Πέταξε τον ΣΥΡΙΖΑ στο πέλαγος με ένα απλό σωσίβιο

Στις 29 Ιουνίου του 2015 επί διακυβέρνησης Τσίπρα έκλεισαν οι ελληνικές τράπεζες με την επιβολή Capital Controls μετά την απόφαση για το ανόητο δημοψήφισμα. Οκτώ χρόνια μετά την ίδια ημερομηνία ο Αλέξης Τσίπρας έλαβε την απόφαση και ανακοίνωσε την αποχώρηση του από την προεδρία του ΣΥΡΙΖΑ σε μία κίνηση με προφανή στόχο να προστατεύσει την υστεροφημία του αδιαφορώντας εάν το κόμμα του καταλήξει από το 17,5% στο τρία ή στο τέσσερα. Αυτός θα μείνει στην ιστορία ότι πήρε το κόμμα σε ηλικία 33 ετών από το 5% και το έφτασε στο να κυβερνήσει τη χώρα επί 4,5 χρόνια. Κάτι που εάν το έλεγες το 2008 θα σου έβαζαν ζουρλομανδύα και θα σε έστελναν για… διακοπές στο Δαφνί.

Του Μιχάλη Κωτσάκου

Όπως στις 29 Ιουνίου του 2015 ο Αλέξης Τσίπρας αποφάσισε να κλείσει τις τράπεζες, τώρα στις 29 Ιουνίου του 2023 αποφάσισε να οδηγήσει το κόμμα του σε αδιέξοδο. Διότι όλοι γνωρίζουν ότι ο ΣΥΡΙΖΑ από τότε που καβάλησε το κύμα της οργής των αγανακτισμένων μετά την υπογραφή του πρώτου μνημονίου υποσχόμενος ζωή χαρισάμενη και φαγητό με χρυσά κουτάλια, μετατράπηκε σε ένα προσωποπαγές κόμμα. Κανένας ψηφοφόρος του ΠΑΣΟΚ δεν πείστηκε από κάποιο στέλεχος του ΣΥΡΖΑ για να τους ακολουθήσει. Όλοι πήγαν λόγω του Τσίπρα. Του γοητευτικού και γελαστού παιδιού που μιλούσε για νταούλια και ζουρνάδες. Άλλο εάν στην πράξη μετά αποδείχθηκε ότι έκανε τον μάγκα στις κομματικές συνάξεις και απέναντι στην Άνγκελα Μέρκελ έμοιαζε με τον συμπαθή Ζήκο.

Πολύ νωρίτερα

Η αλήθεια είναι ότι αυτή η απόφαση του κ. Τσίπρα για παραίτηση δεν πάρθηκε κατά την τριήμερη απομόνωση του στο σπίτι του στο Σούνιο μετά τις εκλογές της προηγούμενης Κυριακής. Υπήρξαν πολλές σκέψεις για παραίτηση από την παραμονή των πρώτων εκλογών. Το Σάββατο 20 Μαΐου πριν από το γεύμα στους δημοσιογράφους στο Μικρολίμανο είχε προηγηθεί ένα ομηρικός καβγάς με τον Δημήτρη Μαύρο, τον γνωστό δημοσκόπο, τον οποίο συμβουλευόταν ο κ. Τσίπρας. Ο λόγος του καβγά ήταν ότι ο γνωστός δημοσκόπος του είπε ότι ο ΣΥΡΙΖΑ θα ηττηθεί με διψήφια διαφορά.

Στο τραπέζι στο Μικρολίμανο δεν ήταν λίγοι που διαπίστωσαν μία αμηχανία του κ. Τσίπρα, που δεν έδειξε ιδιαίτερη διάθεση και δεν ήταν αρκούντως χαλαρός. Και ήταν λογικό γιατί τον έζωναν τα φίδια. Την επομένη όταν βγήκε το αποτέλεσμα και είδε τις 20 ποσοστιαίες μονάδες διαφορά του πέρασε από το μυαλό η παραίτηση. Όμως όταν μίλησε τηλεφωνικά για να συγχαρεί τον Κυριάκο Μητσοτάκη έμαθε ότι οι δεύτερες εκλογές θα γίνουν με fast track διαδικασίες. Οπότε αποφάσισε να παραμείνει για να μην τον πουν προδότη. Διότι όλοι γνωρίζουμε, πως εάν στις 21 Μαΐου αποχωρούσε ο κ. Τσίπρας και ο ΣΥΡΙΖΑ πήγαινε με υπηρεσιακό πρόεδρο ελλόχευε ο κίνδυνος το 20% να γινόταν μονοψήφιο ποσοστό τον Ιούνιο. Διότι κακά τα ψέματα οι περισσότεροι εκ μεταγραφής ψηφοφόροι πήγαν στον ΣΥΡΙΖΑ για τον Τσίπρα και όχι για τους δικαιωματιστές που έτρεχαν για να υποστηρίξουν τον Κουφοντίνα, ή να ανοίξουν τα σύνορα για να περάσουν ελεύθερα όλοι οι μετανάστες.

Στο διάστημα της δεύτερης προεκλογικής περιόδου οι πάντες είχαν πειστεί ότι ο Αλέξης Τσίπρας θα παρέμενε παρά την δεύτερη ήττα που ήταν προδιαγεγραμμένη. Αυτό ανέφερε και στις προεκλογικές συνεντεύξεις του όταν ισχυριζόταν ότι θα είναι παρών. Εξάλλου δεν μπορείς να τον χαρακτηρίσεις και ράθυμο κατά την διάρκεια της δεύτερης προεκλογικής περιόδου. Έδωσε μάχη και όπως παραδέχθηκαν και οι αντίπαλοι του «ήταν μόνος, καθώς πολλά από τα στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ συμπεριφέρονταν λες και ήταν σε λευκή απεργία».

Η τελική απόφαση

Το Σάββατο 24 Ιουνίου ήταν η κρίσιμη ημέρα που ελήφθη η οριστική απόφαση «σας αφήνω και φεύγω». Την ημέρα εκείνη έμαθε ότι το ταβάνι του ΣΥΡΙΖΑ ήταν το 18%. Επίσης την ίδια ημέρα διάβασε το άρθρο του Κώστα Λαλιώτη στα «Νέα», όπου το «θείο βρέφος» του παπανδρεϊσμού ανέλυε το στρατηγικό πλάνο του ΠΑΣΟΚ για το πώς μέχρι τις ευρωεκλογές θα έχει γίνει το ιστορικό κόμμα αξιωματική αντιπολίτευση, βάζοντας πλώρη για τις εθνικές εκλογές του 2027. Εκεί κατάλαβε ότι η διεύρυνση που σκεφτόταν ήταν εξαιρετικά δύσκολη, καθώς το ΠΑΣΟΚ είχε επιστρατεύσει και τα ιστορικά στελέχη, που κάποτε τον έβλεπαν θετικά. Μάλλον τον είχαν ξεγράψει.

Ταυτόχρονα σκέφτηκε και το συζήτησε με τους στενούς του ανθρώπους, πως δύο ιστορικά στελέχη του ΠΑΣΟΚ, όπως ο Κώστας Σκανδαλίδης και ο Ανδρέας Λοβέρδος που απέτυχαν να εκλεγούν σε Α’ Αθήνας και Βόρειο Τομέα, αντίστοιχα, είχαν πυκνώσει τις τηλεοπτικές εμφανίσεις του (δεν υπήρχε περιορισμός για υποψήφιους) στηρίζοντας με θέρμη το κόμμα τους. Την ίδια ώρα οι δικοί του «δημογέροντες» είχαν εξαφανιστεί από προσώπου γης. Και όταν έβγαιναν τα έκαναν ρόιδο, που λέει και ο λαός μας. Όπως ο Νίκος Φίλης που δήλωσε πως αναγνωρίζει στους μουσουλμάνους της Θράκης το δικαίωμα να αυτοπροσδιορίζονται ως τούρκικη μειονότητα.

Στη Θεσσαλονίκη, λοιπόν, έλαβε και την απόφαση του να παραιτηθεί. Απλά το τριήμερο στο Σούνιο, μιλώντας με αρκετούς ήθελε να ξεκαθαρίσει την απόφαση του για το εάν έπρεπε να δώσει δαχτυλίδι σε κάποιον υποψήφιο, όπως είχε κάνει στον ίδιο ο Αλέκος Αλαβάνος το 2008. Και στο Σούνιο αποφάσισε να το παίξει ουδέτερος και να αποχωρήσει άμεσα ρίχνοντας το κόμμα στο πέλαγος με ένα απλό σωσίβιο. Σα να τους είπε: «Εσείς λέτε πως ξέρετε μπάνιο. Ορίστε κολυμπάτε».

Όπως γίνεται αντιληπτό η μετάβαση στην επόμενη ημέρα για τον ΣΥΡΙΖΑ μόνο εύκολη δεν μπορεί να χαρακτηριστεί. Διότι όλα πρέπει να τρέξουν γρήγορα και το χειρότερο όλων είναι ότι οι διαδικασίες θα γίνουν μέσα στο κατακαλόκαιρο και όπως και να το κάνεις τα μπάνια του λαού αποτελούν ένα τεράστιο εμπόδιο. Επίσης η τεράστια πλειοψηφία των 170.000 ψηφοφόρων είναι προερχόμενα από το ΠΑΣΟΚ και τις τελευταίες ημέρες υπάρχουν δεκάδες τηλεφωνήματα στην Κουμουνδούρου με ένα αίτημα: Να διαγραφούν από μέλη.

Η παραίτηση του κ. Τσίπρα και η επιλογή του να παραδώσει τα ηνία στα συλλογικά όργανα, επιταχύνει τις εξελίξεις και αναγκάζει τους πάντες να πάρουν αποφάσεις και να ψάξουν πώς θα προχωρήσει το κόμμα την επόμενη ημέρα. Μάλιστα ο ίδιος δεν θα συμμετάσχει στην κρίσιμη συνεδρίαση της Πολιτικής Γραμματείας του ΣΥΡΙΖΑ, προκειμένου να γίνει η πρώτη αποτίμηση της νέας κατάστασης και να τεθεί το πλαίσιο των επόμενων κινήσεων.

Την Δευτέρα η Κοινοβουλευτική Ομάδα του ΣΥΡΙΖΑ θα επιλέξει την Όλγα Γεροβασίλη ως πρόεδρο της και φυσικά θα μιλήσει στην Βουλή στις προγραμματικές δηλώσεις. Όμως κι αυτό δεν είναι βέβαιο ότι θα συμβεί, καθώς η κ. Γεροβασίλη ζητά ομόφωνη απόφαση της Κ.Ο., όμως οι εκπρόσωποι της «Ομπρέλας» δεν είναι θετικοί να συμμετάσχουν σε… ομοφωνία. Οπότε παρουσιάζεται μία τεράστια ευκαιρία στο Νίκο Ανδρουλάκη να κερδίσει τις εντυπώσεις έναντι του ΣΥΡΙΖΑ στη συζήτηση επί των προγραμματικών δηλώσεων στη Βουλή.

Οι υποψήφιοι

Το μέγα θέμα που έχει προκύψει εδώ είναι ότι οι επιλογές για τον πρόεδρο είναι αναγκαστικά «υπαγορευμένες» από τη σύνθεση της κοινοβουλευτικής ομάδας. Υπό την έννοια ότι θα είναι πολιτικά παράδοξο, ο αρχηγός του κόμματος να μην είναι βουλευτής. Το ότι αυτό συνέβη με το ΠΑΣΟΚ, όταν εκλέχθηκε ο Νίκος Ανδρουλάκης δεν συνιστά προηγούμενο. Στην περίπτωση του ΠΑΣΟΚ αυτό έγινε για ορισμένο διάστημα ενός έτους περίπου και ενώ το Κίνημα ήταν τρίτο κόμμα στη Βουλή.  Τώρα όμως μιλάμε για το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης και για ολόκληρη την τετραετία, πλην απροόπτου. Μόνο εάν συμφωνηθεί να υπάρξει διαρχία, μπορεί να μπει στην κούρσα της διαδοχής και στέλεχος που δεν είναι βουλευτής.

Με βάση όλα αυτά η Έφη Αχτσιόγλου προβάλει ως ένα από τα πρόσωπα που διεκδικούν την ηγεσία και μάλιστα ως φαβορί σύμφωνα με τις στοιχηματικές εταιρείες. Κι αυτό παρότι είναι πιο κοντά στην αριστερά πτέρυγα του ΣΥΡΙΖΑ υπάρχουν επιφυλάξεις από τους ΠΑΣΟΚογενεις. Ο Αλέξης Χαρίτσης θεωρείται ως ένας υποψήφιος που μπορεί να σταθεί απέναντι στην κ. Αχτσιόγλου, καθώς χαίρει εκτίμησης στο κομματικό κοινό, μπορεί να εκφράσει την προεδρική τάση και έχει χαμηλό προφίλ με το οποίο συνθέτει διαφορετικές τάσεις, ενώ υπάρχουν συμπάθειες στο πρόσωπο του και σε όμορους χώρους. Ο Ευκλείδης Τσακαλώτος είναι εντός του κάδρου για την ηγεσία, αλλά εφόσον κατέβει η Έφη Αχτσιόγλου, εκτιμάται ότι δεν υπάρχει χώρος για να το εκφράσει ο πρώην υπουργός Οικονομικών της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ. Ένα μειονέκτημα για τον πρώην υπουργό Οικονομικών είναι και τα μέτρια ελληνικά του, που αποτελούν τροχοπέδη.

Φυσικά δεν πρέπει να αποκλειστούν κι άλλοι που πιθανόν να θέλουν να θέσουν υποψηφιότητα. Μία από αυτές είναι η Ρένα Δούρου, η οποία είναι πιθανόν να προμοταριστεί από τους προεδρικούς. Η πρώην περιφερειάρχης έχει το ντεζαβαντάζ ότι «στην βάρδια της στην περιφέρεια», υπήρχαν τουλάχιστον 130 νεκροί με τις πλημμύρες στην Μάνδρα και στην πυρκαγιά στο Μάτι. Οι πιο φανατικοί του ΣΥΡΙΖΑ, προερχόμενοι από την εποχή του 5% θα ήθελαν να είναι υποψήφιος και ο Παύλος Πολάκης. Οι στοιχηματικές εταιρείες έχουν ήδη συμπεριλάβει και δέχονται στοιχήματα και για τον Τεμπονέρα και για τον Νάσο Ηλιόπουλο, όπως και για τον Δημήτρη Τζανακόπουλο, αγνοώντας πως είναι ο σύντροφος της Αχτσιόγλου.

Ο αναχωρητισμός

Όμως το βασικό πρόβλημα του ΣΥΡΙΖΑ είναι ότι ήδη παρουσιάζεται μία διάθεση- από πολλά μικρομεσαία στελέχη και μέλη στις τοπικές- να αποχωρήσουν μετά την παραίτηση Τσίπρα. Ο παραιτηθείς πρόεδρος είχε πετύχει να προσελκύσει στον ΣΥΡΙΖΑ ανθρώπους από διαφορετικούς πολιτικούς χώρους, κυρίως από την κεντροαριστερά, οι οποίοι βλέπουν τώρα ότι κανένας άλλος από τους μεγαλοπαράγοντες του κόμματος δεν μπορεί να τους εκφράσει. Και το κυριότερο να τους δώσει προοπτική κυβερνησιμότητας.

Υπάρχουν ουσιαστικά δύο τάσεις. Η μία, η «αισιόδοξη» και «επίμονη» που λέει ότι οι πασοκογενείς που διατηρούν την πλειοψηφία στην οργανωμένη βάση και άρα μπορούν να διαμορφώσουν τις εξελίξεις και να ελέγξουν το κόμμα. Και η άλλη, η «απαισιόδοξη» και του «αποχαιρετισμού», που λέει ότι πλέον το ταξίδι τελείωσε και δεν έχει κανένα νόημα η παραμονή σε έναν ΣΥΡΙΖΑ χωρίς τον Αλέξη Τσίπρα και ετοιμάζονται να αναζητήσουν άλλους τρόπους πολιτικής έκφρασης.

Η διάψευση

«Ο ΣΥΡΙΖΑ των 172.000 μελών σήμερα, είναι βέβαιο ότι θα είναι πρώτο κόμμα και με διαφορά στις επόμενες εκλογές», έλεγε ο Αλέξης Τσίπρας στις 16 Μαΐου του 2022, αφού είχε επανεκλεγεί πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ με ποσοστό 99%, χωρίς αντίπαλο, στην πρώτη στην ιστορία του κόμματος εκλογική διαδικασία από τη βάση.

Ένα χρόνο αργότερα αυτή η βεβαιότητα διαψευδόταν με παταγώδη τρόπο. Ο ΣΥΡΙΖΑ στην κάλπη της απλής αναλογικής συγκέντρωσε ποσοστό 20,07%, έμεινε πίσω από τη Νέα Δημοκρατία παραπάνω από 20 ποσοστιαίες μονάδες. Το βράδυ της 21ης Μαΐου, έξω από την Κουμουνδούρου δεν επικρατούσε απλώς παγωμάρα, αλλά θρήνος. Το «όραμα» της απλής αναλογικής είχε γυρίσει μπούμερανγκ και τα σχέδια προοδευτικής διακυβέρνησης του Αλέξη Τσίπρα είχαν ναυαγήσει. Έναν μήνα μετά, στις 25 Ιουνίου, επιβεβαιώθηκε αυτό που ο ίδιος στις πρώτες του δηλώσεις θα αποκαλούσε «τέλος ιστορικού κύκλου».

Δεν είναι λίγοι αυτοί που εκτιμούν πως ο κ. Τσίπρας από τη στιγμή που τελείωσε η εποχή των μνημονίων έμεινε χωρίς ρόλο, χωρίς θεατές και σχεδόν χωρίς θέατρο. Στην κανονικότητα μίας χώρας ο κ. Τσίπρας και το κόμμα του είναι για πτήσεις σε μονοψήφια ποσοστά. Δεν ανήκουν στις εποχές της κανονικότητας. Κάτι που του το έδειξαν οι ψηφοφόροι δύο φορές μέσα σε ένα μήνα. Κι επειδή ο κ. Τσίπρας δεν είναι ανόητος κατανόησε ότι τον προσπέρασε η εποχή. Κι αποφάσισε να φύγει φορτώνοντας τον μουτζούρη της επιστροφής σε μονοψήφια ποσοστά στον διάδοχο του.

Στην πορεία του ο κ. Τσίπρας είχε φανατικούς οπαδούς και ορκισμένους εχθρούς. Αυτό από μόνο του καθιστά το αποτύπωμά του έντονο, είναι χαρακτηριστικό που το βρίσκεις μόνο σε πολύ σημαντικές πολιτικές προσωπικότητες. Και ο Αλέξης Τσίπρας, είτε μας αρέσει, είτε όχι, υπήρξε η προσωπικότητα που σημάδεψε τα χρόνια της κρίσης. Και ίσως να είναι το κάρμα που του δείχνει την έξοδο, μετά από μία εκλογική ήττα πάνω στην επέτειο του δημοψηφίσματος.

Το μνημόνιο του έδωσε πρόγραμμα

Αν μάλιστα θυμηθούμε και τις εξαγγελίες που τον οδήγησαν στην εξουσία, τότε, πράγματι, μπορείς να σχηματίσεις το προφίλ ενός λαϊκιστή που πολιτεύτηκε με αλόγιστο τυχοδιωκτισμό, υπονομεύοντας τις τύχες της χώρας. Έναν πολιτικό που ενώ έβλεπε ότι έρχεται η ώρα να κυβερνήσει εξακολουθούσε να συμπεριφέρεται σαν τον μποέμ νεαρό που στο μυαλό του πρωταγωνιστεί η ρήση «όσα πάνε και όσα έρθουν».

Κι επειδή δεν είχε καθόλου προετοιμαστεί ακολούθησε με θρησκευτική ευλάβεια το μνημόνιο που υπέγραψε και τις εντολές των δανειστών, διότι έτσι είχε ένα πρόγραμμα να υπηρετήσει. Αντίθετα οι προκάτοχοι, ο Γιώργος Παπανδρέου και ο Αντώνης Σαμαράς συγκρούονταν με τους δανειστές, διότι ανήλθαν στην εξουσία έχοντας ξεκάθαρο πρόγραμμα. Κάτι που έκαναν με ένα σωρό μεταρρυθμίσεις, παρά το γεγονός ότι είχαν κι αυτοί δύσκολες δανειακές συμβάσεις να φέρουν σε πέρας. Τουναντίον επί ΣΥΡΙΖΑ δεν έγινε το παραμικρό, παρά μόνο πιστή τήρηση των όσων αναφέρονταν στο 3^ο μνημόνιο.

Ο απολογισμός του περιλαμβάνει κι άλλες αρνητικές εικόνες. Από τη σύσκεψη στο Συντονιστικό της Πυροσβεστικής ως τη συζήτηση με τον πρόεδρο Κλίντον, ή την βόλτα με το κότερο λίγες ημέρες μετά την ολοκληρωτική καταστροφή στο Μάτι, όπου έδειξε έλλειψη ενσυναίσθησης. Ακόμη και κάποια θετικά που έκανε για να τα περάσει στην Βουλή χρειάστηκε την γενναιοψυχία αυτών που ο ίδιος και τα τσιράκια του έβριζαν, το ΠΑΣΟΚ και το Ποτάμι. Και μιλάμε για τις πρωτοβουλίες στο πεδίο των δικαιωμάτων με τον νομικό επαναπροσδιορισμό φύλου και το σύμφωνο συμβίωσης για τα ομόφυλα ζευγάρια.

Ο ίδιος πριν από κάποιες ημέρες λοιδορώντας τις εσωκομματικές διαδικασίες των αστικών κομμάτων είχε πει το «ίσως δούμε κι εμείς την σκορδαλιά χωρίς σκόρδο». Αν κρίνουμε από το επεισόδιο των προηγούμενων ημερών όπου ο Τζανακόπουλος σε εσωκομματική σύσκεψη έπιασε από τον λαιμό τον Ρήγα (το επιβεβαίωσε σε τηλεοπτική εκπομπή)και απειλήθηκε καρεκλοπόλεμος, τότε ο καθένας κατανοεί τι έπεται. Προφανώς οι σύντροφοι δεν θέλουν σκόρδο για νέα σκορδαλιά, αλλά ειδικό διαμεσολαβητή απόν ΟΗΕ για να μην υπάρξουν θύματα.