοσιονομικής κατάστασης της χώρας.