Τα υπέρ και τα κατά των κομμάτων

Αμέσως μετά το Πάσχα και πριν ολοκληρωθούν οι σχολικές διακοπές του Πάσχα ο Κυριάκος Μητσοτάκης θα επισκεφθεί την Κατερίνα Σακελλαρόπουλου για να προχωρήσουν οι διαδικασίες θυροκόλλησης του Προεδρικού Διατάγματος στην Βουλή για να εισέλθουμε στην τελική ευθεία για τις εκλογές της 21^ης Μαΐου. Το πιο πιθανό είναι αυτό να συμβεί το Σάββατο 22 Απριλίου, σύμφωνα με τι μέχρι τώρα πληροφορίες.

Του Μιχάλη Κωτσάκου

Τρεις ημέρες νωρίτερα, την Τετάρτη 19 Απριλίου στο πρόγραμμα του πρωθυπουργού υπάρχει μία συνεδρίαση στα γραφεία της Νέας Δημοκρατίας στην Πειραιώς, όπου είναι πολύ πιθανό να μετάσχουν και νέοι και παλιοί υποψήφιοι που θα σηματοδοτούν την διεύρυνση του κυβερνώντος κόμματος. Κάτι ανάλογο βέβαια ετοιμάζουν και οι άλλοι πολιτικοί αρχηγοί, ο καθένας με βάση τους δικούς του στόχους και τα δικά του αφηγήματα. Την ίδια ώρα στα κομματικά επιτελεία προσπαθούν να κρύψουν τα τελευταία κενά στα ψηφοδέλτια, ενώ οι αρχηγοί κατά την διάρκεια των εορτών του Πάσχα θα κάνουν τις τελευταίες επαφές για τα ψηφοδέλτια Επικρατείας που θα ανακοινωθούν μετά την επίσημη προκήρυξη των εκλογών.

Σε όλα τα κόμματα οι επιτελείς ένα πράγμα λένε σε όλες τις συσκέψεις: «Να αποφευχθεί το λάθος, που μπορεί να αποβεί μοιραίο». Οπότε οι συμβουλές προς τους ναυτιλλόμενους είναι διαρκείς, όπως επίσης και τα ενημερωτικά σημειώματα για το τι πρέπει να προσέχουν στις τηλεοπτικές και ραδιοφωνικές συνεντεύξεις τους. Επίσης όλοι προσπαθούν να αναδείξουν τα πλεονεκτήματα των προγραμμάτων τους και να «μακιγιάρουν» τα αδύνατα σημεία τους. Για κάθε κόμμα, ωστόσο, υπάρχουν και «βαρίδια», τα οποία οι αντίπαλοι θα επιδιώξουν να αξιοποιήσουν.

Τα ατού της Νέας Δημοκρατίας

Αμέσως μετά το Πάσχα η Νέα Δημοκρατία θα ξεκινήσει να ξεδιπλώνει το δεύτερο μέρος τους προεκλογικού της σχεδιασμού. Μέχρι σήμερα τα στελέχη του κυβερνώντος κόμματος υπενθύμισαν στους πολίτες τι κατάφερε εν μέσω πρωτοφανών κρίσεων η κυβέρνηση Μητσοτάκη. Τώρα έρχεται η ώρα του οράματος για το μέλλον και των προτεραιοτήτων για την επόμενη τετραετία.

Στα πλεονεκτήματα το Μέγαρο Μαξίμου ιεραρχεί πρώτο το θέμα της συνέπειας. Κυβερνητικές πηγές έλεγαν πως η «Συμφωνία Αλήθειας», που είχε προτάξει ο Κυριάκος Μητσοτάκης πριν εκλεγεί πρωθυπουργός, τηρήθηκε κατά γράμμα, καθώς τέσσερα χρόνια μετά, βασικές προγραμματικές θέσεις της Ν.Δ., όπως η μόνιμη ελάφρυνση από φόρους και η αύξηση των συντάξεων, είναι γεγονός. «Η Ν.Δ. εξελέγη με σημαία την ανάκαμψη της μεσαίας τάξης από την υπερφορολόγηση του ΣΥΡΙΖΑ και αυτό επιτεύχθηκε», λένε οι ίδιες πηγές.

Ως βασικό πλεονέκτημα που θα προταχθεί στον προεκλογικό αγώνα είναι η αντιμετώπιση των κρίσεων. Κατά τη διάρκεια της τετραετίας έλαβαν χώρα πολλαπλές κρίσεις. Τα ελληνοτουρκικά, η υγειονομική κρίση του κορωνοϊού, ένας πόλεμος σε ευρωπαϊκό έδαφος και η επακόλουθη ενεργειακή κρίση που επηρέασε οριζοντίως την καθημερινότητα. «Η κυβέρνηση της Ν.Δ. αντιμετώπισε όλες τις κρίσεις με σοβαρότητα και αποτελεσματικότητα», αναφέρει κυβερνητική πηγή και θέτει το ερώτημα αν «θα γινόταν το ίδιο με κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ», βάζοντας το δίλημμα ποιον θα εμπιστευτούν οι πολίτες σε ένα ρευστό διεθνές περιβάλλον. Ένα τρίτο σημείο που θα αναδειχθεί από τη Νέα Δημοκρατία είναι το ρευστό διεθνές περιβάλλον και το γεγονός ότι εν μέσω αυτής της κατάστασης η χώρα ισχυροποίησε την θέση της διεθνώς.

Φυσικά για την κυβέρνηση δεν ήταν όλα καλά. Υπάρχουν και πολλά αρνητικά, τα οποία και θα προσπαθήσει να τα καμουφλάρει η επικοινωνιακή ομάδα, κρύβοντας τα στην αποθήκη. Το πρώτο είναι ότι το θεσμικό της προφίλ τσαλακώθηκε από το ζήτημα των υποκλοπών. Το γεγονός δε ότι η ΕΥΠ υπαγόταν στο Μαξίμου κάνει τη διαχείριση πιο δύσκολη. Προς ώρας δεν δείχνει ότι αυτό περνάει στην κοινωνία, όμως κάνει δύσκολη την συνεννόηση με το ΠΑΣΟΚ και ειδικά με το Νίκο Ανδρουλάκη, ο οποίος έναντι του πρωθυπουργού λειτουργεί όπως έκαναν στο παρελθόν σε κρητική βεντέτα.

Αναμφίβολα το μεγαλύτερο πρόβλημα είναι το δυστύχημα των Τεμπών. Ειδικά από τη στιγμή που το 2019 η Νέα Δημοκρατία είχε αναγάγει σε κορυφαίο ζήτημα την ασφάλεια των πολιτών με αφορμή την καταστροφική πυρκαγιά στο Μάτι το καλοκαίρι του 2018. Η προσπάθεια που είναι σε εξέλιξη από την κυβέρνηση είναι να γυρίσει τούμπα αυτή τη ζημιά με το να θέτει ως προτεραιότητα τον εκσυγχρονισμό του κράτους.

Τέλος η Νέα Δημοκρατία από το 2016 που εξελέγη στην ηγεσία της ο Κυριάκος Μητσοτάκης είχε δομήσει το λεγόμενο αντι-ΣΥΡΙΖΑ μέτωπο. Και σε αυτό μετείχε και το ΠΑΣΟΚ, κάτι που έδωσε την ευκαιρία στον πρωθυπουργός να κυριαρχήσει στον μεσαίο χώρο. Τώρα οι σχέσεις με το ΠΑΣΟΚ-προς ώρας- μοιάζουν να έχουν διαρραγεί. Οπότε υπάρχει και ρήγμα και στο αντι-ΣΥΡΙΖΑ μέτωπο.

Δεν ξεχνούν τις ημέρες ΣΥΡΙΖΑ

Ο ΣΥΡΙΖΑ τα τελευταία τέσσερα χρόνια δεν έχει καταφέρει δημοσκοπικά να ξεπεράσει το 30%. Ακόμη και στις κακές ημέρες του κυβερνώντος κόμματος σε όλες τις δημοσκοπήσεις το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης δεν κατάφερε να αποδείξει στην ελληνική κοινωνία ότι όντως είναι η εναλλακτική δύναμη για την διακυβέρνηση της χώρας.

Ακόμη και στο δυστύχημα των Τεμπών, που ήταν ίσως η χειρότερη εποχή για την κυβέρνηση, ο ΣΥΡΙΖΑ δεν κατάφερε να αναδείξει την πρόταση του. Τουναντίον από τους πολίτες θεωρήθηκε ως μέρος του προβλήματος. Το ότι δεν έκανε τίποτα για να διορθώσει τις χρόνιες παθογένειες του ελληνικού κράτους. Αντίθετα τις διατήρησε και αυτό αναδείχθηκε με τα όσα είδαν το φως της δημοσιότητας. Το μόνο που κέρδισε ο ΣΥΡΙΖΑ είναι να μειωθεί η διαφορά από τη Νέα Δημοκρατία στις δημοσκοπήσεις που ακολούθησαν το δυστύχημα των Τεμπών. Αλλά μέχρι εκεί. Δεν ανέδειξε πορεία νίκης. Απλά εάν επαληθευτούν οι δημοσκοπήσεις, φαίνεται ότι «κλειδώνει» τον κυρίαρχο ρόλο του στην κεντροαριστερά, κάτι που αρχικά είχε αμφισβητηθεί μετά την μεγάλη συμμετοχή στις εσωκομματικές εκλογές του ΠΑΣΟΚ και την ανάδειξη του Νίκου Ανδρουλάκη ως νέου αρχηγού του Κινήματος.

Στην Κουμουνδούρου ναι μεν ισχυρίζονται ότι θα κερδίσουν τις εκλογές, αλλά ελάχιστοι είναι αυτοί που εκτιμούν ότι μπορεί να γίνει η ανατροπή. Και αυτό διότι ναι μεν ισχυρίζονται ότι πάντα οι δημοσκοπικές εταιρείες δυσκολεύονται με τα ποσοστά του ΣΥΡΙΖΑ, όμως υπάρχει μία τεράστια διαφορά. Το 2012, στις εκλογές του Μαΐου, όταν ο ΣΥΡΙΖΑ ήρθε δεύτερος με 17% στις δημοσκοπήσεις καταγράφονταν στο 10-12%. Εν συνεχεία το 2015 που κέρδισε ναι μεν οι δημοσκοπήσεις τον έδειχνα με λιγότερα ποσοστά, αλλά έλεγαν πως θα ήταν ο νικητής των εκλογών. Το ίδιο συνέβη και το 2019. Όλες οι δημοσκοπήσεις έδειχναν πως θα ηττηθεί ο ΣΥΡΙΖΑ, όπως κι έγινε. Ηττήθηκε με 10 ποσοστιαίες μονάδες στις ευρωεκλογές με 7% στις εθνικές εκλογές. Οπότε η δικαιολογία ότι οι δημοσκοπήσεις δεν πέφτουν μέσα με τον ΣΥΡΙΖΑ μοιάζει ως «παρηγοριά στον άρρωστο» που λέει και ο λαός μας.

Το μόνο θετικό για τον ΣΥΡΙΖΑ είναι ότι ο Αλέξης Τσίπρας έχει ξεκινήσει από νωρίς τις περιοδείες, έχει επικοινωνήσει το πρόγραμμα του, υπόσχεται πολλά και συνήθως οι υποσχέσεις βρίσκουν ευήκοα ώτα. Εξάλλου και ποιος δεν θέλει να ακούει για μία ζωή χαρισάμενη;

Στα θετικά για τον ΣΥΡΙΖΑ είναι ότι λόγω της εκλογικής μάχης έχουν κρυφτεί κάτω από το χαλί οι γκρίνιες. Εξάλλου ο Αλέξης Τσίπρας εσωκομματικά «καθάρισε την μπουγάδα» και με τις εσωκομματικές εκλογές και με το συνέδριο του 2022. Ακόμη και η προσωρινή απομάκρυνση Πολάκη προκάλεσε περισσότερες αντιρρήσεις στους συνεργαζόμενους με τον ΣΥΡΙΖΑ, παρά με τις τάσεις και τις ομάδες εντός του κόμματος. Όπως λένε στελέχη του κόμματος της αξιωματικής αντιπολίτευσης η επιστροφή Πολάκη φανάτισε περισσότερο την βάση για να δώσει την μάχη στην κοινωνία. Όμως την ίδια ώρα έκλεισε οριστικά το άνοιγμα που επιχειρούσε ο κ. Τσίπρας προς τον μεσαίο χώρο και τους κεντρώους, όμως αυτό δεν δείχνει να ενοχλεί τους περισσότερους στον ΣΥΡΙΖΑ, οι οποίοι έτσι κι αλλιώς νιώθουν ενός είδους απέχθεια για τους νοικοκυραίους.

Επίσης θα πρέπει να τονιστεί ότι παρά το γεγονός ότι έχουν περάσει εννέα χρόνια από την περιβόητη συνέντευξη Τύπου στην Διεθνή Έκθεση Θεσσαλονίκης του 2014 και το «περίφημο» πρόγραμμα Θεσσαλονίκης, ακόμη κατατρέχει τον ΣΥΡΙΖΑ εκείνο το πρόγραμμα. Ένα πρόγραμμα, το οποίο ουκ ολίγες φορές ο Γιάνης Βαρουφάκης έχει δηλώσει πως έφριξε όταν διάβασε το πρόγραμμα της Θεσσαλονίκης χαρακτηρίζοντας ως ανοησία. Μάλιστα πολλάκις έχει πει πως όταν τον Νοέμβριο του 2014 του προτάθηκε να αναλάβει υπουργός Οικονομικών, ο ίδιος ο Αλέξης Τσίπρας του είχε πει ότι δεν είναι υποχρεωμένος να ακολουθήσει αυτό το πρόγραμμα.

Ακόμη και η πρόταση του ΣΥΡΙΖΑ για την προστασία της πρώτης κατοικίας στηρίζεται πάνω στην ιδέα του νόμου Κατσέλη που είχε ψηφίσει η κυβέρνηση Γιώργου Παπανδρέου και η Νέα Δημοκρατία ως αξιωματική αντιπολίτευση υπό τον Αντώνη Σαμαρά, όμως ο ΣΥΡΙΖΑ όχι μόνο δεν το είχε ψηφίσει, αλλά το είχε καταγγείλει πως ήταν γραμμένο από τους τραπεζίτες.

Επιμένει στο brand name η Χαριλάου Τρικούπη 

Από τον Ιανουάριο του 2015, με τη νίκη του ΣΥΡΙΖΑ έως σήμερα έχουν συμπληρωθεί εννέα χρόνια που το ΠΑΣΟΚ έχει μείνει εκτός εξουσίας. Είτε ως αυτοδύναμη κυβέρνηση, είτε ως συνεργαζόμενη πολιτική δύναμη. Μάλιστα έσπασε και το ρεκόρ των πρώτων χρόνων της μεταπολίτευσης. Όταν ιδρύθηκε το 1974 και κλήθηκε να κυβερνήσει το 1981.

Αυτά τα εννέα χρόνια οι επιτελείς της Χαριλάου Τρικούπη τα θεωρούν ως ένα ικανό διάστημα αποτοξίνωσης και κάθαρσης. Και για να λέμε του στραβού το δίκιο με τα όσα συνέβησαν όλα αυτά τα χρόνια το ΠΑΣΟΚ ανανεώθηκε, είτε από επιλογή, είτε από ανάγκη. Διότι δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι πολλά στελέχη αποστρατεύθηκαν, άλλα προτίμησαν την μεταγραφή στην Κουμουνδούρου και κάποια άλλα επέλεξαν τον Κυριάκο Μητσοτάκη και τη Νέα Δημοκρατία.

Σύμφωνα με τους επιτελείς του Νίκου Ανδρουλάκη, όλοι ποντάρουν στο αρμονικό «πάντρεμα» των ιστορικών καταβολών της παράταξης με στοιχεία ανανέωσης και εκσυγχρονισμού. «Το ΠΑΣΟΚ είναι ένα κόμμα με πολύ συγκεκριμένα χαρακτηριστικά, με μεγάλη ιστορία και προσφορά, με ισχυρές αναφορές στο εκλογικό σώμα», αναφέρουν από την Χαριλάου Τρικούπη. Η επανασύνδεση με το ακροατήριο που φανατικά στήριξε το κόμμα μέχρι και τις αρχές της προηγούμενης δεκαετίας είναι ένα κομβικό ζητούμενο. Η επαναφορά του ονόματος και του σήματος του ΠΑΣΟΚ ήταν το πρώτο βήμα για τη συναισθηματική επανασύνδεση με την κοινωνική βάση. «Για ένα μέρος του εκλογικού σώματος παραμένουν πολύ ισχυρά σύμβολα και καθορίζουν την εκλογική συμπεριφορά», τονίζουν χαρακτηριστικά. Για τους μεγαλύτερης ηλικίας ψηφοφόρους η στρατηγική αυτή μπορεί να λειτουργήσει.

Για τους νεότερης ηλικίας ψηφοφόρους, στο ΠΑΣΟΚ επενδύουν στον επικεφαλής, στο πρόγραμμα και στο αντικειμενικό γεγονός ότι τα τελευταία 20 χρόνια το κόμμα είχε για μικρό διάστημα την ευθύνη διακυβέρνησης του τόπου. Ο Νίκος Ανδρουλάκης θεωρεί ότι διαθέτει έναντι των πολιτικών αντιπάλων, και δη των επικεφαλής των δύο μεγάλων κομμάτων, το συγκριτικό πλεονέκτημα ότι δεν φέρει τη φθορά της διακυβέρνησης και ως εκ τούτου δεν μπορούν να του καταλογιστούν αστοχίες και λάθη που στοίχισαν στην πορεία της χώρας. Ωστόσο, ο δρόμος προς τις κάλπες δεν είναι εύκολος. Για ένα σημαντικό τμήμα των ψηφοφόρων το κόμμα εξακολουθεί να θεωρείται κόμμα εξουσίας, ταυτισμένο με αρνητικά χαρακτηριστικά της Μεταπολίτευσης, που εν πολλοίς οδήγησαν στην οικονομική κρίση. Επιπλέον, η δημοσκοπική κόπωση που παρατηρείται τους τελευταίους μήνες και έχει καθηλώσει τα ποσοστά κοντά στο 10% είναι ένα δύσκολο σημείο. Πολύ περισσότερο καθώς αναμένεται να κυριαρχήσουν συνθήκες ακραίας πόλωσης όσο πλησιάζουμε στις εκλογές, οι οποίες θα κάνουν ακόμη πιο δύσκολη τη διεκδίκηση της προσοχής του εκλογικού σώματος.

Στη Χαριλάου Τρικούπη εκτιμούν ότι η αύξηση –μετά το δυστύχημα των Τεμπών– της δεξαμενής των αναποφάσιστων ψηφοφόρων διαμορφώνει ευνοϊκούς όρους για ανατροπή αυτών των συσχετισμών.