Με έναν… επίτροπο πολλά «τρυγόνια»

Η επιλογή του Δημήτρη Αβραμόπουλου για τη θέση του Έλληνα Επιτρόπου στην Κομισιόν μέχρι το 2019 αναμφίβολα προκάλεσε τεράστια έκπληξη εντός κι εκτός Ελλάδας. Από την εποχή της Βάσως Παπανδρέου είχε να επιλέξει η χώρα μας ένα πρόσωπο της κεντρικής πολιτικής σκηνής, τόσο προβεβλημένο και με μακρά παρουσία σε υπουργικούς θώκους.

Του Μιχάλη Κωτσάκου

«Η επιλογή Αβραμόπουλου σηματοδοτεί τη σημασία που δίνει η Ελλάδα στη θέση του Επιτρόπου», λένε πηγές του Μαξίμου, οι οποίες το προηγούμενο διάστημα αρνούνταν να προσδώσουν τον τίτλο τού φαβορί στην Ντόρα Μπακογιάννη, όπως ανέφερε το σύνολο των ΜΜΕ. «Ειδικά τώρα που ο Έλληνας Επίτροπος θα αναλάβει το καυτό χαρτοφυλάκιο της μετανάστευσης, που τείνει να εξελιχθεί σε υπ’ αριθμό ένα πρόβλημα για την Ευρώπη, εφάμιλλο της ανεργίας», σημειώνει η ίδια πηγή.

Φυσικά, από το Μαξίμου αρνούνται να εξηγήσουν το πώς και το γιατί ο Αντώνης Σαμαράς επέλεξε τον υπουργό Εθνικής Άμυνας και αντιπρόεδρο της Ν.Δ., όπως και γιατί συμφώνησε και ο Ευάγγελος Βενιζέλος, ο οποίος στην αρχή προωθούσε την παραμονή της Μαρίας Δαμανάκη. Σίγουρα η επιλογή Αβραμόπουλου έπιασε στον ύπνο τον ΣΥΡΙΖΑ, ο οποίος μπορεί πριν από δύο μήνες, την επαύριον των ευρωεκλογών, να απαιτούσε μέσω του Αλέξη Τσίπρα να ερωτηθεί πριν επιλεγεί ο Έλληνας επίτροπος, όμως τώρα από την Κουμουνδούρου δεν ειπώθηκε τίποτα απολύτως. «Εκτός του αιφνιδιάστηκαν, υπάρχει και πρόβλημα, καθώς ο Αβραμόπουλος είχε αναπτύξει δίαυλους επικοινωνίας με τον Τσίπρα και στο πρόσωπο του υπουργού Άμυνας ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ είχε βρει ένα συνομιλητή επί όλων των ζητημάτων», υποστηρίζει παλαιός κοινοβουλευτικός.

Το σίγουρο είναι, όπως εκτιμούν όλοι οι πολιτικοί παρατηρητές, ότι η επιλογή Αβραμόπουλου θα προκαλέσει σεισμικές δονήσεις στο εσωτερικό πολιτικό σκηνικό, όπως και στο εσωκομματικό τοπίο της Ν.Δ. Και αυτό διότι ο Αντ. Σαμαράς με αυτή την κίνηση επέφερε νέο πλήγμα στη βασική αντίπαλό του, Ντ. Μπακογιάννη, για τρίτη φορά μέσα σε πέντε χρόνια. Η αρχή είχε γίνει στις εσωκομματικές εκλογές του 2009, όταν η συμφωνία για συνεργασία μεταξύ Σαμαρά – Αβραμόπουλου έγειρε την πλάστιγγα υπέρ του Αντ. Σαμαρά και στις εσωκομματικές εκλογές του Νοεμβρίου του 2009. Εν συνεχεία, μετά την αποτυχία της Δημοκρατικής Συμμαχίας το 2012, η Ντ. Μπακογιάννη αναγκάστηκε να επιστρέψει στο «μαντρί» δίχως να λάβει ανταλλάγματα, πέραν μίας θέσης στη Βουλή, και τώρα εκεί που ένιωθε σιγουριά για την Κομισιόν έμεινε στα κρύα του λουτρού. Μάλιστα, όλο το προηγούμενο διάστημα είχε σειρά συναντήσεων με τον πρωθυπουργό, τον αντιπρόεδρο της κυβέρνησης Ευ. Βενιζέλο, όπως και με τον Κώστα Καραμανλή, είχε αναπτύξει πρωτοβουλίες (γεύμα με τον Αλίεφ στην Αθήνα), αλλά είχε κάνει κι έντονες παρασκηνιακές ζυμώσεις με επαφές τόσο με τον Ζαν Κλοντ Γιούνκερ, όσο και με Γερμανούς παράγοντες.

Οι περισσότεροι εντός της Ν.Δ. υποστήριζαν ότι με την επιλογή της Ντόρας ο Αντ. Σαμαράς θα εξασφάλιζε ήσυχο εσωκομματικό τοπίο. Όμως ο πρωθυπουργός προτίμησε ένα στέλεχος, το οποίο είναι αποδεκτό από όλες τις φυλές τής Ν.Δ., πλην των «μητσοτακικών». Έχοντας θητεύσει στα υπουργεία Τουρισμού, Υγείας, Εξωτερικών και Άμυνας, έχοντας  ταυτόχρονα μία επιτυχημένη οκταετής θητεία ως δήμαρχος Αθήνας, ο Δ. Αβραμόπουλος λόγω και της πείρας του ως διπλωμάτης έχει πολύ καλές γνωριμίες στο εξωτερικό και μάλιστα όχι μόνον στην Ευρώπη, αλλά και στην απέναντι όχθη του Ατλαντικού και στο Ισραήλ.

 

Επιλέγει αντίπαλο

Όπως φαίνεται από την επιλογή Αβραμόπουλου, ο Αντ. Σαμαράς πέραν των προσπαθειών του να περάσει δίχως να βραχεί την προεδρική εκλογή, έχει έτοιμο και σχέδιο σε περίπτωση που τελικά συρθεί η χώρα σε εθνικές εκλογές από τον ΣΥΡΙΖΑ, λόγω της εκλογής Προέδρου Δημοκρατίας και πιθανής ήττας της ΝΔ. «Ο Σαμαράς δεν είναι σαν τον Καραμανλή. Σε περίπτωση ήττας δεν πρόκειται να παραιτηθεί. Αντίθετα, θα παραμείνει αρχηγός και θα αναζητήσει τη ρεβάνς», λένε κομματικά στελέχη που είναι χρόνια κοντά του. Επί της ουσίας επιβεβαιώνουν το σενάριο περί «αριστερής παρένθεσης» του Χρύσανθου Λαζαρίδη, το οποίο όταν είδε το φως της δημοσιότητας διαψεύστηκε. Όμως στην πράξη φαίνεται ότι υλοποιείται με μεγάλη προσοχή.

Στη Ν.Δ. συνήθως μετά από ήττα υπάρχει παράδοση να γίνεται αλλαγή αρχηγού. Μόνο δύο φορές δεν συνέβη αυτό. Τη μία με τον Κων. Μητσοτάκη το 1985 και τη δεύτερη με τον Κ. Καραμανλή το 2000. Και τις δύο μετά από τέσσερα χρόνια η Ν.Δ. νίκησε στις εθνικές εκλογές. Όμως το 1985 ο Μητσοτάκης παραιτήθηκε και επανεξελέγη από το Συνέδριο με αντίπαλο τον Κωστή Στεφανόπουλο, ο οποίος εν συνεχεία αποχώρησε από τη Ν.Δ., ιδρύοντας τη ΔΗΑΝΑ.

Τώρα όπως φαίνεται και από την επιλογή Αβραμόπουλου ο Σαμαράς επιλέγει αντίπαλο για το εσωκομματικό πεδίο. Και αυτός δεν είναι σίγουρα η Ντ. Μπακογιάννη, η οποία μάλλον χάνει διαρκώς τα ερείσματά της, ενώ εκτός παιχνιδιού βγαίνει και ο Δ. Αβραμόπουλος.

 

Ο «παντός καιρού» Αβραμόπουλος

Ο νέος Επίτροπος από την πρώτη του θητεία ως δήμαρχος της Αθήνας είχε χτίσει ένα προφίλ της «χρυσής εφεδρείας». Του πολιτικού, που εάν χρειαζόταν θα μπορούσε να γίνει από αρχηγός της Ν.Δ., ως πρωθυπουργός σε μία κυβέρνηση ειδικών συνθηκών (πρόσφατα είχε γραφτεί το σενάριο, το οποίο προερχόταν από «καραμανλικούς» κύκλους), μέχρι και Πρόεδρος της Δημοκρατίας, αποδεκτός από όλες τις πολιτικές δυνάμεις. Εξάλλου, όλοι συμφωνούν ότι ο Δ. Αβραμόπουλος στην πολιτική του καριέρα ήταν αυτό που λέμε «ο άνθρωπος που προήγαγε τον πολιτικό πολιτισμό». Έχει επαφές και άριστη επικοινωνία με όλους τους πολιτικούς χώρους πλην της Χρυσής Αυγής και πάντα προσπαθούσε μέσω του διαλόγου να συγκεράσει διαφορετικές απόψεις.

Δεν ήταν λίγοι ακόμη κι εντός της Ν.Δ. που υποστήριζαν ότι ο Δ. Αβραμόπουλος σε περίπτωση ήττας στις επόμενες εθνικές εκλογές θα μπορούσε να διατηρήσει ενωμένο το κόμμα και είτε ως προσωρινός αρχηγός, είτε ως εκλεγμένος να του δώσει την ώθηση και να αποτρέψει κατρακύλα ανάλογη του ΠΑΣΟΚ. Μάλιστα, το σενάριο αυτό, όπως προείπαμε, το διακινούσαν «καραμανλικοί» κύκλοι, με τον ίδιο τον Δ. Αβραμόπουλο να το απολαμβάνει διατηρώντας φυσικά τις κατάλληλες αποστάσεις. Τώρα πλέον από τη στιγμή που για τα επόμενα πέντε χρόνια θα έχει έδρα τις Βρυξέλλες είναι πολύ λογικό να βάλει σε δεύτερη μοίρα τις εσωκομματικές εξελίξεις, εάν φυσικά υπάρξουν.

Έτσι, όπως λένε οι γνωρίζοντες, ο Αντώνης Σαμαράς επιλέγει εσωκομματικό αντίπαλο. Ποιος είναι αυτός; «Πάντως όχι η Ντόρα», λένε από τη Συγγρού για να προσθέσουν: «Τα ερείσματά της μειώνονται και μάλλον πρέπει να το πάρει απόφαση ότι βρίσκεται πλησίον της συνταξιοδότησής της».

 

Η οικογένεια

Οι «σαμαρικοί» κύκλοι ισχυρίζονται πως η Ντ. Μπακογιάννη είναι πλέον βουλευτής, και τώρα με την απομάκρυνση Αβραμόπουλου πρέπει να νιώθει σιγουριά ότι θα εκλεγεί στην Α΄ Αθήνας, ενώ ο γιος της, Κ. Μπακογιάννης, στηρίχθηκε στον υπέρτατο βαθμό για να εκλεγεί περιφερειάρχης Στερεάς Ελλάδας.

Όμως στο περιβάλλον του πρωθυπουργού αναμένουν ότι η οικογένεια Μητσοτάκη δεν θα μείνει έτσι, αλλά θα προσπαθήσει να προωθήσει άλλον εκλεκτό της. Έτσι οι συνεργάτες του πρωθυπουργού εκτιμούν πως αυτός θα είναι ο Κυριάκος Μητσοτάκης. Εξάλλου, με την επίθεση κατά του Βενιζέλου πριν από δέκα ημέρες ο Κυριάκος ανέβασε το παραταξιακό ηθικό κατά του μισητού αντιπάλου μέχρι τις εκλογές του 2012, ενώ καλλιεργεί το προφίλ του μεταρρυθμιστή.

Επίσης ο Κυριάκος Μητσοτάκης στα υπέρ του έχει την ηλικία του, αλλά και την αποφασιστικότητά του ως υπουργού Διοικητικής Μεταρρύθμισης να μην υπολογίσει το πολιτικό κόστος των δύσκολων αποφάσεων. Όμως εκεί είναι το μυστικό και γι’ αυτό η πλευρά Σαμαρά δεν ανησυχεί με αντίπαλο τον Κυριάκο Μητσοτάκη. Θεωρεί πως αυτή η εμμονή του θα αποτελέσει την τροχοπέδη. Εάν σε αυτό προσθέσουμε και το ότι το «καραμανλικό» μπλοκ δεν είναι και ο καλύτερος σύμμαχος της οικογένειας Μητσοτάκη, τότε λοιπόν εύκολα εξάγεται το συμπέρασμα ότι η επιλογή Αβραμόπουλου είναι συνδυασμός με την επιλογή του Κυριάκου ως εσωκομματικού αντιπάλου. Μία κίνηση για πόκερ υψηλού επιπέδου.

Και το σημαντικότερο: Με αντίπαλο τον Κυριάκο, ο Σαμαράς θα μπορεί να φέρει προ τετελεσμένων την «καραμανλική» πλευρά με το δίλημμα «ή εγώ ή το κόμμα πάει στην οικογένεια».

 

Από προστατευόμενος της οικογένειας, μισητός εχθρός

Αναμφίβολα η σχέση του Αντώνη Σαμαρά με την οικογένεια Μητσοτάκη μπορεί να αποτελέσει ένα πρώτης τάξεως θέμα για κάποιον συγγραφέα, που θα θέλει να ασχοληθεί με την πολιτική μυθοπλασία της ελληνικής πολιτικής σκηνής. Και αυτό διότι ο πρωθυπουργός τη δεκαετία του 1980 αποτέλεσε ένα από τα νέα γερά χαρτιά του Κων. Μητσοτάκη. Κι όμως, ο τότε «προστατευόμενος του Μητσοτάκη» αποτελεί τον υπ’ αριθμό ένα εχθρό της οικογενείας εδώ και πολλά χρόνια.

Ο Αντώνης Σαμαράς αποτέλεσε την έκπληξη του Μητσοτάκη όταν τον επέβαλε ως υπουργό Οικονομικών στην κυβέρνηση Τζαννή Τζανετάκη. Και όταν έγινε ο ίδιος πρωθυπουργός το 1990 τον έχρισε υπουργό Εξωτερικών – χωρίς να διαθέτει πείρα. Οι λόγοι ήταν φανεροί: ήθελε κάποιον να λειτουργήσει ως αντίπαλο δέος στον καλπάζοντα τότε Μιλτιάδη Έβερτ. Οι σχέσεις Μητσοτάκη – Σαμαρά ήταν αγαστές μέχρι τα τέλη του 1992, όταν λόγω του «μακεδονικού προβλήματος» χωρίζουν τα τσανάκια τους. Ο Σαμαράς δεν δέχεται καμία από τις συμβιβαστικές λύσεις, συγκρούεται ευθέως με τον Μητσοτάκη και παραιτείται. Ιδρύει την Πολιτική Άνοιξη και αρχίζει μέσω των φίλων του βουλευτών να ροκανίζει την πλειοψηφία της κυβέρνησης, μέχρι που ο Γιώργος Συμπιλίδης απέσυρε την ψήφο του και η δεδηλωμένη μαζί με την κυβέρνηση κατέρρευσε, για να επιστρέψει θριαμβευτικά ο Ανδρέας Παπανδρέου. Η συνέχεια του Σαμαρά και του κόμματός του δεν ήταν ανάλογη των φιλοδοξιών του. Χρειάστηκε να περάσουν χρόνια μέχρι ο Κ. Καραμανλής να πείσει την Ντόρα να άρει το «casus belli» του πατέρα της για να μπει στο ευρωψηφοδέλτιο της Ν.Δ. ο Σαμαράς, τον Ιούνιο του 2004.

Στις εσωκομματικές εκλογές του 2009 η Ντόρα θεωρούσε σίγουρη την εκλογή της μέχρι που ως «από μηχανής Θεός», όπως στις αρχαίες τραγωδίες, ο Δημήτρης Αβραμόπουλος πρότεινε να εκλέγεται ο πρόεδρος της Ν.Δ. από τη βάση, όπως στο ΠΑΣΟΚ. Η Μπακογιάννη, που ήλεγχε απολύτως το σώμα του συνεδρίου που επρόκειτο να συγκληθεί και θα την αναδείκνυε πανηγυρικά επικεφαλής του κόμματος, παγιδεύτηκε και για να μη θεωρηθεί ηττοπαθής δέχθηκε την πρόσκληση. Από την επομένη άρχισαν να λειτουργούν στη Ν.Δ. τα «αντιμητσοτακικά» αντανακλαστικά της κομματικής βάσης και ανέδειξαν στην ηγεσία τον αντίπαλό της.

Και από τότε ο Αβραμόπουλος προστέθηκε στους εχθρούς της οικογενείας, δίπλα στον Αντώνη Σαμαρά.  

 

Η «βίβλος» των Ελλήνων επιτρόπων

Η πρώτη Ελληνίδα επίτροπος στην Κομισιόν ήταν η Βάσω Παπανδρέου. Το 1989 της ανέθεσε ο Ανδρέας Παπανδρέου τον ρόλο της Ελληνίδας Επιτρόπου, έναν ρόλο που αρχικά η ίδια δεν ήθελε, ωστόσο της βγήκε σε καλό. Ανέλαβε το χαρτοφυλάκιο της Κοινωνικής Πολιτικής και κατάφερε μέχρι το 1993 που έληξε η θητεία της να γίνει σε διεθνές επίπεδο γνωστή, ενώ η ευρωπαϊκή της δραστηριότητα της εξασφάλισε την άνετη επικράτησή της στη Β΄ Αθήνας. Διάδοχός της ορίστηκε από την κυβέρνηση Μητσοτάκη ο Γιάννης Παλαιοκρασσάς που ανέλαβε τον τομέα της Αλιείας.

Εκείνη η Επιτροπή είχε μικρή διάρκεια ζωής και έτσι το 1995 θέση Επιτρόπου αναλαμβάνει ο Χρήστος Παπουτσής. Αναλαμβάνει το χαρτοφυλάκιο της Ενέργειας, χωρίς ιδιαίτερες διακρίσεις στις Βρυξέλλες, επιστρέφει όμως αναβαθμισμένος στην κεντρική πολιτική σκηνή της χώρας.

Επόμενος Επίτροπος η Άννα Διαμαντοπούλου με το χαρτοφυλάκιο και πάλι της Κοινωνικής Πολιτικής να περνά σε ελληνικά χέρια. Η Διαμαντοπούλου επέστρεψε με ευρωπαϊκό αέρα από τις Βρυξέλλες και αναρριχήθηκε στην ηγετική ομάδα της Χαριλάου Τρικούπη. Αποσύρθηκε από την κούρσα διαδοχής υπέρ του Ευ. Βενιζέλου, ανέλαβε το χαρτοφυλάκιο της Παιδείας, αλλά απέτυχε να επανεκλεγεί και έχει αποσυρθεί από την ενεργό πολιτική.

Την Άννα Διαμαντοπούλου διαδέχθηκε ο Σταύρος Δήμας, επιλογή του Κώστα Καραμανλή το 2004. Πήρε το χαρτοφυλάκιο του Περιβάλλοντος, ανέλαβε σημαντικές πρωτοβουλίες με μεγάλη αναγνώριση στο εξωτερικό και λιγότερη στο εσωτερικό της χώρας.

Η Μαρία Δαμανάκη είναι η έκτη Επίτροπος της χώρας και η τρίτη γυναίκα. Διαχειρίστηκε ένα «ανώδυνο» θεωρητικά χαρτοφυλάκιο, αυτό της Αλιείας, άφησε όμως καλές εντυπώσεις.