Ο ακήρυχτος πόλεμος του Κοσόβου

Σε ένα από τα δεκάδες σωζόμενα αποφθέγματα του Όττο Φον Μπίσμαρκ ο πρώτος Καγκελάριος της άλλοτε γερμανικής αυτοκρατορίας είχε προφητέψει ότι «αν ξαναγίνει πόλεμος στην Ευρώπη, θα ξεκινήσει από κάποια ανοησία στα Βαλκάνια».

Επιμέλεια: Νίκος Τσαγκατάκης

Φυσικά ο Μπίσμαρκ δεν ζούσε τον Ιούνιο του 1914 για να δει τη ρήση του να επιβεβαιώνεται όταν ο Σερβοβόσνιος Γκαβρίλο Πρίντσιπ δολοφόνησε τον Αρχιδούκα της Αυστρίας Φραγκίσκο Φερδινάνδο, γεγονός που αποτέλεσε την αφορμή για το ξέσπασμα του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Και δεν ήταν η μόνη φορά, αφού μετά από τη λήξη του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου η κλαγγή των όπλων στην Ευρώπη ήχησε ξανά στα Βαλκάνια στις αρχές της δεκαετίας του ’90 όταν διαλύθηκε στα τα εξ ων συνετέθη η Γιουγκοσλαβία.

Αυτό που τώρα όλοι απεύχονται είναι να τριτώσει το κακό, καθώς ένα νέο φυτίλι άναψε στην εύφλεκτη περιοχή του Κοσσυφοπεδίου. Και αυτή η φυτιλιά μπήκε το περασμένο Σαββατοκύριακο όταν μία ομάδα περίπου 30 ενόπλων Σέρβων επιτέθηκαν στο κοσοβάρικο χωρίο Μπάνισκο κι αφού αντάλλαξαν πυρά με τους άντρες της τοπικής αστυνομικής δύναμης οχυρώθηκαν για ώρες στη μονή Bajska που βρίσκεται στην περιοχή κοντά στα σύνορα με τη Σερβία.

Χαρακτηριστική του τι έγινε στο μοναστήρι είναι η περιγραφή που δόθηκε μέσω ανακοίνωσης της Επισκοπής Ράσκας-Πριζρένης σύμφωνα με την οποία ομάδα ενόπλων, μασκοφόρων ανδρών εισέβαλε με τεθωρακισμένο όχημα στο θρησκευτικό καθίδρυμα της Σερβικής Ορθόδοξης Εκκλησίας παραβιάζοντας την ασφαλισμένη πύλη του μοναστηριού, την ώρα μάλιστα που στο μοναστήρι βρισκόταν μια ομάδα προσκυνητών από το Νόβι Σαντ.

Το βράδυ της Κυριακής το πολεμικό επεισόδιο έλαβε τέλος, καθώς οι αστυνομικές αρχές του Κοσσυφοπεδίου ανακατέλαβαν το μοναστήρι και συνέλαβαν 6 άτομα, ωστόσο ο απολογισμός σε ανθρώπινες απώλειες ήταν βαρύς: τρείς Σέρβοι ένοπλοι και ένας Κοσοβάρος αστυνομικός έπεσαν νεκροί από τους πυροβολισμούς.

 Το blame game μεταξύ Πρίστινας και Βελιγραδίου

Το χωριό στα βόρεια του Κοσσυφοπεδίου που έγινε θέατρο της σύγκρουσης για την ώρα φρουρείται υπό τον φόβο επανάληψης παρόμοιου περιστατικού, αλλά όπως ήταν αναμενόμενο τη λήξη του σοβαρότατου θερμού επεισοδίου διαδέχτηκε ο πόλεμος των εκατέρωθεν ανακοινώσεων από το Κόσοβο και τη Σερβία.

Μιλώντας για το συμβάν ο Κοσοβάρος πρωθυπουργός, Άλμπιν Κούρτι, ισχυρίστηκε ότι οι ένοπλοι που έκαναν την «εγκληματική και τρομοκρατική» όπως την χαρακτήρισε επίθεση και στη συνέχεια βρέθηκαν γύρω και μέσα στο μοναστήρι δεν ήταν απλοί πολίτες «αλλά επαγγελματίες, αστυνομικοί ή στρατιωτικοί». Κατηγόρησε, μάλιστα, τη σερβική κυβέρνηση ότι παρέχει οικονομική και επιμελητειακή υποστήριξη «στο οργανωμένο έγκλημα». Σημειώνεται ότι την Κυριακή ο πρωθυπουργός του Κοσσυφοπεδίου συμμετείχε μαζί με εκατοντάδες ανθρώπους σε αγρυπνία που οργανώθηκε έξω από αστυνομικό τμήμα στην Πρίστινα για τον χαμό του Κοσοβάρου Αλβανού αστυνομικού που έχασε τη ζωή του στη συμπλοκή.

Δια στόματος του προέδρου της Σερβίας, Αλεξάνταρ Βούτσιτς, το Βελιγράδι δεν άφησε αναπάντητες τις κατηγορίες της Πρίστινα και στη σερβική του εκδοχή του blame game είπε ότι ο σερβικός στρατός και η Αστυνομία δεν είχαν καμία σχέση με τα επεισόδια, εκτοξεύοντας παράλληλα βαριά μομφή για τον Άλμπιν Κούρτι ότι με ψέματα ρίχνει το βάρος της ευθύνης για το αιματηρό επεισόδιο στη Σερβία προκειμένου να δημιουργήσει «χάος και κόλαση» στο Κόσοβο και μέσω αυτής της συνθήκης να δικαιολογήσει το καθεστώς βίας που επιβάλει η κυβέρνησή του σε πολίτες του βορείου Κοσόβου.

Ειδικότερα, ο Αλεξάνταρ Βούτσιτς υποστήριξε ότι οι εξεγερμένοι συμπατριώτες του στο Κόσοβο δεν εξοπλίστηκαν από την Σερβία, συμπληρώνοντας πώς ούτε η Ορθόδοξη Εκκλησία της Σερβίας είχε κάποια ανάμειξης στο συμβάν στο Μπάνισκο, καθώς η εξήγηση που έδωσε ο πρόεδρος της Σερβίας ήταν ότι οι οπλισμένοι Σέρβοι κατέφυγαν στο μοναστήρι Bajska προκειμένου να ζητήσουν βοήθεια για τους τραυματίες συμπατριώτες τους.

Αξίζει να σημειωθεί ότι βάσει νομοθεσίας οι αρχές του Κοσόβου δεν μπορούν να επέμβουν στις ορθόδοξες εκκλησίες και τα μοναστήρια, χωρίς να έχει δώσει τη συγκατάθεσή για αυτό η Εκκλησία, παρά μόνο σε περιπτώσεις έκτακτης ανάγκης όπως για παράδειγμα ένας σεισμός ή μία πυρκαγιά.

Η (τετριμμένη) καταδίκη της Ε.Ε. και η αγκαλιά της Μόσχας στη Σερβία  

Η αιματηρή συμπλοκή στο Μπάνισκο σήμανε συναγερμό σε Βρυξέλλες, Ουάσινγκτον, αλλά και Μόσχα. Η μεν Ευρωπαϊκή Ένωση μέσω του επικεφαλής της ευρωπαϊκής διπλωματίας, Ζοζέπ Μπορέλ, έκανε λόγο για «φρικτή επίθεση» της οποίας οι υπεύθυνοι «πρέπει να δικαστούν», ενώ από τη μεριά της ειρηνευτικής δύναμης του ΝΑΤΟ στο Κόσοβο, της KFOR,  διευκρινίστηκε ότι αρμόδια για τη διαχείριση της κατάστασης είναι η Αστυνομία του Κοσόβου αλλά σε κάθε περίπτωση θα παρούσα και «έτοιμη να παρέμβει, αν της ζητηθεί».

Όσο για την «αδελφή» Ρωσία δεν θα μπορούσε να μείνει απλώς παρατηρητής της κατάστασης όταν, μάλιστα, το Βελιγράδι θεωρεί ότι η τωρινή συνθήκη στην περιοχή είναι δυσκολότερη για την Σερβία από ότι ήταν το 2004 με το πογκρόμ κατά του σερβικού πληθυσμού στο Κοσσυφοπέδιο, αλλά και από το 2008 όταν οι Κοσοβάροι ανακήρυξαν την ανεξαρτησία τους. Υπό αυτό το πρίσμα το Κρεμλίνο  πήρε ξεκάθαρη θέση  υπέρ της Σερβίας, υποστηρίζοντας ότι η κατάσταση είναι εξαιρετικά δύσκολη και αιτία αυτού η Μόσχα θεωρεί την παραδοσιακά προκατειλημμένη –όπως την χαρακτηρίζει– στάση του Κοσόβου απέναντι στους Σέρβους της περιοχής.

Η δήλωση του εκπροσώπου του Κρεμλίνου, Ντιμίτρι Πεσκόφ, ότι «η κατάσταση είναι πολύ, πολύ τεταμένη και δυνητικά επικίνδυνη, την παρακολουθούμε εκ του σύνεγγυς» δεν αφήνει περιθώρια αμφιβολιών για το τι θα πράξει η Ρωσία αν το παιχνίδι με τη φωτιά στο Κόσοβο ξεφύγει και γίνει πυρκαγιά.