Στην επίθεση για τη νίκη
Πριν από τις ολιγοήμερες διακοπές του πρωθυπουργού ένας εκ των προνομιακών συνομιλητών του Αντώνη Σαμαρά μας έλεγε πως «εάν η κυβέρνηση περάσει τον φθινοπωρινό κάβο, τότε ανοίγονται νέες προοπτικές». Αυτή η φράση αποτυπώνει το πώς σκέφτονται στο Μαξίμου τη φθινοπωρινή αξιολόγηση της τρόικας, αλλά και δείχνει το πώς θα πορευθεί ο πρωθυπουργός στις επαφές του με τους ξένους ηγέτες, αλλά και με τους εκπρόσωπους των πιστωτών.
Η αξιολόγηση της τρόικας είναι κατ’ αρχάς ο βασικός πονοκέφαλος της κυβέρνησης με το Μαξίμου να χτίζει την όλη προσπάθεια της διαπραγμάτευσης πάνω στο μότο που ήδη έχει γνωστοποιήσει στους εταίρους μας ο Αντώνης Σαμαράς. Δηλαδή, το «δεν υπάρχουν νέα μέτρα, δεν αντέχει άλλη πίεση η κοινωνία». Όπως ισχυρίζονται οι συνεργάτες του πρωθυπουργού, η ελληνική πλευρά έχει πλέον αρκετά επιχειρήματα για να αποφύγει τα δυσάρεστα. Κι αυτά είναι τα στοιχεία από τους οικονομικούς δείκτες, που επιτρέπουν να σκάσουν τα πρώτα χαμόγελα αισιοδοξίας για την επίτευξη πρωτογενούς δημοσιονομικού πλεονάσματος, γεγονός που από μόνο του θα θέσει τη διαπραγμάτευση σε άλλη τροχιά.
Όπως σημειώνουν συχνά στις συζητήσεις τους κυβερνητικά στελέχη, το πρωτογενές πλεόνασμα δίνει τη δυνατότητα στην ελληνική πλευρά να φέρει στο τραπέζι της διαπραγμάτευσης μειώσεις φορολογικών συντελεστών, που είναι ικανές να δώσουν ανάσες και ελπίδα για έξοδο από την κρίση στην ελληνική κοινωνία, ως αντιστάθμισμα του σκληρού προγράμματος απολύσεων από το Δημόσιο και των βαριών φορολογικών βαρών που θα αντιμετωπίσουν τα ελληνικά νοικοκυριά τον Σεπτέμβριο.
Υπό το πρίσμα αυτό, μόνο τυχαία δεν ήταν η αναφορά του Αντώνη Σαμαρά για «διαρθρωτικό πλεόνασμα» και για «απελευθέρωσή μας», όταν κατά τη συνέντευξη Τύπου με τον Ιταλό ομόλογό του, Ενρίκο Λέτα, πριν από λίγες εβδομάδες, κλήθηκε να σχολιάσει δηλώσεις της Ευρωπαίας Επιτρόπου Βίβιαν Ρέντινγκ ότι «ο καιρός της τρόικας τελείωσε». Τότε ο πρωθυπουργός είχε σημειώσει χαρακτηριστικά πως «η Ελλάδα μέσα στην Ευρώπη έχει το μεγαλύτερο, υψηλότερο διαρθρωτικό πλεόνασμα. Που σημαίνει ότι θα μπορούσαμε να πιάσουμε ρυθμούς ανάπτυξης πολύ μεγάλους, αν δεν έπρεπε να δανειζόμαστε συνεχώς. Επομένως, εδώ βρίσκεται και η μεγαλύτερη ανάγκη “απελευθέρωσής” μας, να φτάσουμε δηλαδή σε αυτόν τον στόχο του πρωτογενούς πλεονάσματος». Όλα αυτά σε πρακτικό επίπεδο μεταφράζονται σε προγραμματισμό για τέλος του μνημονίου το 2014.
Τα στοιχεία
Στο πλαίσιο αυτό ο πρωθυπουργός έχει δώσει εντολή στα στελέχη του οικονομικού επιτελείου να του προετοιμάσουν λεπτομερώς τα σχετικά οικονομικά στοιχεία, προκειμένου να τα χρησιμοποιήσει ως ισχυρό χαρτί στη διαπραγματευτική διαδικασία με την τρόικα τον Σεπτέμβριο.
Παράλληλα, στο τραπέζι έχουν συζητηθεί και διάφορα σενάρια για νέο κούρεμα του χρέους καθώς και τα χρηματοοικονομικά εργαλεία που θα επιτρέψουν αυτό να συμβεί με έμμεσο τρόπο, αφού ένα καθολικό κούρεμα στον επίσημο τομέα είναι δύσκολο λόγω της διαδικασίας ψήφισης από όλα τα ευρωπαϊκά Κοινοβούλια.
Ωστόσο μπορεί να συζητηθεί ένα μονομερές κούρεμα του ποσοστού της Γερμανίας, ύψους 7 δισ. ευρώ, με δεδομένο ότι σε περίπτωση επίτευξης πρωτογενούς πλεονάσματος, αυτό θα μπορούσε να περάσει από τη γερμανική Βουλή και θα έδινε στους Γερμανούς το επιχείρημα ότι το ελληνικό πρόγραμμα πέτυχε.
Βεβαίως, δεν μπορεί να μη ληφθεί υπόψη και η συνδρομή της Ουάσιγκτον προς την κατεύθυνση της αλλαγής οικονομικής πολιτικής, η οποία μαζί με τα διάφορα χρηματοοικονομικά εργαλεία μπορεί να βοηθήσει τους στόχους του πρωθυπουργού και της κυβέρνησης για τέλος στο ελληνικό μνημόνιο το 2014.
Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις των εταίρων μας, με βάση τα στοιχεία της Κομισιόν, η χώρα μας το 2013 θα έχει κυκλικά διορθωμένο πλεόνασμα της τάξης του 2% του ΑΕΠ, το οποίο θα είναι το υψηλότερο, μεταξύ όλων των χωρών της Ευρώπης, γεγονός που ενισχύει σε μεγάλο βαθμό τις προβλέψεις και το σχεδιασμό που έχει κάνει η ελληνική κυβέρνηση.
Ο δύσκολος Σεπτέμβριος
Οι αχτίδες αισιοδοξίας που διαφαίνονται με βάση τα στοιχεία για πρωτογενές πλεόνασμα δεν σημαίνουν αυτόματα ότι όλα τα προβλήματα επιλύθηκαν ως δια μαγείας. Τουναντίον θα λέγαμε. Η πολιτική μάχη προμηνύεται δύσκολη, καθώς ακόμη κι εάν αποφευχθούν τα νέα μέτρα από τη τρόικα, υπάρχουν πολλές ανοιχτές πληγές. Οι Αντ. Σαμαράς και Ευ. Βενιζέλος γνωρίζουν πολύ καλά ότι για να κερδίσουν το στοίχημα θα πρέπει να ολοκληρώσουν όλες τις εκκρεμότητες που απορρέουν από τη συμφωνία της κυβέρνησης με την τρόικα και να αρχίσουν να εμφανίζονται θετικά αποτελέσματα και για την κοινωνία.
Από την άλλη πλευρά, η αντιπολίτευση ετοιμάζεται για κατά μέτωπο επίθεση στην κυβέρνηση. Ειδικά ο ΣΥΡΙΖΑ είναι στα χαρακώματα και τόσο ο πρόεδρός του Αλ. Τσίπρας όσο και τα στελέχη του ετοιμάζονται για σκληρό «αντάρτικο» κατά της κυβέρνησης, ενώ παράλληλα θα προσπαθούν να ισορροπήσουν μεταξύ του ρεαλισμού και της ουτοπίας. Ωστόσο υπάρχει μια αύρα αισιοδοξίας στο κυβερνητικό στρατόπεδο, καθώς δεν αποκλείουν η κατάσταση στο πεδίο της οικονομίας να εξελιχθεί καλύτερα απ’ ό,τι αρχικά υπολόγιζαν.
Ο πρωθυπουργός και ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης συμφωνούν ότι δεν μπορεί να υπάρξουν άλλα περιοριστικά μέτρα και επιμένουν ότι η έκβαση του «πολέμου», όπως λένε χαρακτηριστικά, θα κριθεί από την αποτελεσματικότητα του κυβερνητικού σχήματος. Το κρίσιμο όμως θέμα είναι να βρεθούν στην ίδια «συχνότητα» με τους δύο πολιτικούς αρχηγούς και οι υπουργοί της κυβέρνησης, γιατί αν δεν προωθηθούν εγκαίρως οι διαρθρωτικές αλλαγές το momentum θα χαθεί άδοξα.
Έτσι πρωθυπουργός και αντιπρόεδρος έχουν καταλήξει στο συμπέρασμα ότι σε αυτή την φθινοπωρινή μάχη χρειάζονται υπουργοί-καμικάζι, οι οποίοι δεν θα υπολογίζουν το πολιτικό κόστος, αλλά θα προωθήσουν τις μεταρρυθμίσεις, αλλά και θα υλοποιήσουν τις δεσμεύσεις της χώρας μας απέναντι στους πιστωτές της. Όπως λένε από το Μαξίμου το πρέσινγκ στους υπουργούς θα είναι ασφυκτικό και διά των θετικών αποτελεσμάτων θα επιχειρηθεί να αφαιρεθούν προκαταβολικώς τα περιθώρια της αντιπολίτευσης και να αποφευχθούν οι κοινωνικές και πολιτικές αντιδράσεις.