Ο Ροβέρτος, οι ανασφάλιστοι και η… ασφάλεια του λαϊκισμού

Πολύς λόγος έγινε τις τελευταίες ημέρες για τον διοικητή του ΙΚΑ, Ροβέρτο Σπύροπουλο, και τις θέσεις που εξέφρασε σχετικά με τον αν πρέπει ή όχι οι παροχές υγείας να βρίσκονται σε αντιστοιχία με τις καταβαλλόμενες εισφορές και τον αριθμό των ενσήμων των ασφαλισμένων.

Ήταν, μάλιστα, τέτοια η… σκόνη που σηκώθηκε για το θέμα που ακόμη και ο υπουργός Εργασίας, Γιάννης Βρούτσης, έσπευσε να διακηρύξει ότι «αυτές είναι προσωπικές απόψεις του κ. Σπυρόπουλου και δεν υπάρχει στην ατζέντα τέτοιο θέμα». «Για την κυβέρνηση», είπε χαρακτηριστικά ο κ Βρούτσης, «δεν τίθεται, ούτε υπάρχει, ούτε συζητείται σε κανένα επίπεδο του υπουργείου ή της κυβέρνησης το ενδεχόμενο να συνδεθούν τα ένσημα με την περίθαλψη. Αντίθετα, η κυβέρνηση δείχνοντας μια μεγάλη ευαισθησία για πρώτη φορά κάλυψε όλους τους ανασφάλιστους».

Διαβάζοντας τα παραπάνω, κάποιος που δεν έχει παρακολουθήσει την αλληλουχία των γεγονότων και βλέποντας και τις «οργίλες» υπουργικές αντιδράσεις, θα πιστέψει ότι κάτι πολύ κακό εξυφαίνεται στο ασφαλιστικό βασίλειο της Δανιμαρκίας. Αν, όμως, πάρουμε τα πράγματα με τη σειρά, ίσως και να μην είναι έτσι. Καταρχήν, να πούμε ότι οι δηλώσεις του Ροβέρτου Σπυρόπουλου δεν ήταν καν… δηλώσεις.

Τι εννοούμε; Την περασμένη Τρίτη 11 Νοεμβρίου ο διοικητής του ΙΚΑ ήταν προσκεκλημένος στο 4ο Ετήσιο Συνέδριο Labor & Insurance, το οποίο διοργανώθηκε από το Ελληνο-Αμερικανικό Εμπορικό Επιμελητήριο και τελούσε υπό την αιγίδα του υπουργείου Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Πρόνοιας. Από το βήμα λοιπόν του συνεδρίου ο κ Σπυρόπουλος έβαλε στο τραπέζι της δημόσιας συζήτησης 8 κεφαλαιώδη ερωτήματα προκειμένου να υπάρξει εθνική στρατηγική για την Ασφάλιση, και τα οποία ήταν τα εξής:

1] Θα επιλέξουμε την καθολική ενοποίηση των υφιστάμενων ασφαλιστικών ταμείων σε ένα Ενιαίο Ταμείο Ασφάλισης με τρεις κλάδους (μισθωτούς– αυτοαπασχολούμενους – αγρότες) ή θα επιλέξουμε τη διακριτή ύπαρξη τριών Ταμείων Κύριας Ασφάλισης δηλαδή του Ταμείου Μισθωτών, του Ταμείου Αυτοαπασχολούμενων και του Ταμείου Αγροτών;

2] Η είσπραξη των μηνιαίων ασφαλιστικών εισφορών για τις παροχές σύνταξης και υγείας θα διενεργείται από το ένα ή τα τρία Ταμεία Κύριας Ασφάλισης ή από την Εθνική Δομή Είσπραξης Δημόσιων Εσόδων;

3] Θα υιοθετηθεί η πλήρης ένταξη του ΤΣΜΕΔΕ, του ΤΣΑΥ και του Ταμείου Νομικών στον ΟΑΕΕ ή ενδεχομένως γι’ αυτούς τους ασφαλιστικούς οργανισμούς θα μπορούσε να εξεταστεί η δυνατότητα μετεξέλιξής τους σε επαγγελματικά ταμεία ειδικού σκοπού;

4] Η τελική επιλογή για το μέλλον των επικουρικών ταμείων αλλά και των Ταμείων Εφάπαξ αναζητείται μόνο μέσω του εγχειρήματος της ενοποίησής τους ή τελικά πρέπει να εξεταστεί και η δυνητική μετεξέλιξή τους και σε επαγγελματικά ταμεία;

5] Είμαστε ή δεν είμαστε υπέρ της παράλληλης, με το δημόσιο πυλώνα κοινωνικής ασφάλισης, ύπαρξης των επαγγελματικών ταμείων; Και αν ναι, ποια πρέπει να είναι τα φορολογικά και άλλα κίνητρα που θα συμβάλουν στη δημιουργία τους;

6] Ποιες είναι οι αναγκαίες προϋποθέσεις που πρέπει να συντρέχουν για να θεμελιώνει ένας ασφαλισμένος δικαιώματα παροχής υπηρεσιών υγείας;

7] Πώς πρέπει να καθορίζονται οι κανόνες αναδιανομής σε ένα βιώσιμο δημόσιο σύστημα ασφάλισης, με δεδομένο ότι ο κρατικός προϋπολογισμός έχει συγκεκριμένους περιορισμούς μεταφοράς οικονομικών πόρων για την ενίσχυση των συντάξεων;

8] Το ύψος των εργοδοτικών και εργατικών εισφορών πρέπει ή όχι να συνδυαστεί με τους στόχους μη δημιουργίας ελλειμμάτων και διασφάλισης βιώσιμων συντάξεων και ύψος εισφορών που θα υποβοηθούν την ανταγωνιστικότητα των επιχειρήσεων;

Από όλα, λοιπόν, τα παραπάνω 8 ερωτήματα μοιάζει να απομονώθηκε ένα «πιασάρικο» ερώτημα –ούτε καν το πιο σημαντικό– το οποίο εν μέσω πολλών παρερμηνειών κατέληξε να γίνει το κεντρικό σημείο μία αβανταδόρικης μεν αλλά εξόχως λαϊκίστικης πολιτικής και δημοσιογραφικής συζήτησης.

Ακόμη και σήμερα, 4-5 ήμερες μετά από το επίμαχο συνέδριο, ο διοικητής του ΙΚΑ επαναλαμβάνει με κάθε ευκαιρία –δημόσια και ιδιωτικά– ότι το ερώτημά του σχετικά με το ποιες είναι οι αναγκαίες προϋποθέσεις που πρέπει να συντρέχουν στα ασφαλιστικά ταμεία ώστε ένας ασφαλισμένος να θεμελιώνει δικαίωμα παροχής υπηρεσιών υγείας έχει έναν και μόνο σκοπό: να καθοριστούν με ακρίβεια οι εν λόγω προϋποθέσεις που θα χαρακτηρίσουν σε μια τέτοια δαπάνη, είτε ως ασφαλιστική είτε ως προνοιακή, μιας και τις μεν ασφαλιστικές δαπάνες τις πληρώνουν τα ασφαλιστικά ταμεία, τις δε προνοιακές δαπάνες τις πληρώνει ο κρατικός προϋπολογισμός.

Ουδέποτε, επομένως, ο διοικητής του ΙΚΑ προσέγγισε τη δημόσια ασφάλιση υγείας με όρους σούπερ μάρκετ μόνο για έχοντες και κατέχοντες (όπως τον κατηγόρησε ο πρώην επιστημονικός διευθυντής του ΙΝΕ ΓΣΕΕ, Σάββας Ρομπόλης), ούτε «λαγός» της κυβέρνησης υπήρξε για δήθεν επώδυνες αλλαγές στο ασφαλιστικό υπήρξε, ούτε εν τέλει ενδιαφέρει κανέναν ασφαλισμένο αν κάποτε υπήρξε ταμίας στο ΠΑΣΟΚ (αναφέρθηκε σε κάποια ρεπορτάζ και αυτό).

Αυτό που επιμένει να λέει εμφατικά ο Ρ. Σπυρόπουλος είναι ότι μια κυβέρνηση (και έτσι γίνεται σχεδόν σε όλες τις χώρες) πρέπει να καλύπτει από τον προϋπολογισμό το κόστος της πλήρους περίθαλψης για όσους έχουν λίγα ένσημα, και όχι τα Ταμεία. Όλα τα υπόλοιπα που λέγονται και γράφονται είναι για λαϊκή και αντιπολιτευτική κατανάλωση εκείνων που ενοχλούνται όταν ακούν αλήθειες για ένα ασφαλιστικό σύστημα το οποίο σε ποσοστό περίπου 50% οφείλει τα ελλείμματά του σε σπατάλες και αλόγιστη χρήση πόρων…