Τρύπες στο καλάθι του νοικοκυριού «βλέπει» η Επιτροπή Ανταγωνισμού

Αντίστροφα μετρούν οι καταναλωτές, οι επαγγελματίες, αλλά και η κυβέρνηση για την 1η Νοεμβρίου, ημερομηνία κατά την οποία θα ξεκινήσει η εφαρμογή του πολυσυζητημένου «καλαθιού του νοικοκυριού».

Του Νίκου Τσαγκατάκη

Η σχετική τροπολογία του υπουργείου Ανάπτυξης ψηφίστηκε στη Βουλή το βράδυ της Τετάρτης και σε αντίθεση με τα όσα θα φανταζόταν κάποιος, τα κόμματα δεν ομονόησαν (ούτε) σε αυτό το μέτρο που στόχο έχει να δημιουργήσει μία προϊοντική ομπρέλα βασικών για την αξιοπρεπή διαβίωση αγαθών που θα διατίθενται στους καταναλωτές σε προσιτή τιμή. Έτσι, η τροπολογία πέρασε με τη θετική ψήφο μόνο των βουλευτών της Νέας Δημοκρατίας και του ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ, καθώς η Ελληνική Λύση επέλεξε το «παρών» ενώ οι κοινοβουλευτικές ομάδες του ΣΥΡΙΖΑ, του ΚΚΕ και του ΜέΡΑ25 ψήφισαν «όχι».

Η κυβερνητική παρέμβαση έχει πλέον το «πράσινο φως» της Επιτροπής Ανταγωνισμού που φρόντισε, ωστόσο, μέσα από ανακοίνωσή της να εντοπίσει τις «τρύπες» που κρύβονται στον… πάτο του καλαθιού και οι οποίες απειλούν εν πολλοίς την αποτελεσματικότητα του μέτρου.

Η πιθανότητα μόχλευσης

Στην 8 σημείων γνωμοδότησή της η Επιτροπή Ανταγωνισμού επισημαίνει καταρχάς το αυτονόητο. Ότι δηλαδή με φόντο το «καλάθι του νοικοκυριού» δεν θα πρέπει τα σουπερ μάρκετ να συνεννοούνται για τα προϊόντα με τα οποία θα γεμίσουν το… πανέρι τους, πολλώ δε μάλλον για τις τιμές πώλησης των επιλεγμένων προσόντων.

Κατά τα λοιπά, η Επιτροπή υπογραμμίζει ότι στις διαπραγματεύσεις που θα έχουν τα σούπερ μάρκετ που θα επιλέγουν τα προϊόντα του καλαθιού του νοικοκυριού με τους προμηθευτές που θα τους τα πωλούν ελλοχεύει η πιθανότητα μόχλευσης εκ μέρους των πρώτων, κυρίως με όσους εκ των προμηθευτών η διαπραγματευτική δύναμη είναι μικρή. Από την Επιτροπή αναφέρεται ενδεικτικά η περίπτωση  να απαιτήσουν τα σούπερ μάρκετ υψηλότερες προμήθειες – τέλη πρόσβασης ή άλλες πληρωμές/εκπτώσεις από τους προμηθευτές προκειμένου να συμπεριλάβουν τα προϊόντα τους στο καλάθι του νοικοκυριού, ιδίως αν οι τελευταίοι δεν έχουν πρόσβαση στη λιανική αγορά. Μια τέτοια κατάσταση ενδέχεται να προκαλέσει στρεβλώσεις στον ανταγωνισμό μεταξύ προμηθευτών καθώς θα είναι ευνοημένοι όσοι θα μπορούν να «χρηματοδοτήσουν» την ένταξή τους στην πρωτοβουλία, ενώ θα αδικηθούν οι μικροί προμηθευτές οι οποίοι αν αποπειραθούν να προβούν κι αυτοί σε τέτοιες παροχές θα θέσουν εν αμφιβόλω τη βιωσιμότητά τους.

Καμπανάκι για τα προϊόντα ιδιωτικής ετικέτας 

Ένα άλλο σημείο στο οποίο απαιτείται εγρήγορση εκ μέρους των ελεγκτικών αρχών είναι οι –απευκταίες– περιπτώσεις να γεμίζουν συστηματικά τα σουπερ μάρκετ το καλάθι του νοικοκυριού με προϊόντα του δικού τους private label, αφήνοντας εκτός καλαθιού προϊόντα σήματος που ενδεχομένως να προσφέρονται σε φθηνότερες τιμές για τους καταναλωτές, αλλά επί των οποίων το περιθώριο κέρδους των σουπερμάρκετ να είναι ενδεχομένως υψηλότερο. Όπως εξηγείται στη γνωμοδότηση της Επιτροπής Ανταγωνισμού μια τέτοια πρακτική αυτοπροτίμησης θα λειτουργήσει σε βάρος προμηθευτών και καταναλωτών, με τους τελευταίους να αποκλείονται εμμέσως και τεχνηέντως από προϊόντα που θα πωλούνται πιο φτηνά.

Ο κίνδυνος των παράπλευρων αυξήσεων και οι έλεγχοι 

Μια παράπλευρη συνέπεια που στην Επιτροπή Ανταγωνισμού εκτιμούν ότι μπορούν να βρουν μπροστά τους οι καταναλωτές (σ.σ. αλλά και το οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης που προσπαθεί να τιθασεύσει τον πληθωρισμό) είναι ότι μπροστά στον κίνδυνο να έχουν οι λιανεμπορικές αλυσίδες τροφίμων και οι προμηθευτές εισπρακτικές απώλειες από την πώληση σε χαμηλές τιμές των προϊόντων που θα βρίσκονται στο καλάθι του νοικοκυριού, να επιχειρήσουν να αυξήσουν τις τιμές στα προϊόντα που είναι εκτός του θεσμοθετημένου καλαθιού.

Σε κάθε περίπτωση, η Επιτροπή Ανταγωνισμού υπογραμμίζει ότι θα παρακολουθεί συστηματικά τη συμπεριφορά των επιχειρήσεων στην εφαρμογή του καλαθιού του νοικοκυριού ς και θα επεμβαίνει άμεσα σε περίπτωση που θα διαπιστώνονται πρακτικές όπως οι συμπράξεις μεταξύ ανταγωνιστών ή οι κάθετες συμπράξεις μεταξύ προμηθευτών και λιανοπωλητών για την επιβολή τιμών μεταπώλησης, οι οποίες θα αντίκεινται στον ελεύθερο ανταγωνισμό. Αξίζει να σημειωθεί ότι «καλάθι του νοικοκυριού» υποχρεούνται από τον νόμο να δημιουργήσουν στα καταστήματά τους ΟΛΕΣ οι αλυσίδες σούπερ μάρκετ που κατά την προηγούμενη οικονομική χρήση είχαν τζίρο πάνω από €90.000.000. Για όλες τις υπόλοιπες επιχειρήσεις του κλάδου υπάρχει προαιρετικότητα, ενώ τους υπόχρεους που θα υποβάλουν ελλιπή κατάλογο προϊόντων ή δεν θα υποβάλλουν καθόλου λίστα τους περιμένει πρόστιμο ύψους €5.000 για κάθε ημέρα που καθυστερούν να συμμορφωθούν.

 

Κ2——————

Η ΛΙΣΤΑ ΤΩΝ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ ΠΟΥ ΘΑ ΕΧΕΙ ΤΟ «ΚΑΛΑΘΙ ΤΟΥ ΝΟΙΚΟΚΥΡΙΟΥ»

Το καλάθι που θα «χτίσει» κάθε σούπερ μάρκετ θα πρέπει να περιλαμβάνει τουλάχιστον έναν κωδικό σε κάθε μία από τις κατηγορίες προϊόντων που προβλέπονται, ο οποίος θα διατίθεται σε προσιτή τιμή (ουσιαστικά τη χαμηλότερη) συγκριτικά με τους υπόλοιπους κωδικούς της ίδιας κατηγορίας όπως φυσικά τους τιμολογεί η κάθε αλυσίδα.  Προς διευκόλυνση των καταναλωτών τα προϊόντα του «καλαθιού του νοικοκυριού» θα πρέπει να φέρουν ειδική σήμανση. Τα προϊόντα της λίστας είναι τα εξής:

>>ΡΥΖΙ: Τύπου «Καρολίνα» μακρύκοκκο

>>ΨΩΜΙ: Για τοστ, ψωμί φραντζόλα, φρυγανιές

>>ΜΑΚΑΡΟΝΙΑ Νο 6

>>ΧΟΙΡΙΝΟ και ΠΟΥΛΕΡΙΚΑ (συσκευασμένα)

>>ΑΛΛΑΝΤΙΚΑ: Γαλοπούλα ή/και πάριζα

>>ΚΑΤΕΨΥΓΜΕΝΑ ΨΑΡΙΑ (τουλάχιστον ένα είδος)

>>ΓΑΛΑ: Φρέσκο (πλήρες και με χαμηλά λιπαρά <2%), γάλα εβαπορέ

>>ΑΓΕΛΑΔΙΝΟ ΓΙΑΟΥΡΤΙ (χωρίς γεύσεις)

>>ΤΥΡΙΑ: Φέτα, γκούντα, τυρί με χαμηλά λιπαρά

>>ΧΥΜΟΣ ΝΤΟΜΑΤΑΣ (διατηρημένος)

>>ΑΥΓΑ (κλωβοστοιχίας και αχυρώνα)

>>ΑΛΕΥΡΙ ΓΙΑ ΟΛΕΣ ΤΙΣ ΧΡΗΣΕΙΣ

>>ΛΑΔΙ: Παρθένο ελαιόλαδο και ηλιέλαιο

>>ΜΑΡΓΑΡΙΝΕΣ

>>ΛΑΧΑΝΙΚΑ ΚΑΤΕΨΥΓΜΕΝΑ: Τουλάχιστον ένα από αρακά, μπάμιες, φασολάκια

>>ΟΣΠΡΙΑ: Τουλάχιστον ένας τύπος

>>ΚΑΦΕΣ: Ελληνικός, στιγμιαίος, γαλλικός

>>ΤΣΑΙ ή ΧΑΜΟΜΗΛΙ

>>ΚΑΚΑΟ (σε σκόνη)

>>ΛΕΥΚΗ ΖΑΧΑΡΗ

>>ΠΑΙΔΙΚΕΣ ΤΡΟΦΕΣ: Φόρμουλα μωρών, γάλα βρεφικής ηλικίας

>>ΧΥΜΟΣ ΠΟΡΤΟΚΑΛΙ

>>ΑΠΟΛΥΜΑΝΤΙΚΑ ΧΕΡΙΩΝ ΚΑΙ ΑΝΤΙΣΗΠΤΙΚΑ

>>ΑΠΟΡΡΥΠΑΝΤΙΚΑ ΠΛΥΝΤΗΡΙΟΥ (υγρά και σε σκόνη – όχι ταμπλέτες)

>>ΑΠΟΡΡΥΠΑΝΤΙΚΑ ΓΙΑ ΣΦΟΥΓΓΑΡΙΣΜΑ ΚΑΙ ΚΑΘΑΡΙΣΜΟ ΕΠΙΦΑΝΕΙΩΝ – ΧΛΩΡΙΝΕΣ

>>ΑΠΟΡΡΥΠΑΝΤΙΚΑ ΠΙΑΤΩΝ ΓΙΑ ΠΛΥΣΙΜΟ ΣΤΟ ΧΕΡΙ

>>ΧΑΡΤΙ ΚΟΥΖΙΝΑΣ

>>ΧΑΡΤΙ ΥΓΕΙΑΣ

>>ΣΕΡΒΙΕΤΕΣ, ΤΑΜΠΟΝ

>>ΟΔΟΝΤΟΚΡΕΜΕΣ

>>ΣΑΜΠΟΥΑΝ

>>ΣΑΠΟΥΝΙΑ (σε στερεή κατάσταση)

>>ΠΑΝΕΣ ΑΚΡΑΤΕΙΑΣ

>>ΠΑΝΕΣ ΓΙΑ ΜΩΡΑ, ΜΩΡΟΜΑΝΤΙΛΑ, ΕΙΔΗ ΑΤΟΜΙΚΗΣ ΥΓΙΕΙΝΗΣ ΓΙΑ ΜΩΡΑ, ΣΑΜΠΟΥΑΝ ΓΙΑ ΜΩΡΑ,

>>ΤΡΟΦΗ ΓΙΑ ΣΚΥΛΟΥΣ ΚΑΙ ΓΑΤΕΣ