Tο ένα μάτι στην Άγκυρα έχει η Αθήνα
Εν αναμονή της πρώτης έμμεσης αναδίπλωσης του Ταγίπ Ερντογάν βρίσκονται Ευρώπη και ΗΠΑ. Όλες οι εκτιμήσεις δείχνουν πως ο «σουλτάνος» θα εξαναγκαστεί σε μια κίνηση καλής θελήσεως έστω και μέσω της… ανεξάρτητης Δικαιοσύνης, ώστε να κερδίσει πολύτιμο χρόνο και να σταματήσει τη βέβαιη καταστροφή.
Ρεπορτάζ: Κώστας Παπαϊώαννου
Με την Τουρκία να έχει επί της ουσίας χρεοκοπήσει, ο πρόεδρος της χώρας επιμένει να «γαβγίζει» για να συσπειρώσει το δικό του ακροατήριο. «Όταν ο Ερντογάν γαβγίζει δημόσια, συνήθως κάπου γλείφει παρασκηνιακά. Θα πρέπει να περιμένουμε εξελίξεις», σχολίαζε στην «Α» διεθνής αναλυτής με γνώση των δρώμενων στην Τουρκία. Μάλιστα, τόλμησε και μια πρόβλεψη: «Δεν θα εκπλαγώ αν η… ανεξάρτητη τουρκική Δικαιοσύνη, ξαφνικά αποφασίσει την αποφυλάκιση του Αμερικανού πάστορα».
Προς ώρας, η χώρα δεν έχει ζητήσει τη βοήθεια του ΔΝΤ, όπως δήλωσε ο εκπρόσωπος του Ταμείου, Τζέρι Ράις. Τουλάχιστον επίσημα, μιας και η φημολογία για συζητήσεις στο παρασκήνιο γίνεται ολοένα και πιο έντονη.
Με την τουρκική λίρα να δοκιμάζεται στις αγορές συναλλάγματος και την οικονομία να στηρίζεται σε σημαντικό βαθμό στην εισροή κεφαλαίων από το εξωτερικό, το Ταμείο και οίκοι αξιολόγησης έχουν προειδοποιήσει πως η γειτονική χώρα υπερθερμαίνεται οικονομικά, με συνέπεια να υπάρχει κίνδυνος απότομης προσγείωσης.
Ο κ. Ράις επανέλαβε τη θέση του ΔΝΤ πως η Άγκυρα θα ωφεληθεί από την υιοθέτηση σταθερών και σοφών πολιτικών. Στάθηκε ιδιαίτερα στην ανάγκη να διασφαλιστεί η ανεξαρτησία της Κεντρικής Τράπεζας, που έχει πολλάκις δεχτεί κριτική από τον πρόεδρο Ερντογάν, ο οποίος είναι πολέμιος των υψηλών επιτοκίων. Η Κεντρική Τράπεζα, πάντως, έχει αφήσει να εννοηθεί ότι θα προβεί σε αύξηση του βασικού επιτοκίου της, αφού στις αρχές της εβδομάδας έγινε γνωστό πως ο πληθωρισμός εκτινάχθηκε σε σχεδόν 18% τον Αύγουστο.
Οι υδρογονάνθρακες
Γερμανία και Γαλλία δεν δείχνουν διατεθειμένες να κάνουν υποχωρήσεις έναντι της Άγκυρας, ώστε να διευκολύνουν τον Τούρκο πρόεδρο. Μάλιστα, ο υπουργός Εξωτερικών της Γαλλίας, Ζαν-Ιβ Λε Ντριάν, κατά την επίσκεψή του στην Αθήνα έστειλε ξεκάθαρο μήνυμα πως η αξιοποίηση των κοιτασμάτων υδρογονανθράκων που έχουν ανακαλυφθεί στην ανατολική Μεσόγειο θα πρέπει να γίνει χωρίς επιθετικές συμπεριφορές.
Χωρίς να αναφερθεί ονομαστικά στην Τουρκία, η οποία έχει εμποδίσει γεωτρήσεις της ιταλικής ENI ανοιχτά της Κύπρου, σημείωσε ότι το Παρίσι συμφωνεί εν πολλοίς με την Αθήνα για την ανάγκη σταθερότητας στο ανατολικό τμήμα της μεσογειακής λεκάνης.
Επεσήμανε πως τα προβλήματα στην αξιοποίηση ενεργειακών πόρων θα πρέπει να διευθετηθούν, προκειμένου η Κύπρος και άλλες χώρες, όπως η Ελλάδα, να επωφεληθούν από την αξιοποίησή τους.
Οι προτεραιότητες του Βερολίνου
Την ίδια ώρα το Βερολίνο προσπαθεί να εκμεταλλευθεί τα ανοίγματα του Ταγίπ Ερντογάν για να λύσει χρονίζοντα προβλήματα μεταξύ των δύο χωρών. Στην Άγκυρα μάλιστα βρέθηκε για πρώτη φορά ο Γερμανός υπουργός Εξωτερικών Χάικο Μάας.
Προτεραιότητα για τη γερμανική πλευρά είναι οι πολίτες της που βρίσκονται φυλακισμένοι στην Τουρκία, η παραβίαση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, αλλά και η Συρία. Η επίθεση στο τελευταίο προπύργιο των ανταρτών, όπου βρίσκονται σχεδόν 3.000.000 άμαχοι, θα μπορούσε να προκαλέσει ένα νέο κύμα προσφύγων προς την Τουρκία και την Ευρώπη, κάτι που δεν συμφέρει ούτε την Άγκυρα, ούτε το Βερολίνο.
Την ίδια ώρα η Ελλάδα αναζητά τρόπους για να βγει κερδισμένη από την όλη κατάσταση, χωρίς προς το παρόν να είναι ξεκάθαρο πως αυτό θα μπορούσε να συμβεί.
Σε κάθε περίπτωση, ο Ερντογάν φαίνεται εξαναγκασμένος να τα βρει με τον Τραμπ, ίσως κατά τη διάρκεια των εργασιών της Γενικής Συνέλευσης των Ηνωμένων Εθνών αυτόν τον μήνα. Και μία πηγή του AKP (Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης) δηλώνει ότι αυτό ακριβώς θα κάνει.
Τα 3 ανταλλάγματα για την απελευθέρωση του πάστορα
Στην υπόθεση του πάστορα Μπράνσον, οι αναλυτές θεωρούν ότι η Τουρκία θα μπορούσε να πάρει ως αντάλλαγμα τρία πράγματα: τον επαναπατρισμό στελέχους της κρατικής Halkbank που έχει καταδικαστεί για παραβίαση των κυρώσεων κατά του Ιράν, τη μείωση του προστίμου που το υπουργείο Οικονομικών των ΗΠΑ έχει επιβάλει στην Halbank, ή την απελευθέρωση, μέσω της επέμβασης του Τραμπ προς το Ισραήλ, μίας γυναίκας από την Τουρκία που κρατείται ως αγγελιαφόρος της Χαμάς.
«Ο Μπράνσον είναι ένα εργαλείο, συμβολικό, αλλά σημαντικό», δηλώνει η πηγή του AKP, αρνούμενη ωστόσο να προβλέψει εάν η Τουρκία θα τον απελευθερώσει εν όψει των ενδιάμεσων εκλογών του Νοεμβρίου στις ΗΠΑ ως συμβολική κίνηση προς τους ευαγγελιστές ψηφοφόρους του Τραμπ.
Η ίδια πηγή θεωρεί ότι η Τουρκία θα κάνει κινήσεις προσέγγισης και προς την Ευρωπαϊκή Ένωση, ελπίζοντας ότι η Γερμανία, την οποία ο Ερντογάν θα επισκεφθεί τον ερχόμενο μήνα, θα μπορέσει να ηγηθεί ευρωπαϊκών προσπαθειών για την οικονομική υποστήριξη της Τουρκίας.
Πάντως, ο Μουσταφά Σεντόπ, αντιπρόεδρος του Κοινοβουλίου και πρώην επικεφαλής της προεκλογικής καμπάνιας του AKP, υποστηρίζει ότι η τουρκική οικονομία βρίσκεται σε σχετικά καλή φόρμα σε σύγκριση με αντίστοιχου μεγέθους αναδυόμενες οικονομίες. «Δεν πιστεύουμε ότι η Τουρκία έχει πρόβλημα χρηματοδότησης του χρέους της».
Το πραγματικό πρόβλημα είναι η προσπάθεια των Ηνωμένων Πολιτειών να ελέγξουν την περιοχή και να απομονώσουν το γειτονικό Ιράν. Ο Ερντογάν αποτελεί εμπόδιο στον δρόμο της Ουάσινγκτον και «ο Μπράνσον είναι απλώς το σύμπτωμα όλων αυτών», λέει ο Σεντόπ.
«Αυτή η χώρα είναι πολύ μεγάλη για να βυθιστεί μαζί του. Αλλά η βάση του θα συρρικνωθεί με αυτήν την υποτίμηση. Η έμφαση του Ερντογάν στις ξένες συνωμοσίες μεταφράζεται σε ψήφους για το MHP (ακραίο εθνικιστικό κόμμα) και όχι για το AKP», παρατηρεί ένας φιλελεύθερος παρατηρητής.