Προς ποινικοποίηση (και με αυστηρές καμπάνες) το «γύρισμα» του κοντέρ 

Το περιβόητο «γύρισμα» του κοντέρ των μεταχειρισμένων αυτοκινήτων, ώστε να εμφανίζουν λιγότερα χιλιόμετρα από αυτά που έχει ήδη διανύσει το όχημα και να πωλούνται σε τιμή μεγαλύτερη της πραγματικής, αποτελεί τεράστιο πρόβλημα για την ευρωπαϊκή αγορά, που απασχόλησε πρόσφατα το Ευρωκοινοβούλιο και εδώ και ένα μήνα έχει εγκρίνει νέο ψήφισμα για την ανάπτυξη ασφαλιστικών δικλείδων για την καταπολέμηση της διεθνούς απάτης.

Του Νίκου Τσαγκατάκη

 

Υπολογίστηκε ότι πάνω από το 50% των μεταχειρισμένων οχημάτων έχουν υποστεί «πισωγύρισμα» στον χιλιομετρητή τους, με αποτέλεσμα να μην επηρεάζεται μόνο η τιμή των οχημάτων, αλλά η οδική ασφάλεια και το περιβάλλον. Πέραν της πλασματικής αύξησης της τιμής του αυτοκινήτου που δεν είναι ευκαταφρόνητη (σ.σ. κυμαίνεται από €2.000 έως €5.000), η παραποίηση του οδόμετρου επηρεάζει και την οδηγική συμπεριφορά αλλά και το περιβάλλον, καθώς ακόμα και τα προτεινόμενα ανά κατασκευαστή σέρβις των οχημάτων πραγματοποιούνται με βάση λανθασμένες χιλιομετρικές ενδείξεις και κατά συνέπεια επιβαρύνεται το όχημα.

Η ευρωπαϊκή έρευνα απέδειξε ότι η παραποίηση του οδομέτρου είναι μία πρακτική που επικρατεί γενικά στη διεθνή αγορά αυτοκινήτων, καθώς περίπου το 30-50% των εισαγόμενων μεταχειρισμένων οχημάτων έχουν πειραγμένα κοντέρ συγκριτικά με το 5-12% των μεταχειρισμένων οχημάτων στις εθνικές αγορές. Μάλιστα, σε μερικές ευρωπαϊκές χώρες η πιθανότητα αγοράς ενός εισαγόμενου μεταχειρισμένου οχήματος με «πειραγμένα» χιλιόμετρα αγγίζει το 80%, ενώ στην Ελλάδα το ποσοστό φτάνει το 40%.

 

Δημιουργία ευρωπαϊκής βάσης δεδομένων

Η αρμόδια επιτροπή του Ευρωκοινοβουλίου με τη νέα πρότασή της ζητά αυστηρότερα μέτρα για την πρόληψη της επαναφοράς των χιλιομέτρων και προτείνει συγκεκριμένες δράσεις που θα μπορούσαν να μειώσουν τις οικονομικές απώλειες που προκαλούνται από αυτή την απάτη. Βασική πρόταση αποτελεί η δημιουργία ευρωπαϊκής βάσης δεδομένων για τη συλλογή των χιλιομετρικών ενδείξεων από όλα τα αυτοκίνητα στην Ε.Ε., μια ευρωπαϊκή πλατφόρμα σαν το «Car-Pass» στο Βέλγιο και το «Nationale AutoPas» στην Ολλανδία, που λειτουργούν με επιτυχία.

Ισχυρό μέτρο πρόληψης θα αποτελέσει, επίσης, η αναγνώριση της οδομετρικής αλλαγής ως ποινικό αδίκημα σε όλη την Ευρώπη: σήμερα απαγορεύεται σε 25 κράτη-μέλη εκτός από την Κύπρο, τη Λετονία και την Πορτογαλία, αλλά οι ποινές ποικίλλουν (από δύο χρόνια φυλάκισης για τη Γαλλία έως πρόστιμο 226 ευρώ για τη Σλοβακία), ενώ μόνο 5 κράτη (Βέλγιο, Ουγγαρία, Ολλανδία, Σουηδία και Μεγάλη Βρετανία) θεωρούν τη χιλιομετρική αλλαγή ποινικό έγκλημα.

Σε τεχνικό επίπεδο οι ευρωβουλευτές πρότειναν την τακτική απογραφή των οδομετρητών κατά τη διάρκεια των τεχνικών επιθεωρήσεων και την ενσωμάτωση τεχνολογικών λύσεων, όπως το blockchain από τους κατασκευαστές αυτοκινήτων, κάτι που ήδη προβλέπεται από την Ευρωπαϊκή Οδηγία 45/2014 με ορίζοντα συμμόρφωσης των κρατών-μελών τον Μάιο 2018.

Η απάτη αυτή επιφέρει ετήσια οικονομική ζημιά στην Ευρώπη που υπολογίζεται ότι κυμαίνεται μεταξύ 5,6-9,6 δισ. ευρώ και επηρεάζει τόσο τους εμπόρους μεταχειρισμένων αυτοκινήτων όσο και τις εταιρείες μισθώσεων, τους ασφαλιστές, τους κατασκευαστές αλλά και τους καταναλωτές. Ιδιαιτέρως οι οδηγοί όχι απλά πληρώνουν υπερβολικά ποσά σε σχέση με την πραγματική αξία του οχήματός τους, αλλά επιβαρύνονται υπέρμετρα και για την αντιμετώπιση απρόσμενων εξόδων συντήρησης και επισκευής, καταλήγοντας να οδηγούν οχήματα μη ασφαλή και ρυπογόνα.

 

Η ελληνική πραγματικότητα

Σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Οδηγία 45/2014 τα ΚΤΕΟ σε όλη τη χώρα έπρεπε μέχρι τον φετινό Μάιο να είχαν συμμορφωθεί με αυτήν, ώστε κάθε πιθανή ανακολουθία του χιλιομετρητή κατά τη διάρκεια Τεχνικού Ελέγχου να σημειώνεται ως «σοβαρή έλλειψη» και να μην εκδίδεται πιστοποιητικό. Υπολογίζεται ότι τουλάχιστον 1.000.000 αυτοκίνητα αναμένεται να «κοπούν» και οι ιδιοκτήτες υποχρεούνται μέσα σε προθεσμία 20 ημερών να διορθώσουν κάθε λάθος και να επιστρέψουν για επανέλεγχο, ενώ σε διαφορετική περίπτωση αντιμετωπίζουν πρόστιμο 400 ευρώ και αφαίρεση πινακίδων κυκλοφορίας σε περίπτωση ελέγχου από την Τροχαία ή πρόστιμο 150 ευρώ μέσω Taxisnet όταν ξεκινήσουν οι ηλεκτρονικές διασταυρώσεις.

 

Πώς διορθώνεται το «λάθος» των «πειραγμένων» κοντέρ;

Το υπουργείο Μεταφορών μεταξύ άλλων προσανατολίζεται στη θεσμοθέτηση της έκδοσης επίσημου εγγράφου από εξουσιοδοτημένο συνεργείο τής κάθε εισαγωγικής εταιρείας, το οποίο να πιστοποιεί τα χιλιόμετρα που έχουν ήδη διανύσει τα οχήματα, καθώς και την υποχρεωτική αναγραφή της ένδειξης του υψηλότερου συνόλου χιλιομέτρων που καταγράφηκαν στο ιστορικό του οχήματος, προσαυξημένα κατά 5.000 ή 10.000 για κάθε χρόνο που έχει περάσει.

Η εφαρμογή των μέτρων αναμένεται να ταρακουνήσει γερά την εγχώρια αγορά, καθώς υπολογίζεται ότι μέσα στα τελευταία χρόνια λόγω οικονομικής κρίσης πραγματοποιήθηκαν πάνω από 300.000 μεταβιβάσεις μεταχειρισμένων αυτοκινήτων, ωστόσο μειωμένες από παλαιότερα, με το 20% τουλάχιστον από αυτά να έχουν γυρισμένα χιλιόμετρα στα κοντέρ τους. Δηλαδή, τουλάχιστον 60.000 αυτοκίνητα που πωλούνται ετησίως αναγράφουν πλασματικά χιλιόμετρα στα κοντέρ τους, και όχι εκείνα που έχουν διανύσει πραγματικά.

Ανατρέχοντας συνεπώς στα 17 χρόνια λειτουργίας των ΚΤΕΟ, αναμένεται ότι δεν θα αποκτήσουν Βεβαίωση Τεχνικού Ελέγχου τουλάχιστον 1 εκατ. αυτοκίνητα στην ελληνική αγορά, χωρίς να υπολογιστούν τα δίκυκλα και τα φορτηγά. Η πρόθεση του υπουργείου Μεταφορών ήταν να επιβάλει στους παραβάτες βαριές ποινικές και διοικητικές ποινές, ενώ παράλληλα τα συνεργεία του υπουργείου θα αναλαμβάνουν τη διόρθωση των χιλιομέτρων στα παραποιημένα κοντέρ.

 

Τι ισχύει σήμερα

Ωστόσο, τα σχέδια του υπουργείου Μεταφορών δεν πραγματοποιήθηκαν στο σύνολό τους με τον περιβόητο νόμο 4530/2018, που ασχολήθηκε λιγότερο με αυτό και περισσότερο με τις εταιρείες ταξί, ενώ πληθαίνουν οι φωνές των εμπόρων μεταχειρισμένων αυτοκινήτων που καταγγέλλουν ότι το νομικό πλαίσιο εισαγωγών που διαμορφώθηκε ευνοεί την εισαγωγή καινούργιων οχημάτων και θεσπίζει ιδιαίτερα επαχθείς όρους για την εμπορία μεταχειρισμένων, ενώ δεν προβλέπει τίποτα για την εγχώρια αγορά μεταχειρισμένων από ιδιώτες.

Συγκεκριμένα, με το άρθρο 46 του νόμου 4530/2018 θεσπίζεται η υποχρεωτική έκδοση βεβαίωσης τεχνικής επικαιροποίησης, η οποία εκδίδεται από τον εγχώριο εθνικό διανομέα ή τον κατασκευαστικό οίκο του οχήματος, με την οποία βεβαιώνεται για τον συγκεκριμένο αριθμό πλαισίου: α) το μοντέλο και η έκδοση ή η παραλλαγή του, β) το πρώτο έτος κυκλοφορίας του οχήματος και το γνήσιο του αριθμού πλαισίου και κινητήρα, ο κυβισμός, ο χρωματισμός και η κατηγορία του οχήματος, γ) ο επιπλέον του βασικού (εξτρά) εξοπλισμός του, σύμφωνα με τους τιμοκαταλόγους λιανικής πώλησης του οχήματος στη χώρα μας, δ) η εκ κατασκευής αντιρρυπαντική τεχνολογία και οι εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα, ε) ποιες ανακλήσεις έχουν γίνει στο όχημα και ποιες εκκρεμούν, και στ) οι πλέον σύγχρονες καταχωρημένες πληροφορίες οδομέτρου από τη μηχανογραφική βάση του εργοστασίου.

Για τη χορήγηση της βεβαίωσης τεχνικής επικαιροποίησης ο εισαγωγέας μεταχειρισμένου οχήματος που προέρχεται από άλλη χώρα, υποβάλλει αίτηση στο Ηλεκτρονικό Σύστημα του υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών, η οποία διαβιβάζεται αμελλητί από τις αρμόδιες υπηρεσίες του υπουργείου στον κατά περίπτωση εγχώριο εθνικό διανομέα με την υποχρέωση η βεβαίωση να χορηγηθεί εντός 15 ημερών. Μια πρόσθετη βεβαίωση που πλέον ζητείται είναι από το Κ.Τ.Ε.Ο. της χώρας προέλευσης με το εξής περιεχόμενο: i) πότε έπρεπε να γίνουν οι έλεγχοι και πότε έγιναν, καθώς και ποιοι εκκρεμούν, ii) ποιοι ήταν επιτυχείς και ποιοι όχι και γιατί, και iii) πόσα χιλιόμετρα είχε διανύσει το όχημα σε κάθε έλεγχο.

Ο Σύνδεσμος Εμπόρων Εισαγωγέων Αυτοκινήτων Ελλάδος (ΣΕΕΑΑ) κατήγγειλε ότι οι διατάξεις αυτές ορίζουν ένα σφιχτό πλαίσιο εισαγωγών μεταχειρισμένων οχημάτων με σωρεία πιστοποιητικών που δύσκολα εκδίδονται και αυτό είναι αποτέλεσμα των ενεργειών του «ανταγωνιστικού» Συνδέσμου Εισαγωγέων Αντιπροσώπων Αυτοκινήτων (ΣΕΑΑ). Οι Έμποροι Αυτοκινήτων καταγγέλλουν πως ένας ολόκληρος κλάδος δυσφημείται από την μειοψηφία επιτήδειων που εισάγουν αυτοκίνητα με πειραγμένα κοντέρ, σε αντίθεση με την συντριπτική πλειοψηφία των επαγγελματιών του κλάδου. «Σε περίπτωση που δυσχεράνουν τόσο οι εισαγωγές μεταχειρισμένων αυτοκινήτων η αγορά θα γίνει μονοπωλιακή και θα την ελέγχουν οι εισαγωγικές εταιρείες και οι εταιρείες χρονομίσθωσης και ενοικίασης που ανήκουν σε μεγάλες εισαγωγικές επιχειρήσεις αυτοκινήτων, δημιουργώντας έτσι ενιαία αγορά για όλα τα μεταχειρισμένα αυτοκίνητα, ακόμη και των ιδιωτών», τονίζουν σε ανακοίνωσή τους.

Πέραν της δυσεφάρμοστης πρακτικής, η ρύθμιση διά των πολλαπλών αυτών νομοθετικών και διοικητικών εμποδίων που θέτει, παραβιάζει ουσιώδεις διατάξεις του Ευρωπαϊκού Δικαίου και τον πυρήνα της ελευθερίας κυκλοφορίας των προϊόντων και αγαθών μέσα στην Ευρωπαϊκή Ένωση και μάλιστα την διάταξη του άρθρου 34 ΣΛΕΕ που διασφαλίζει την ελεύθερη και απρόσκοπτη κυκλοφορία των κοινοτικών εμπορευμάτων στο έδαφος της Ε.Ε.

«Με αυτόν τον νόμο εισάγεται δυσμενής διάκριση σε βάρος των εισαγομένων στην Ελλάδα επιβατικών αυτοκινήτων υπέρ των εγχωρίων μεταχειρισμένων, τα οποία ήδη κυκλοφορούν στην χώρα και ανέρχονται σε 5.500.000 οχήματα περίπου και τα οποία μπορούν να κυκλοφορούν και να μεταβιβάζονται περαιτέρω ελεύθερα στην ελληνική επικράτεια, χωρίς να χρειάζεται να προσκομίζουν όλα αυτά τα δικαιολογητικά, καθιστώντας την προστασία του δημοσίου συμφέροντος που επικαλείται η επίμαχη διάταξη προσχηματική και αναποτελεσματική», δηλώνουν, προσθέτοντας ότι σύντομα θα κλείσουν χιλιάδες ελληνικές επιχειρήσεις που ασχολούνται με την εισαγωγή και εμπορία μεταχειρισμένων αυτοκινήτων, χιλιάδες εργαζόμενοι θα οδηγηθούν στο ταμείο ανεργίας, η Πολιτεία θα χάσει έσοδα από Τέλη Ταξινόμησης και ΦΠΑ, καθόσον δεν θα ταξινομούνται πλέον μεταχειρισμένα αυτοκίνητα από την Ε.Ε. και έτσι θα δημιουργηθεί μονοπωλιακό καθεστώς στην ελληνική αγορά αυτοκινήτου.

 

Με όπλο και το Taxisnet

Το υπουργείο Μεταφορών εξετάζει, επίσης, τη δυνατότητα πρόσβασης των ιδιοκτητών αυτοκινήτων στη βάση δεδομένων του υπουργείου μέσω του συστήματος Taxisnet ώστε να είναι δυνατή ανά πάσα στιγμή η κτήση στοιχείων για το όχημά τους, τόσο για τους ελέγχους ΚΤΕΟ όσο και για τα διανυθέντα χιλιόμετρα. Έτσι, κάθε πιστοποιημένος στο Taxisnet κάτοχος οχήματος θα μπορεί μέσω ειδικής εφαρμογής να ζητήσει τη χορήγηση σε ηλεκτρονική μορφή ενημερωτικού σημειώματος στο οποίο θα αποτυπώνονται οι ενδείξεις του μετρητή διανυθέντων χιλιομέτρων του οχήματος, που θα έχουν καταγραφεί κατά τους αρχικούς, περιοδικούς τεχνικούς ελέγχους και επανελέγχους ΚΤΕΟ από την ημερομηνία έκδοσης της πρώτης άδειας κυκλοφορίας του οχήματος στην Ελλάδα.