Βαριές ποινές στους «λαδιάρηδες»

Βαριές ποινές κάθειρξης και χρηματικά πρόστιμα μέχρι 150.000 ευρώ για όσους ζητούν ή λαμβάνουν αθέμιτα ωφελήματα -δηλαδή δωροδοκούνται-, αλλά και όσους δωροδοκούν προβλέπει το νομοσχέδιο του υπουργείου Δικαιοσύνης για την καταπολέμηση της διαφθοράς και την προστασία των μαρτύρων δημοσίου συμφέροντος.
Αντικείμενο του νομοσχεδίου, το οποίο θα παραμείνει σε διαβούλευση μέχρι τις 24 Μαρτίου είναι η πάταξη της κρατικής κυρίως διαφθοράς, αλλά και της διαφθοράς στον Δημόσιο τομέα με την τιμωρία των δραστών ανεξαρτήτως αξιώματος….
Βάσει του νομοσχεδίου, αντιμέτωπος με βαριές ποινές κάθειρξης βρίσκεται όποιος δωροδοκείται όσο ψηλά και αν βρίσκεται, είτε πρόκειται για πολιτειακό και πολιτικό αξιωματούχο, τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας και τον πρωθυπουργό μέχρι τους περιφερειάρχες και τους δημάρχους. Αντίστοιχη αντιμετώπιση θα έχει όποιος υπάλληλος ζητάει ή λαμβάνει αθέμιτο ωφέλημα, για ενέργεια ή παράλειψη που ανάγεται στην εκτέλεση των καθηκόντων του κατά την άσκηση της εξουσίας του.
Εφόσον πρόκειται για δωροδοκία δημοσίου υπαλλήλου, πλέον αυτή θα τιμωρείται σε βαθμό κακουργήματος ανεξαρτήτως του χρηματικού ποσού που έλαβε ο δωρολήπτης.

Ποινές για τους δικαστικούς
Σημαντικές όμως είναι οι ποινές που προβλέπονται και εφόσον ο δωροδοκούμενος είναι δικαστικός λειτουργός. Στο νομοσχέδιο ορίζεται ότι «όποιος καλείται κατά το νόμο να εκτελέσει δικαστικά καθήκοντα ή ο διαιτητής, αν ζητήσει ή λάβει, άμεσα ή μέσω τρίτου, για τον εαυτό του ή για άλλον, οποιασδήποτε φύσης αθέμιτο ωφέλημα, ή αποδεχθεί την υπόσχεση παροχής τέτοιου ωφελήματος, για ενέργειά του ή παράλειψη, μελλοντική ή ήδη τελειωμένη, που ανάγεται στην εκτέλεση των καθηκόντων του κατά την απονομή της δικαιοσύνης ή την επίλυση διαφοράς, τιμωρείται με κάθειρξη και χρηματική ποινή 15.000 έως 150.000 ευρώ.
Αντίστοιχες ποινές όμως αντιμετωπίζουν και όσοι δωροδοκούν: «Με τις ίδιες ποινές τιμωρείται όποιος για τον πιο πάνω σκοπό υπόσχεται ή παρέχει τέτοια ωφελήματα, άμεσα ή μέσω τρίτου, στα πρόσωπα της προηγούμενης παραγράφου, για τους εαυτούς τους ή για άλλον», αναφέρεται στο νομοσχέδιο.
Στο σχέδιο νόμου για την καταπολέμηση της διαφθοράς περιλαμβάνονται ωστόσο και διατάξεις για την προστασία των πολιτών, οι οποίοι θα παρέχουν πληροφορίες που θα οδηγούν στην εξιχνίαση εγκλημάτων διαφθοράς, και οποίοι χαρακτηρίζονται ως «μάρτυρες δημοσίου συμφέροντος».

Δωροληψία αξιωματούχων

Σε ένα από τα 23 άρθρα του σχεδίου που τιτλοφορείται «Δωροληψία πολιτειακών και πολιτικών αξιωματούχων» αναφέρεται ότι:
1] Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας ή εκείνος που ασκεί την προεδρική εξουσία, ο πρωθυπουργός, τα μέλη της κυβέρνησης, οι υφυπουργοί, οι περιφερειάρχες, οι αντιπεριφερειάρχες και οι δήμαρχοι, που ζητεί ή λαμβάνει, άμεσα ή μέσω τρίτου, για τον εαυτό του ή για άλλον, οποιασδήποτε φύσης αθέμιτο ωφέλημα, ή αποδέχεται την υπόσχεση παροχής τέτοιου ωφελήματος, ως αντάλλαγμα για ενέργειά του ή παράλειψη, μελλοντική ή ήδη τελειωμένη, που ανάγεται στην εκτέλεση των καθηκόντων του κατά την άσκηση της προεδρικής ή εκτελεστικής εξουσίας, τιμωρείται με κάθειρξη και χρηματική ποινή από 15.000 έως 150.000 ευρώ.
2] Με την ίδια ποινή τιμωρούνται τα μέλη της Βουλής, των συμβουλίων τοπικής αυτοδιοίκησης και των επιτροπών τους που σχετικά με κάποια εκλογή ή ψηφοφορία η οποία διενεργείται από τα ως άνω σώματα ή επιτροπές δέχονται την παροχή ή υπόσχεση οποιασδήποτε φύσης αθέμιτου ωφελήματος, για τον εαυτό τους ή για άλλον, ή ζητούν τέτοιο ως αντάλλαγμα για να μη λάβουν μέρος στην εκλογή ή ψηφοφορία, για να υποστηρίξουν ορισμένο θέμα προς ψήφιση ή για να ψηφίσουν με ορισμένο τρόπο.
3] Οι παράγραφοι 1 και 2 εφαρμόζονται αντίστοιχα και όταν η πράξη τελείται από μέλη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής ή του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου.
Ακόμη, όσοι υπάλληλοι καταδικασθούν για δωροδοκία για ενέργεια ή παράλειψη που αντίκειται στα καθήκοντα του θα τιμωρούνται με κάθειρξη μέχρι δέκα ετών και χρηματική ποινή 15.000 έως 150.000 ευρώ.
Η ίδια τιμωρία επιφυλάσσεται και για όποιον προσφέρει, υπόσχεται ή παρέχει σε υπάλληλο, άμεσα ή μέσω τρίτου, οποιασδήποτε φύσης αθέμιτο ωφέλημα, για τον εαυτό του ή για άλλον, για ενέργεια ή παράλειψη αντίκειται στα καθήκοντα του υπαλλήλου .
Οι διευθυντές επιχειρήσεων, προϊστάμενοι υπηρεσιών ή επιθεωρητές ή άλλα πρόσωπα που έχουν την εξουσία λήψης αποφάσεων ή ελέγχου σε επιχειρήσεις και σε υπηρεσίες του Δημοσίου ή των οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης τιμωρούνται με φυλάκιση μέχρι τριών ετών, αν η πράξη δεν τιμωρείται βαρύτερα από άλλη ποινική διάταξη, αν δεν απέτρεψαν πρόσωπο που τελεί υπό τις εντολές τους ή υπόκειται στον έλεγχό τους από την τέλεση προς όφελος της επιχείρησης πράξης των προηγούμενων παραγράφων.

 

Διαφθορά στον ιδιωτικό τομέα

Με το ίδιο νομοσχέδιο επιχειρείται η πάταξη της διαφθοράς και στον ιδιωτικό τομέα. Οι ποινές που προβλέπονται είναι επιεικέστερες από αυτές που προβλέπονται για δωροδοκούντες και δωροδοκούμενους του δημοσίου, ενώ αντιμέτωποι με ποινικές συνέπειες είναι και οι μεσάζοντες.

 

Ευνοϊκότερη ποινική μεταχείριση για τους εμπλεκόμενους που θα «μιλήσουν»

Για όσους εμπλέκονται σε πράξεις δωροδοκίας, δωροληψίας και απιστίας, ή και σε πράξεις νομιμοποίησης εσόδων που προέρχονται άμεσα από τις συγκεκριμένες εγκληματικές δραστηριότητες (ξέπλυμα βρώμικου χρήματος), και εισφέρουν αποδεικτικά στοιχεία για τη συμμετοχή στις πράξεις αυτές προσώπων που διατελούν ή διατέλεσαν μέλη της Κυβέρνησης ή υφυπουργοί, το δικαστικό συμβούλιο, με βούλευμα που εκδίδεται ύστερα από πρόταση του εισαγγελέα, διατάσσει την αναστολή της ασκηθείσας σε βάρος του ποινικής δίωξης.
Την παραπάνω αναστολή μπορεί να διατάξει το δικαστήριο και όταν τα στοιχεία εισφέρονται μέχρι την έκδοση απόφασης σε δεύτερο βαθμό. Με το ίδιο βούλευμα ή απόφαση μπορεί να διαταχθεί και η άρση ή η αντικατάσταση των μέτρων δικονομικού καταναγκασμού που έχουν ταχθεί.
Αν όμως η Βουλή κρίνει, ότι τα στοιχεία δεν είναι επαρκή για την άσκηση ποινικής δίωξης σε βάρος υπουργού ή υφυπουργού, το βούλευμα ή η απόφαση ανακαλείται και η ανασταλείσα ποινική δίωξη συνεχίζεται.
Αν η Βουλή αποφασίσει την άσκηση ποινικής δίωξης σε βάρος υπουργού ή υφυπουργού κατά το άρθρο 86 του Συντάγματος, σε περίπτωση καταδίκης από το Ειδικό Δικαστήριο, ο συμμέτοχος που εισέφερε τα αποδεικτικά στοιχεία τιμωρείται με ποινή μειωμένη. Το δικαστήριο μπορεί –υπό προϋποθέσεις- να διατάξει την αναστολή εκτέλεσης της ποινής αυτής.

 

Οι μάρτυρες δημοσίου συμφέροντος

Όποιος πολίτης, χωρίς να εμπλέκεται καθ’ οιονδήποτε τρόπο στις εν λόγω πράξεις (π.χ. δωροδοκία κατά την υπηρεσία) και χωρίς να αποβλέπει σε ίδιον όφελος, συμβάλλει ουσιωδώς, με τις πληροφορίες που παρέχει στις διωκτικές αρχές, θα είναι δυνατόν με σύμφωνη γνώμη του Αντεισαγγελέα του Αρείου Πάγου που εποπτεύει και συντονίζει το έργο των Εισαγγελέων Εγκλημάτων Διαφθοράς να χαρακτηρίζεται ως «μάρτυρας δημοσίου συμφέροντος». Σε τέτοιους μάρτυρες θα παρέχεται προστασία από πιθανολογούμενες πράξεις εκφοβισμού ή αντεκδίκησης όπως και για τυχόν μηνύσεις σε βάρος τους.

 

Τα μέσα για την εξιχνίαση υποθέσεων διαφθοράς

Άρσεις απορρήτου αλλά και διείσδυση «μυστικού αστυνομικού» στο «κύκλωμα» προκειμένου να εξιχνιασθεί υπόθεση διαφθοράς προβλέπει το σχέδιο νόμου σε περίπτωση που τα εγκλήματα δεν τελούνται στο πλαίσιο εγκληματικής ή τρομοκρατικής οργάνωσης.
Ορίζεται επί λέξει ότι συγκαλυμμένη έρευνα ενεργεί ανακριτικός υπάλληλος με παραγγελία του αρμόδιου εισαγγελέα και αφού ενημερωθεί προηγουμένως ο Αντεισαγγελέας του Αρείου Πάγου που εποπτεύει και συντονίζει το έργο των Εισαγγελέων Εγκλημάτων Διαφθοράς. Η εν λόγω παραγγελία δίδεται, αν συντρέχουν σοβαρές ενδείξεις ότι τελείται ήδη ή πρόκειται να επαναληφθεί η τέλεση κάποιας από τις αξιόποινες πράξεις και η αποκάλυψη αυτής είναι με άλλον τρόπο αδύνατη ή ιδιαιτέρως δυσχερής. Η συγκαλυμμένη έρευνα ενεργείται για εύλογο κατά τις περιστάσεις χρονικό διάστημα, το οποίο δεν μπορεί σε καμία περίπτωση να υπερβαίνει τον ένα χρόνο. Ο ενεργών την συγκαλυμμένη έρευνα μπορεί να φέρει συγκαλυμμένα στοιχεία ταυτότητας και φορολογικά ή άλλα στοιχεία και να συναλλάσσεται με αυτά για τις ανάγκες της έρευνας που διεξάγει. Οι λεπτομέρειες και η διαδικασία εκδόσεως των εν λόγω στοιχείων συγκάλυψης ορίζονται με κοινή υπουργική απόφαση των υπουργών Δικαιοσύνης, Διαφάνειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και Δημόσιας Τάξης και Προστασίας του Πολίτη.