Στερνή μου… επικοινωνία να σ’ είχα πρώτα

Την εποχή της παντοδυναμίας του ΠΑΣΟΚ τη δεκαετία του ’80, ένας εκ των κορυφαίων τότε υπουργών ρωτήθηκε για τα οικονομικά μέτρα που θα αναγκαζόταν να λάβει η κυβέρνηση Ανδρέα Παπανδρέου. Η απάντηση ήταν αφοπλιστική: «Το ζήτημα δεν είναι τα μέτρα, αλλά το πώς θα τα αντιμετωπίσουν θετικά οι πολίτες».

Του Μιχάλη Κωτσάκου

Ήταν τότε που η πολιτική επικοινωνία περιελάμβανε ακόμη και απειλές πραξικοπήματος ή άλλου τύπου προπαγανδιστικές λογικές, προκειμένου να γίνει το απαραίτητο «μασάζ» στον κόσμο. Και τελικά κατέληγαν στο να λαμβάνουν τα εκάστοτε μέτρα κάθε Αύγουστο, όποτε και λάμβαναν  χώρα τα «μπάνια του λαού». Η βαθμολογία της κυβέρνησης Τσίπρα για τις πρώτες 100 ημέρες της ζωής της είναι μάλλον αρνητική, ωστόσο στον τομέα της επικοινωνίας το Μαξίμου παίρνει άριστα!

Δεν εξηγείται αλλιώς: το επικοινωνιακό επιτελείο τής «πρώτη φορά Αριστερά» κυβέρνησης έχει εντρυφήσει σε όλους τους μεγάλους προπαγανδιστές της ιστορίας, γεγονός που αναγνώρισαν και οι πολιτικοί αντίπαλοί τους. Είναι χαρακτηριστικό ότι οι Αντώνης Σαμαράς και Ευάγγελος Βενιζέλος παραδέχτηκαν σε τηλεοπτικές συνεντεύξεις τους ότι η συγκυβέρνησή τους αποδείχθηκε μαθητούδι στην επικοινωνία, εν αντιθέσει με την τωρινή κυβέρνηση, η οποία παραδίδει μαθήματα πώς το μαύρο μπορεί να γίνει άσπρο.

Η δραματοποίση
Ένα από τα τρυκ της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ ήταν να δραματοποιήσει την κατάσταση που παρέλαβε. Με αυτόν τον τρόπο, κέρδισε πολύτιμο χρόνο στο εσωτερικό, ενώ με τη μέθοδο της δημιουργικής ασάφειας κέρδισε ακόμη κι αυτούς που δεν την ψήφισαν στις εκλογές της 25ης Ιανουαρίου, οι οποίοι αποδέχονται ότι διαπραγματεύεται πολύ σκληρά.

Είναι όμως αυτή η αλήθεια; Όπως αναφέρουν όλοι οι επικοινωνιολόγοι, δεν είναι τίποτε άλλο από ένα επικοινωνιακό τρυκ. Και αυτό διότι από τη στιγμή που δεν ζητάς χρήματα και οι άλλοι δεν είναι υποχρεωμένοι να σου δώσουν, τότε κι εσύ παριστάνεις τον καμπόσο. Φυσικά, όλο αυτό το διάστημα η πραγματική οικονομία έχει γονατίσει, τα λεφτά έχουν κάνει φτερά από τις τράπεζες, όμως η κυβέρνηση με αλλεπάλληλες δηλώσεις στελεχών της φροντίζει να δείχνει πόσο σκέπτεται τον λαό υποστηρίζοντας πως «πρώτα θα πληρωθούν οι μισθοί και οι συντάξεις και μετά οι δανειστές». Φυσικά, κι αυτό είναι ένα παραμύθι, καθώς πρώτα πληρώνονται οι δανειστές.

Άλλο παράδειγμα είναι ο ΕΝΦΙΑ, όπου όλα τα στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ έλεγαν προεκλογικά ότι θα καταργηθεί άμεσα. Όταν όμως ανέλαβαν τη διακυβέρνηση, αρχικά κάλεσαν τους πολίτες να πληρώσουν τις δύο τελευταίες δόσεις του ΕΝΦΙΑ για να «εκπληρώσουν το πατριωτικό τους καθήκον», ενώ διά στόματος Αλέκου Φλαμπουράρη (του μέντορα του Αλέξη Τσίπρα) ο «επαχθής» φόρος πήρε παράταση 6 μηνών!

Ένα άλλο επικοινωνιακό τρυκ για να αποσπαστεί αλλού το ενδιαφέρον της κοινής γνώμης ήταν η ιστορία τού αν θα γίνει ή όχι δημοψήφισμα για τη νέα συμφωνία με τους δανειστές. Με βάση τα τελευταία δεδομένα και τη δήλωση Βούτση, αυτό αποκλείστηκε. Όμως με την ιστορία του δημοψηφίσματος κάλυψαν τις ατέλειές τους στο θέμα της διαπραγμάτευσης. Διότι όσο και εάν γνωρίζουμε πως οι δανειστές έχουν πολλές φορές παράλογες απαιτήσεις, δεν είναι δυνατόν να λένε συνεχώς ψέματα, ότι ακόμη περιμένουν τις ελληνικές προτάσεις.

Φυσικά, όποιος εντός Ελλάδας (βουλευτής, πολιτικό στέλεχος, οικονομικός αναλυτής, επικοινωνιολόγος) ψελλίσει ότι η ελληνική πλευρά έχει κάνει λάθη, αυτόματα μπαίνει μπροστά το σύστημα ΣΥΡΙΖΑ και τον κατατάσσει στους εχθρούς της πατρίδας. Ακόμη και στο θέμα που ανέκυψε με τον Γιάννη Στουρνάρα αποτελεί μία ακόμη προσπάθεια της κυβέρνησης να ανακαλύψει άλλον ένα εχθρό. Βέβαια, τα στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ αποσιωπούν την επιτυχή μέχρι σήμερα προσπάθεια του διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδος να κρατήσει ζωντανή τη χρηματοδότηση του τραπεζικού συστήματος σε συνεργασία με την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα.

Σε κάθε περίπτωση, ούτε ο Μπέρια επί εποχής Στάλιν δεν κατάφερε να δημιουργήσει τόσους εχθρούς όσο το σύστημα ΣΥΡΙΖΑ σε 100 ημέρες. Εξάλλου είναι χαρακτηριστική η ρήση περί «τρόικας εσωτερικού». Βέβαια, εκεί τους ξέφυγε και επί της ουσίας παραδέχθηκαν ότι υφίσταται τρόικα. Διότι λησμονήσαμε να πούμε ότι στις πρώτες 100 ημέρες είχαμε πολλά βαφτίσια. Έτσι, η τρόικα μετονομάστηκε σε θεσμούς και οι εκπρόσωποί της ως Brussels Group.

Η παραδοχή
Όπως προαναφέρθηκε, οι Αντ. Σαμαράς και Ευ. Βενιζέλος παραδέχθηκαν τις αδυναμίες της δικής τους συγκυβέρνησης στον επικοινωνιακό τομέα. Είναι χαρακτηριστικό, εξάλλου, πως όσες φορές οι δυο τους είχαν συναντήσεις με Μέρκελ και Σόιμπλε διάβαζαν τις επόμενες ημέρες για «μερκελιστές, γερμανοτσολιάδες» και διάφορα άλλα. Ενώ τώρα οι συναντήσεις του Τσίπρα με τη Μέρκελ αποτελούν την πεμπτουσία της διαπραγμάτευσης, παρά το γεγονός ότι η Γερμανίδα καγκελάριος επισημαίνει κάθε φορά στον Έλληνα πρωθυπουργό ότι πρώτα θα κάνει την αξιολόγηση η τρόικα και εν συνεχεία θα συζητήσουμε για πολιτική βοήθεια.

Μάλιστα, ο Ευ. Βενιζέλος κάνοντας και αυτοκριτική (σ.σ. αδειάζοντας εν πολλοίς τους επικοινωνιολόγους του κόμματός του, αλλά και τον Μουρούτη που έχει δίπλα του ο Αντ. Σαμαράς), τόνισε τα εξής:

«Αποδεικνύεται πολιτικό σφάλμα μεγάλου μεγέθους το γεγονός ότι δεν δραματοποιήσαμε τις καταστάσεις, ότι βάλαμε το κεφάλι κάτω και δουλέψαμε, αναλάβαμε ευθύνες, λάβαμε δύσκολες αποφάσεις και προσπαθήσαμε αυτό να το κάνουμε με ουσιαστικό τρόπο προς όφελος της χώρας. Το δεύτερο εσφαλμένο μήνυμα που έχουμε στείλει, και πράγματι έχουμε μεγάλη ευθύνη γι’ αυτό, είναι ότι από ένα σημείο και μετά, από τότε που η χώρα μπήκε στις ράγες μιας προσαρμογής και έφθασε να έχει πρωτογενές πλεόνασμα, θετικό ρυθμό ανάπτυξης, δημιουργήσαμε την εντύπωση μιας υπερβολικής ασφάλειας και βεβαιότητας στην ελληνική κοινωνία, στον κάθε πολίτη. Του δώσαμε την εντύπωση ότι μπορεί να κάνει και άλλες επιλογές, ότι μπορεί χωρίς να θέτει σε κίνδυνο τις θυσίες του και τα επιτεύγματα των θυσιών αυτών να δοκιμάσει κι άλλες λύσεις».

Ας σημειωθεί ότι ο επικεφαλής του επικοινωνιακού επιτελείου του Μαξίμου επί Αντώνη Σαμαρά, Γιώργος Μουρούτης, διακρίθηκε μόνο για τα προκλητικά του tweet και τον πόλεμο που άνοιγε με διάφορους χρήστες των social media κι όχι το πώς θα προβάλλει το έργο της προηγούμενης κυβέρνησης. Όσο για την Αφροδίτη Αλ Σάλεχ κύριο μέλημα της στις δεκάδες τηλεοπτικές παρουσίες ήταν το πώς να τσακώνεται με τους εκπροσώπους του ΣΥΡΙΖΑ ανεβάζοντας τους δείκτες τηλεθέασης των πολιτικών εκπομπών. Ακόμη κι όσες φορές προσπάθησε να αναδείξει το έργο της κυβέρνησης το έκανε με τόσο άτσαλο τρόπο, που τελικά κατάφερε το αντίθετο. Δηλαδή να εκνευρίσει ακόμη περισσότερο τους πολίτες.