«Μικρή» ΔΕΗ, μεγάλη απόφαση (…για το ΣτΕ)

Στα… βράχια της αντισυνταγματικότητας δεν αποκλείεται να «σκοντάψει» η ιδιωτικοποίηση της «μικρής» ΔΕΗ, προειδοποιούν έγκριτοι νομικοί, κρούοντας τον κώδωνα του κινδύνου και υπενθυμίζοντας στην κυβέρνηση και τα συναρμόδια υπουργεία ότι «η ηλεκτρική ενέργεια συνιστά ζωτικό αγαθό για την αξιοπρεπή διαβίωση και την ανάπτυξη της προσωπικότητας των πολιτών», και για τον λόγο αυτό «πρέπει να διαφυλάσσεται η συνεχής και προσβάσιμη σε όλους τους πολίτες παροχή της, υπό το σχετικό έλεγχο και την εποπτεία του κράτους».

Όπως, ειδικότερα, αποκαλύπτει σήμερα η «Α», για μια μερίδα έγκριτων νομικών η τύχη της ιδιωτικοποίησης της «μικρής ΔΕΗ» στα δικαστήρια είναι σχεδόν προδιαγεγραμμένη, ειδικά μετά την απόφαση της Ολομέλειας του Συμβουλίου της Επικρατείας που «έκοψε» την ιδιωτικοποίηση της ΕΥΔΑΠ ως αντισυνταγματικής και παράνομης.

 

«Πιλότος» η απόφαση για την ΕΥΔΑΠ

Με την απόφαση αυτή που αποτελεί πλέον «πιλότο» και άλλες ανάλογης βαρύτητας υποθέσεις που θα απασχολήσουν το Ανώτατο Ακυρωτικό Δικαστήριο, η Ολομέλεια του ΣτΕ είχε κάνει δεκτή την αίτηση κατοίκων της Αθήνας, που ζητούσαν να ακυρωθεί η κυβερνητική απόφαση με την οποία μεταβιβάστηκε, χωρίς αντάλλαγμα, από το Ελληνικό Δημόσιο στο Ταμείο Αξιοποίησης Ιδιωτικής Περιουσίας του Δημοσίου (ΤΑΙΠΕΔ), το 34,033% του μετοχικού κεφαλαίου (36.245.240 μετοχές) της ΕΥΔΑΠ.

Το ΣτΕ έκανε δεκτή την προσφυγή τους και σύμφωνα με απόφαση που εξέδωσε η μετατροπή της ΕΥΔΑΠ σε ιδιωτική επιχείρηση είναι αντίθετη στα άρθρα 5 και 21 του Συντάγματος, που επιβάλλουν τη μέριμνα του κράτους για την υγεία των πολιτών και κατοχυρώνεται το δικαίωμα στην προστασία της υγείας. Επιπλέον, οι ανώτατοι δικαστικοί λειτουργοί στην απόφασή τους σημειώνουν πως «δεν νοείται έστω και η μερική απελευθέρωση-ιδιωτικοποίηση στην παροχή ζωτικών αγαθών, όπως η ενέργεια, δίχως αυτή να υπόκειται στην εγγύηση του κράτους».

Τώρα, με «οδηγό» την τόσο σημαντική απόφαση του ΣτΕ, θέση στο θέμα της πώλησης της μικρής ΔΕΗ πήρε δημοσίως και ένα από τα σοβαρότερα νομικά ιδρύματα της χώρας. Πρόκειται για το ίδρυμα Μαραγκοπούλου που προειδοποιεί για κινδύνους αντισυνταγματικότητας στην πώληση της «μικρής ΔΕΗ», διαδικασία που αναμένεται να ολοκληρωθεί το πρώτο τρίμηνο του 2015 μέσω διεθνούς διαγωνισμού.

 

«Μικρή ΔΕΗ – Μεγάλη Αντισυνταγματικότητα»

Όπως επισημαίνει το Ίδρυμα Μαραγκοπούλου με ανακοίνωση που εξέδωσε (η οποία μάλιστα φέρει τον τίτλο «Μικρή ΔΕΗ – Μεγάλη αντισυνταγματικότητα»), οι επιχειρήσεις κοινής ωφέλειας, όπως είναι η ΔΕΗ, η ΕΥΔΑΠ κ.λπ., δεν μπορούν να μεταβιβαστούν ενώ ο έλεγχος και η εποπτεία τους θα πρέπει να ανήκει αποκλειστικά στο κράτος.

Χαρακτηριστικά το Ίδρυμα Μαραγκοπούλου επισημαίνει πως οι επιχειρήσεις κοινής ωφελείας «μπορούν να λειτουργούν ως Ανώνυμες Εταιρείες, αλλά σε κάθε περίπτωση επιδιώκουν δημόσιο σκοπό, καθώς οι παρεχόμενες υπηρεσίες τους συνδέονται άμεσα με την εγγύηση και το σεβασμό της αξιοπρεπούς διαβίωσης του ανθρώπου και της ελεύθερης ανάπτυξης της προσωπικότητάς του». Συνεπώς, «πρέπει να διαφυλάσσεται η συνεχής και προσβάσιμη σε όλους τους πολίτες παροχή των εν λόγω ζωτικών αγαθών, υπό το σχετικό έλεγχο και την εποπτεία του κράτους».

Σύμφωνα μάλιστα με την Ολομέλεια του ΣτΕ, σημειώνει το Ίδρυμα, «ο έλεγχος αυτός δεν νοείται δίχως την κατοχή από το Δημόσιο της απόλυτης πλειοψηφίας του μετοχικού κεφαλαίου της επιχείρησης (51%), ώστε να διασφαλίζεται επαρκώς η σύμφωνη με τα συμφέροντα του Δημοσίου και, κατ’ επέκταση των πολιτών, λειτουργία της εταιρείας». Σε αντίθετη περίπτωση, «η εκάστοτε δημόσια επιχείρηση ιδιωτικοποιείται ουσιαστικά στο σύνολό της, με αποτέλεσμα να τίθεται σε σοβαρή διακινδύνευση τόσο η ποιότητα, όσο και η συνέχεια της παροχής, καθώς σε αποκλειστικό γνώμονα της λειτουργίας της ανάγεται το ιδιωτικό κέρδος και όχι το δημόσιο συμφέρον».

Υπενθυμίζεται ότι πρόσφατα ψηφίστηκε από τη Βουλή το νομοσχέδιο που ιδιωτικοποιεί τη δημόσια επιχείρηση, πλην όμως σύμφωνα με το Ίδρυμα Μαραγκοπούλου αποκλίνει σημαντικά από τις συνταγματικές προϋποθέσεις, καθώς «δημιουργεί μια αμιγώς ιδιωτική εταιρεία, της οποίας το σύνολο των μετοχών και των περιουσιακών στοιχείων μεταβιβάζεται σε ιδιώτες».

Στη «μικρή» ΔΕΗ, «η οποία εντάσσεται ασφαλώς στον πυρήνα των επιχειρήσεων θεμελιώδους κοινής ωφέλειας, δεν υπάρχει καμία συμμετοχή του κράτους, γεγονός που αφαιρεί από το τελευταίο τη συνταγματικά αδιαπραγμάτευτη δυνατότητα του ελέγχου και της εποπτείας της λειτουργίας της», τονίζει το ίδρυμα Μαραγκοπούλου και προσθέτει:

«Πρόκειται, για μια πλήρη, ουσιαστικά και τυπικά, ιδιωτικοποίηση ενός μέρους της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας, εφόσον, βέβαια, ως κύριος πάροχος της τελευταίας παραμένει η ΔΕΗ… Είναι σαφές, σύμφωνα με τη νομολογία, ότι δε νοείται έστω και η μερική απελευθέρωση-ιδιωτικοποίηση στην παροχή ζωτικών αγαθών, όπως η ενέργεια, δίχως αυτή να υπόκειται στην εγγύηση του Κράτους. Ευλόγως, λοιπόν, προκαλεί εντύπωση η απουσία στο σχέδιο νόμου οποιασδήποτε ρύθμισης σχετικής με τον κρατικό έλεγχο, υπολαμβάνοντάς τον, υποθέτουμε, ως δεδομένο, λόγω του θυγατρικού χαρακτήρα της εταιρείας και της υπαγωγής της στη ΔΕΗ.

»Εντούτοις, και σε αυτό το σημείο, προς επίρρωση του προβληματισμού μας για την αντισυνταγματικότητα, αλλά κυρίως την επικινδυνότητα των προθέσεών του για το συμφέρον των πολιτών, το σχέδιο νόμου σπεύδει να προεξοφλήσει ότι μόνον αρχικώς η “μικρή” ΔΕΗ θα αποτελεί αυτοτελή επιχειρησιακό κλάδο και θυγατρική εταιρεία της ΔΕΗ, υπονοώντας ανοιχτά τη δυνατότητα της αυτονόμησής της στο μέλλον. Συνεπώς, ουδόλως εξασφαλίζεται ο κρατικός έλεγχος στο παρόν σχέδιο νόμου, αλλά αντιθέτως προαναγγέλλεται η πλήρης και ανέλεγκτη ιδιωτική λειτουργία της επιχείρησης».

Η συνέχεια αναμένεται στα δικαστήρια, όπως έγινε και με το θέμα της πώλησης της ΕΥΔΑΠ.

 

A.K.