Οι 12 μαθήτριες του Χριστού

Στον γνωστικό σκληρό δίσκο του μέσου Χριστιανού είναι αποθηκευμένη η πληροφορία ότι ο Ιησούς είχε 12 μαθητές που ήταν όλοι τους άνδρες. Οι έρευνες, ωστόσο, εκείνων που ειδικεύονται στη «διαλεύκανση» αυτών που ονομάζονται μυστήρια της Βίβλου δίνουν πολλές πιθανότητες στο ενδεχόμενο να υπήρχαν ακόμη 12 Απόστολοι και μάλιστα… χρωμοσώματος ΧΧ. Να ήταν δηλαδή γυναίκες!!!

Του Νίκου Τσαγκατάκη

Συντασσόμενοι με το κατανυκτικό κλίμα της Μεγάλης Εβδομάδας οι τηλεοπτικοί σταθμοί διαμόρφωσαν για άλλη μία χρονιά το πρόγραμμά τους μεταδίδοντας αρκετές από τις χιλιοπαιγμένες  θρησκευτικές ταινίες της διεθνούς κινηματογραφικής παραγωγής. Ανάμεσά τους οι λάτρεις του ζάπινγκ ίσως έπεσαν πάνω σε ένα ντοκιμαντέρ αμερικανικής παραγωγής που γυρίστηκε το 2018 και για πρώτη φορά «παίζεται» φέτος στην ελληνική τηλεόραση.

Ο τίτλος του είναι «Οι 12 μαθήτριες του Ιησού» και πραγματεύεται ακριβώς αυτό που αναφέραμε στον πρόλογο, δηλαδή στην ύπαρξη 12 γυναικών οι οποίες είχαν τον ίδιο ρόλο με τους άνδρες «ομολόγους» τους κι αυτός δεν ήταν άλλος από τη διάδοση της νέας –τότε– θρησκείας.

Το ντοκιμαντέρ βασίζεται στα στοιχεία που προκύπτουν από την έρευνα δύο ειδικών στην εξέταση της Καινής Διαθήκης επιστημόνων, της καθηγήτριας Θεολογίας στο πανεπιστήμιο του Εδιμβούργου, Έλεν Μποντ, και της ιστορικού με εξειδίκευση στην αρχαιολογία, καθηγήτριας στο King’s College του Λονδίνου, Τζόαν Τέιλορ.

Με κοινό ενδιαφέρον για τις πτυχές του πρώιμου χριστιανισμού και του κοινωνικού, πολιτιστικού και θρησκευτικού πλαισίου μέσα στο οποίο εμφανίστηκε, οι δύο καθηγήτριες εκτιμούν ότι πριν από περίπου 2.000 χρόνια για κάθε έναν από τους 12 αποστόλους του Θεανθρώπου υπήρχε και μία γυναίκα απόστολος.

Για παράδειγμα η Μαρία η Μαγδαληνή που τα ιστορικά fake news την έχουν καταγράψει στο συλλογικό ενσυνείδητο ως την πόρνη γυναίκα που μετανόησε ήταν μία από τις γυναίκες-μαθήτριες που ακολούθησαν τον Ιησού και τους αποστόλους και βοηθούσαν στο έργο τους με κάθε δυνατό τρόπο.

Όπως μάλιστα λένε οι καθηγήτριες Μποντ και Τέιλορ η Μαγδαληνή ήταν ένα πρόσωπο που είχε μεγάλη επιρροή στην περιοχή της Γαλιλαίας.

Σύμφωνα πάντα με τις δύο ιστορικούς, ακόμη μία μαθήτρια του Ιησού ήταν η Ιωάννα σύζυγος ενός αξιωματούχου του βασιλιά Ηρώδη –διαχειριστή της οικίας του– ονόματι Χουζά, η οποία έφυγε από το δικαστήριο του Ηρώδη. Δεδομένης της οικονομικής άνεση που διέθετε η Ιωάννα υπάρχει η θεωρία ότι ήταν εκείνη που στήριζε με μεγάλα ποσά τους μαθητές του Ιησού και βοήθησε στη χρηματοδότηση της εξάπλωσης του Χριστιανισμού.

Λιγότερο γνωστά ονόματα μαθητριών του Ιησού ήταν αυτά της Σουζάνας, της Σαλώμης, της Μαρίας του Κλωπά, ωστόσο η μικρή αναγνωρισημότητά τους δεν αλλάζει της ουσία ότι ήταν εξίσου κομβικές για την εξάπλωση του Χριστιανισμού όσο και οι άρρενες «ομόλογοί» τους. Προς επίρρωση της παραπάνω άποψης η Έλεν Μποντ επικαλείται ένα εδάφιο στο Ευαγγέλιο του απόστολου Λουκά στο οποίο γίνεται αναφορά για την απόφαση του Θεανθρώπου να επιλέγει 70 ή 72 μαθητές (σ.σ. δεν αναφέρονται με τα ονόματά τους) και τους στέλνει «δυο-δυο» να θεραπεύσουν άρρωστους και να διαδώσουν τον πυρήνα της χριστιανικής διδασκαλίας που είναι η Βασιλεία των Ουρανών.

Όπως εξηγεί η θεολόγος Μποντ οι άνδρες δεν μπορούσαν να μπουν σε χώρους που ήταν μόνο για γυναίκες και έτσι ο Ιησούς έστελνε μία γυναίκα μαθήτρια μαζί με κάθε άνδρα για να διασφαλιστεί ότι το μήνυμά του θα φτάσει σε όλους. Εξάλλου, στο Κατά Λουκά ευαγγέλιο αναφέρεται επίσης ότι ο Χριστός ταξίδευε σε χωρία και πόλεις έχοντα μαζί του τους 12 μαθητές του αλλά και μερικές γυναίκες που είχαν θεραπευτεί από κακά πνεύματα και ασθένειες, όπως λ.χ. η Μαρία Μαγδαληνή από την οποία είχαν βγει επτά δαίμονες.

«Αυτές οι γυναίκες» λέει η Μποντ «βοηθούσαν τους Αποστόλους με τα δικά τους μέσα» και συνεχίζει υποστηρίζοντας ότι:

«Αυτή η φράση “δυο-δυο” μας υπενθυμίζει την Κιβωτό του Νώε και το ότι επρόκειτο για άνδρα και γυναίκα. Μας δείχνει ότι ο Ιησούς είχε μια πολύ μεγαλύτερη ομάδα μαθητών, η οποία περιλάμβανε και γυναίκες, ζευγάρια ανδρών και γυναικών μαζί».

Μισογυνισμός;

Το πώς δύο χιλιετίες μετά από τον ιστορικό χρόνο που συνέβησαν όλα αυτά εξακολουθεί να παραμένει εξαιρετικά υποφωτισμένος ο ρόλος αυτών των γυναικών δεν μοιάζει μυστήριο σύμφωνα με τα λεγόμενα των δύο επιστημόνων, που εξερευνώντας αρχαίες σπηλιές και κατακόμβες στο Ισραήλ και στην Ιταλία αποπειρώνται να  αποκρυπτογραφήσουν ευαγγελικούς «γρίφους».

Καταρχάς θα πρέπει να ληφθεί υπόψη ότι μιλάμε για μία μεγάλη περίοδο προ και μετά Χριστόν, όπου μία από τις θεμελιώδεις έννοιες του ρωμαϊκού δικαίου ήταν η έννοια  του «res», του άψυχου πράγματος, που όμως αφορούσε και… έμψυχα όντα, όπως οι δούλοι ή και οι γυναίκες.

Επομένως, η παραδοχή ότι οι γυναίκες μπορεί να είχαν τόσο μεγάλη συμβολή στη διάδοση του Χριστιανισμού ανέτρεπε εν πολλοίς τα ιερά και τα όσια του στερεοτυπισμού της εποχής.

Εξάλλου, οι διακυμάνσεις που παρουσίαζε η θρησκευτικότητα ανά τους αιώνες, συμπεριλαμβανομένης της πρώιμης Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, οδήγησε στο φαινόμενο σύμφωνα με τις ερευνήτριες Μποντ και Τέιλορ να «εξαφανίζονται» οι γυναίκες από τα βασικά κείμενα αλλά και να αμαυρώνονται από τα έργα τέχνης.

«Για 200 χρόνια η ιστορία του Ιησού και των δώδεκα μαθητών του ήταν μια πολύ αρσενική υπόθεση», λένε χαρακτηριστικά οι δύο καθηγήτριες που κατηγορούν περίπου ως μισογύνη και τον Ρωμαίο αυτοκράτορα που ασπάστηκε τον Χριστιανισμό, τον Μέγα Κωνσταντίνο, ισχυριζόμενες ότι είναι «ο μόνος τύπος Χριστιανισμού που δεν έχει εξέχουσες γυναίκες».