Mission impossible για τον νέο «τσάρο»

Δεν είναι λίγοι αυτοί που αδυνατούν να χωνέψουν την επιλογή του Γκίκα Χαρδούβελη. Αφενός γιατί ουδείς ανέμενε ότι αυτός θα ήταν ο εκλεκτός των Σαμαρά – Βενιζέλου, αφετέρου γιατί το όνομά του δεν διέρρευσε παρά το γεγονός ότι η συμφωνία είχε κλείσει εδώ και πολλές ημέρες.

Του Μιχάλη Κωτσάκου

Αυτό που ξένισε πολλούς, ειδικά στη Ν.Δ, ήταν ότι για την κρίσιμη θέση του νέου υπουργού Οικονομικών επελέγη ένας εκ των στενών συνεργατών του πρώην πρωθυπουργού Κώστα Σημίτη. Και μάλιστα τη στιγμή που η Ν.Δ κατηγορεί ως υπαίτιες της κρίσης τις κυβερνήσεις Σημίτη, Παπανδρέου και Παπαδήμου. «Πώς είναι δυνατόν να εμπιστεύεται την οικονομία στα χέρια των πρωτεργατών αυτών των κυβερνήσεων;» σχολιάζουν με πικρία από τη Δευτέρα το βράδυ στελέχη της Νέας Δημοκρατίας, που καταγράφονται στο «καραμανλικό» μπλοκ.

Σύμφωνα, ωστόσο, με τους… παρατηρητικούς, ο Γκ. Χαρδούβελης δεν έπρεπε να προκαλέσει έκπληξη, καθώς είναι η τρίτη φορά που ο Αντώνης Σαμαράς επιλέγει για «τσάρο» κάποιον εκ των στενών συνεργατών του Κ. Σημίτη. Η πρώτη φορά ήταν ο Βασίλης Ράπανος, ακολούθησε ο Γιάννης Στουρνάρας και τώρα ο Γκ. Χαρδούβελης. Μάλιστα αυτή την εποχή οι δύο πιο ισχυροί παράγοντες της ελληνικής οικονομίας, οι Χαρδούβελης και Στουρνάρας (νέος διοικητής της ΤτΕ), που κατέχουν τις δύο κορυφαίες θέσεις της ελληνικής οικονομικής πυραμίδας, είχαν θέσεις-κλειδιά στο οικοδόμημα που είχε φτιάξει ο Κ. Σημίτης.

Κάποιοι ισχυρίζονται πως ο Αντ. Σαμαράς δεν έχει εμπιστοσύνη σε στελέχη που προέρχονται από τη Ν.Δ., αν και ο Προκόπης Παυλόπουλος απάντησε σχετικά χρησιμοποιώντας μια λαϊκή ρήση που μάλλον είναι η πιο ακριβής: «Όσα ξέρει ο νοικοκύρης, δεν τα ξέρει ο κόσμος όλος», είπε.

Δεν είναι λίγοι αυτοί που υποστηρίζουν ότι ο Αντ. Σαμαράς εμπιστεύεται έμπειρα στελέχη του τραπεζικού συστήματος, με πολύ καλές σχέσεις με το διεθνές χρηματοπιστωτικό σύστημα, αποφεύγοντας να εμπιστευθεί πολιτικά πρόσωπα τα οποία μπορεί να οδηγήσουν το καράβι στα βράχια. Ας μην ξεχνάμε τις επιλογές Παπανδρέου με τον Γιώργο Παπακωνσταντίνου και τη Λούκα Κατσέλη. Ο Χαρδούβελης είχε προταθεί από τον Παπαδήμο στον Παπανδρέου, αλλά αυτός προτίμησε τους «κηπουρούς».

Το μήνυμα

Το μήνυμα όμως που ήθελε να στείλει ο πρωθυπουργός Αντ. Σαμαράς με την τοποθέτηση Χαρδούβελη εμπεριέχει έναν ισχυρό συμβολισμό. Άλλωστε σε μία χώρα όπου οι βασικές γραμμές πολιτικής καθορίζονται δεσμευτικά από το Πρόγραμμα Οικονομικής Προσαρμογής (Μνημόνιο), η επιλογή των προσώπων που στελεχώνουν την κυβέρνηση έχει πρωτίστως συμβολική αξία.

Στην περίπτωση του Χαρδούβελη, το μήνυμα δεν θα μπορούσε να είναι άλλο τόσο στο εσωτερικό όσο και στο εξωτερικό της χώρας, από την απαρέγκλιτη συνέχιση της οικονομικής πολιτικής παρά το αποτέλεσμα των ευρωεκλογών. Τούτο μεταφράζεται σε επίτευξη των φιλόδοξων στόχων που έχουν τεθεί στο Μεσοπρόθεσμο πρόγραμμα, προκειμένου σε δεύτερο χρόνο να δημιουργηθούν οι προϋποθέσεις για μία πιο φιλολαϊκή στροφή της οικονομικής πολιτικής.

Κεντρική επιδίωξη της κυβερνητικής πολιτικής, όπως αυτή έχει εκφραστεί από τον ίδιο τον πρωθυπουργό, είναι η έξοδος της χώρας από το Μνημόνιο. Στο σημείο αυτό όμως αρχίζουν τα πρώτα «παρατράγουδα». Ο Αντ. Σαμαράς επέλεξε για τη θέση του υπουργού Οικονομικών έναν καθ’ όλα σοβαρό τεχνοκράτη, ο οποίος όμως φαίνεται να προκρίνει αντί της εξόδου τη λύση ενός νέου δανείου. Σε δηλώσεις του στη βρετανική «Guardian» τον περασμένο Νοέμβριο, ο Γκ. Χαρδούβελης ανέφερε ότι για τη σταθεροποίηση της οικονομικής κατάστασης της Ελλάδος οι δανειστές μας θα πρέπει να μας χορηγήσουν ένα ακόμη δάνειο ύψους 12 δισ. ευρώ.

Το ποσό αυτό περίπου ταυτίζεται και με το χρηματοδοτικό κενό που προβλέπει το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο. Όμως, η κυβέρνηση επιχειρεί να ξορκίσει με κάθε μέσο την επιλογή ενός νέου δανείου, προκρίνοντας εναλλακτικά μέσα για την κάλυψη του ποσού αυτού. Βέβαια, ο νέος υπουργός Οικονομικών θα κληθεί εκ της θέσεώς του να υπηρετήσει τη θέση της κυβέρνησης, όμως σε επίπεδο συμβολισμού καταγράφεται η πρώτη αυτή παραφωνία.

Οι φάκελοι με τις εκκρεμότητες

Το έργο του Χαρδούβελη δεν είναι καθόλου εύκολο. Κι αυτό διότι υπάρχουν αρκετά ανοιχτά ζητήματα, με κυριότερο τη συζήτηση-διαπραγμάτευση που θα ανοίξει από τον Σεπτέμβριο για τη διευθέτηση του δημόσιου χρέους. Ήδη ο Στουρνάρας παρέδωσε στον διάδοχό του δεκάδες φακέλους με τις εκκρεμότητες που πρέπει να διευθετηθούν στο προσεχές διάστημα.

Και φυσικά σε λιγότερο από ένα μήνα θα πέσει απ’ ευθείας στα βαθιά, όταν δηλαδή η τρόικα θα επανέλθει για μια ενδιάμεση αξιολόγηση πριν από το κρας τεστ του Σεπτεμβρίου, ενώ τα προαπαιτούμενα για τις δόσεις τού 1+1 δισ. ευρώ έχουν ακόμα δρόμο και θα πρέπει στο σύνολό τους να έχουν ικανοποιηθεί έως το τέλος Ιουνίου.

«Η κατεύθυνση στην οικονομική πολιτική δεν αλλάζει. Πέρα όμως από τα μακροοικονομικά μεγέθη θα πρέπει να δοθεί έμφαση και στα μικροοικονομικά», έλεγε κορυφαίο κυβερνητικό στέλεχος, επιχειρώντας να περιγράψει τον νέο ρόλο που καλείται να υπηρετήσει ο Γκ. Χαρδούβελης.

Άλλωστε, ο ίδιος ο νέος ΥΠ.ΟΙΚ., από τη θέση τού επικεφαλής του τμήματος οικονομικής ανάλυσης του Ομίλου Eurobank, έχει περιγράψει πολλές φορές τους τελευταίους μήνες –άλλες φορές πιο άμεσα και άλλες έμμεσα– το σκηνικό στο οποίο τα νοικοκυριά δεν αντέχουν άλλες μειώσεις μισθών και συντάξεων ή άλλες αυξήσεις φόρων.

Σε γενικές γραμμές, οι υπόλοιπες θέσεις που έχει κατά καιρούς εκφράσει ο Γκ. Χαρδούβελης δεν φαίνεται να κινούνται σε διαφορετικό μήκος κύματος από την πολιτική που εφάρμοζε ο προκάτοχός του.

Έτσι, λ.χ., ο νέος υπουργός Οικονομικών υπεραμύνθηκε της εξόδου της χώρας στις αγορές για λόγους καθαρά συμβολικούς. Επιπροσθέτως έχει κατά καιρούς εκφράσει την αντίθεσή του με τις υπερβολικές αξιώσεις της τρόικας για την επιβολή πρόσθετων μέτρων, τα οποία θεωρεί ότι στραγγαλίζουν την οικονομία.

Βέβαια, σε λίγους μήνες ο ίδιος θα βρεθεί αντιμέτωπος με την τρόικα και τις όποιες αξιώσεις της, και αυτό θα είναι το πρώτο δείγμα γραφής που ο ίδιος θα κληθεί να δώσει, καθώς η οικονομική πολιτική της χώρας αναλώνεται κατά κύριο λόγο στις ατέρμονες διαπραγματεύσεις με τους δανειστές της. Επιπροσθέτως, ως υπουργός Οικονομικών θα έχει την επιτελική ευθύνη στη διαπραγμάτευση που θα ξεκινήσει το φθινόπωρο για την ελάφρυνση του Δημοσίου Χρέους.