Βαστάτε Τούρκοι τα άλογα

Παρά τις απέλπιδες προσπάθειες για ανάκαμψη στις αυριανές εκλογές φαίνεται ότι στην Κουμουνδούρου το έχουν πάρει απόφαση πως από το βράδυ της Κυριακής έχουν να ανέβουν Γολγοθά. Απλά προς ώρας δεν γνωρίζουν το ύψος του όρους που έχουν να ανέβουν. Κι αυτό θα εξαρτηθεί από το ποσοστό που θα πάρει το κόμμα.

Του Μιχάλη Κωτσάκου

Στις τελευταίες εσωτερικές μετρήσεις τα μαντάτα για τον ΣΥΡΙΖΑ είναι άσχημα. Δεν είναι τόσο ότι έχουν κατρακυλήσει κάτω από το ψυχολογικό όριο του 20%, αλλά και η μεγάλη αποσυσπείρωση που παρατηρείται ακόμη και μεταξύ των παραδοσιακών ψηφοφόρων του ΣΥΡΙΖΑ. Διότι εάν ήταν μόνο οι «μουσαφίρηδες» από το ΠΑΣΟΚ ήταν κάτι που μπορούσαν να το αντιμετωπίσουν. Τουναντίον όταν δείχνουν μικρό ενδιαφέρον για την τύχη του κόμματος ψηφοφόροι που βρέξει-χιονίσει ψήφιζαν ΣΥΡΙΖΑ, αυτό αν μη τι άλλο είναι άκρως ανησυχητικό.

Όπως λένε στελέχη της Κουμουνδούρου, υπάρχει έντονη ανησυχία μήπως οι παραδοσιακοί ψηφοφόροι επιλέξουν την αποχή, ή ακόμη και την ψήφο στα μικρά κόμματα της αριστεράς. Και το κακό είναι ότι αυτούς τους ανθρώπους δεν μπορούν να τους προσεγγίσουν, καθώς οι περισσότερες τοπικές έχουν περάσει σε χέρια πρώην ΠΑΣΟΚων, οι οποίοι είναι μαθημένοι αλλιώς και δεν έχουν και κάποιο ιδιαίτερο ψυχολογικό δέσιμο με τους παραδοσιακούς ψηφοφόρους της ανανεωτικής και ριζοσπαστικής αριστεράς.

Οπότε ανάλογα με το αποτέλεσμα της Κυριακής θα αναμένουμε και το πώς θα κινηθούν δημογέροντες», «προεδρικοί», «ομπρελίστες» από την Δευτέρα το πρωί. Διαφορετική ένταση θα έχει η κριτική προς την ηγεσία εάν το κόμμα ναι μεν πέσει κάτω και από το 20%, αλλά παραμείνει στην αξιωματική αντιπολίτευση έστω και με 55 βουλευτές, και άλλη εντελώς Δευτέρα θα ξημερώσει, εάν τελικά η υποχώρηση του ΣΥΡΙΖΑ τον οδηγήσει στην 3^η θέση πίσω και από το ΠΑΣΟΚ. Βέβαια για να λέμε και του στραβού το δίκιο προς ώρας δεν φαίνεται κάτι τέτοιο, όμως ουδείς μπορεί να είναι σίγουρος, διότι όπως αποδείχθηκε και τον Μάιο το εκλογικό σώμα θυμίζει κινούμενη άμμο.

Στις εκλογές της 21^ης Μαΐου ένα μεγάλο μέρος του εκλογικού σώματος αποφάσισε σχεδόν πάνω από την κάλπη και πήγε με τον νικητή. Οπότε ποιος ξέρει εάν σε αυτές τις εκλογές οι ψηφοφόροι πάνε με την δυναμική που αναπτύσσει το ΠΑΣΟΚ ενθυμούμενοι και τις καλές ημέρες του παρελθόντος. Διότι ο μύθος ακολουθεί το ΠΑΣΟΚ, ακόμη και την εποχή που βολόδερνε σε μονοψήφια ποσοστά. Τον Μάιο οι ψηφοφόροι τρόμαξαν με την δήλωση Κατρούγκαλου που απειλούσε με περισσότερους φόρους και υψηλότερες ασφαλιστικές εισφορές τους ελεύθερους επαγγελματίες. Και αυτοί κατευθύνθηκαν ομαδικά στον Κυριάκο Μητσοτάκη και τη Νέα Δημοκρατία.

Τώρα ο Όθων Ηλιόπουλος, επικεφαλής του ψηφοδελτίου Επικρατείας, κατηγόρησε τους γιατρούς και συγκεκριμένα του οδοντίατρους για φοροδιαφυγή, εκφράζοντας την άποψη ότι πρέπει να φορολογηθούν με υψηλότερο συντελεστή. Οπότε ποιος μπορεί να αποκλείσει όλοι αυτοί να κατευθυνθούν προς το ΠΑΣΟΚ για να τελειώσουν με τον ΣΥΡΙΖΑ και να επιστρέψουμε στην κανονικότητα του δικομματισμού στην προ μνημονίων εποχή. Δηλαδή και αυτοδύναμη κυβέρνηση Ν.Δ. να υπάρξει και λογική αξιωματική αντιπολίτευση με το ΠΑΣΟΚ. Εξάλλου στην επίσημη ανακοίνωση του ο Οδοντιατρικός Σύλλογος Αθηνών απάντησε ότι «θα το έχουμε υπόψη μας πάνω από την κάλπη».

Σε αναμονή

Γι’ αυτό και στον ΣΥΡΙΖΑ είναι όλοι σε αναμονή για το εκλογικό αποτέλεσμα. Άλλου είδους εξελίξεις θα υπάρξουν εάν ο ΣΥΡΙΖΑ είναι 2^ος και άλλες εάν κατρακυλήσει στην 3^η θέση. Το σίγουρο, πάντως είναι ότι θα τεθεί ζήτημα ηγεσίας, παρά το γεγονός ότι όλοι τώρα ισχυρίζονται πως «χωρίς τον Τσίπρα δεν θα υπήρχε ποτέ κυβερνητικός ΣΥΡΙΖΑ». Διότι όπως έχει δείξει η πολιτική ιστορία αμφισβητήθηκε ο παντοδύναμος Ανδρέας Παπανδρέου μετά την ήττα του 1989 ακόμη και από τον γιό του, αλλά και αρκετά προβεβλημένα στελέχη του τότε ΠΑΣΟΚ, που δεν είχε πέσει στο 20%, αλλά ήταν στο 40%. Και βέβαια ο Αλέξης Τσίπρας μπορεί να κοπιάρει ως Μητσικώστας τον Ανδρέα Παπανδρέου, αλλά σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να συγκριθεί με τον ιδρυτή του ΠΑΣΟΚ.

Δεν είναι λίγοι εντός του ΣΥΡΙΖΑ που πιστεύουν ότι ο Αλέξης Τσίπρας θα παραιτηθεί μετά και τη νέα ήττα, ανοίγοντας το δρόμο για τον διάδοχο του. Όμως όπως του επισημάνθηκε θα πρέπει να πάρει παράδειγμα τον Γιώργο Παπανδρέου, που μετά την παραίτηση του από την προεδρία του ΠΑΣΟΚ, όταν επιχείρησε να την ξανακερδίσει ηττήθηκε πανηγυρικά στις εσωκομματικές εκλογές. Κάτι που δεν αποκλείεται να συμβεί και με τον κ. Τσίπρα.

Επομένως το επικοινωνιακό μήνυμα που βγάζει προς τα έξω ο αρχηγός του ΣΥΡΙΖΑ είναι το «Βαστάτε Τούρκοι τ’ άλογα…». Δηλαδή ένα μίγμα αγωνιστικότητας, δυναμισμού (και ολίγον… απειλής), παρμένο από τον στίχο του γνωστού δημοτικού τραγουδιού, ώστε να δηλώσει προς κάθε εσωκομματική κατεύθυνση ότι είναι «παρών» και καθορίζει –ακόμα– τις εξελίξεις στην Κουμουνδούρου.

Σε κάθε περίπτωση, το βέβαιο είναι ότι ο αρχηγός του ΣΥΡΙΖΑ θα συνεχίσει να ηγείται τουλάχιστον για το πρώτο διάστημα. Εξάλλου ήδη τον πιέζουν οι συνεργάτες του, να προχωρήσει σε βαθιές τομές στο κόμμα, να αναδείξει νέα πρόσωπα στο κόμμα και να ωθήσει στην συνταξιοδότηση τα παλαιότερα στελέχη. Ας μην ξεχνάμε και την συμβουλή του γνωστού επικοινωνιολόγου Γιάννη Λούλη προς τον κ. Τσίπρα, τον οποίο χαρακτήρισε ως ανεκτίμητο για επανίδρυση του ΣΥΡΙΖΑ. Σε αυτή την ρότα κινείται και ο Θανάσης Καρτερός, οπότε δεν πρέπει να μας εκπλήξει εάν από την Κυριακή το βράδυ ο κ. Τσίπρας να παρουσιάσει ένα νέο στρατηγικό αφήγημα δίνοντας ένα «τυράκι» στους ΣΥΡΙΖΑίους για να έχουν να ασχολούνται. Και, ταυτοχρόνως, το «τυράκι» αυτό θα περιγράφει και όλους τους λόγους για τους οποίους ο ίδιος θα «πουλάει» στους οπαδούς και τα στελέχη του κόμματός του την «ανάγκη» να μείνει στο τιμόνι. Κάτι που έχει επισημάνει σε όλες τις τελευταίες του συνεντεύξεις ότι «θα είμαι παρών και την επόμενη ημέρα ανεξαρτήτως αποτελέσματος».

Γι’ αυτό και οι πιο ψαγμένοι περί του ΣΥΡΙΖΑ δεν αποκλείουν να ακούσουμε από το βράδυ της Κυριακής του κλακαδόρους του αρχηγού να φωνάζουν το «Αλέξη άλλαξε τα όλα», κατά το «Γιώργο άλλαξε τα όλα» όταν ο κ. Παπανδρέου ανέλαβε την προεδρία του ΠΑΣΟΚ το 2004. Εξάλλου οι περισσότεροι που είχαν πλαισιώσει τον Γιώργο Παπανδρέου τώρα βρίσκονται δίπλα στον Τσίπρα. Και βέβαια όλοι αυτοί που έστειλαν τον Παπανδρέου στον πολιτικό Καιάδα ετοιμάζονται έχοντας βρει νέο θύμα. Όχι δεν είναι δολοφόνοι, απλά η ανεπάρκεια τους είναι καταστροφική για όσους δέχονται τις συμβουλές τους. Οπότε και δεν θα μας κάνει εντύπωση εάν την επαύριον της νέας συντριβής ακούσουμε τον Αλέξη Τσίπρα να αναλαμβάνει την ευθύνη του αποτελέσματος, αλλά να δηλώνει αποφασισμένος να ζητήσει από τον λαό της δημοκρατικής παράταξης να τού δώσει ισχυρή εντολή να τα αλλάξει όλα.

Τι θα σημάνει αυτό; Ότι πιθανόν να έχουμε δύο κόμματα μέσα στο ίδιο το κόμμα. Από την μία θα υπάρχει το κόμμα Τσίπρα με τη νέα ηγετική ομάδα που μας παρουσιάστηκε ως εκλογική επιτροπή και από την άλλη την εσωκομματική αντιπολίτευση, «Ομπρέλα» και δημογέροντες που θα ζητούν εξηγήσεις. Δεν είναι λίγοι αυτοί που θα ισχυριστούν ότι οι όποιες αλλαγές πρέπει να γίνουν με προσοχή, διότι μετά από τρεις μήνες ακολουθούν οι αυτοδιοικητικές εκλογές. Όμως ο ΣΥΡΙΖΑ στις εκλογές του Οκτωβρίου είναι χαμένος από χέρι. Με πέντε δημάρχους δικούς σου σε όλη την Ελλάδα δεν έχεις καμία απολύτως τύχη να σηκώσεις κεφάλι. Ακόμη κι αυτοί θα αναζητούν το χρίσμα από το ΠΑΣΟΚ, το οποίο παρά την κατρακύλα σε μονοψήφια ποσοστά, στην Τοπική Αυτοδιοίκηση και στον Συνδικαλισμό κάνει πρωταθλητισμό. Δεν είναι μικρό πράγμα ένα κόμμα του 8% το 2019 να έχει εκλέξει 85 δικούς του δημάρχους κι ένα περιφερειάρχη (Αρναουτάκη) και στον Συνδικαλισμό η ΠΑΣΚΕ να είναι πρώτη δύναμη στην ΓΣΕΕ. Οπότε τον Οκτώβριο το ΠΑΣΟΚ θα ανταγωνιστεί τη Νέα Δημοκρατία με τον ΣΥΡΙΖΑ να παρακολουθεί από μία γωνιά της κερκίδας.

Οι της εσωκομματικής αντιπολίτευσης προς ώρας δεν έχουν πει κουβέντα. Οι γνωρίζοντες την εσωτερική γεωγραφία του ΣΥΡΙΖΑ κάνουν λόγο ότι κάποιοι από τους «δημογέροντες» με το ζόρι κρατιούνται και δεν μιλούν. Όμως μετά το αυριανό αποτέλεσμα δύσκολα θα κρατηθούν. Προφανώς επειδή ικανοποιήθηκαν από την δήλωση του Στέλιου Κούλογλου για το «επάγγελμα Τσίπρας».

Από την «εξίσωση» δεν πρέπει να βγουν οι «σύμμαχοι» και οι «πασοκογενείς», καθώς αρκετοί σε ιδιωτικές κουβέντες δεν συζητούν την παραμονή τους στον ΣΥΡΙΖΑ χωρίς τον Αλέξη Τσίπρα. Και το άσχημο για όλους αυτούς είναι ότι δεν τους θέλουν πίσω στο ΠΑΣΟΚ. Πάντως αρκετοί είναι που έχουν βάλει λυτούς και δεμένους για να μαλακώσουν τους έχοντες τα κλειδιά στην Χαριλάου Τρικούπη. Μάλιστα ένας εξ’ αυτών δέχεται να υπογράψει και δήλωση μετάνοιας.

 

Ο νέος παίκτης

Μέχρι τώρα αρκετοί ήταν αυτοί που θεωρούσαν, ότι εάν τα δει σκούρα ο Αλέξης Τσίπρας θα έδινε το δαχτυλίδι, είτε στην Έφη Αχτσιόγλου, είτε στον Αλέξη Χαρίτση. Όμως η στήριξη στον ΣΥΡΙΖΑ από τον Γαβριήλ Σακελλαρίδη έχει προκαλέσει αίσθηση και αρκετοί την θεωρούν ως μία επιστροφή για να διεκδικήσει την ηγεσία του κόμματος. Οι προεδρικοί ναι μεν είπαν «μπράβο στο παιδί», αλλά μέσα τους βράζουν. Από την άλλη οι της «Ομπρέλας» μάλλον νιώθουν ανακουφισμένοι, καθώς υπάρχει εκτίμηση στον πρώην κυβερνητικό εκπρόσωπο, ο οποίος προτίμησε την παραίτηση το 2015 από την συνθηκολόγηση, καθώς αναλογίστηκε ότι προεκλογικά ο ΣΥΡΙΖΑ είχε υποσχεθεί άλλα από αυτά που έπραττε. Μπορεί στη δήλωσή του ο Σακελλαρίδης να υποστηρίζει πως δεν επιζητεί κανέναν ρόλο, ούτε «είδε» εσωκομματική αναμπουμπούλα, ωστόσο αρκετοί είναι καχύποπτοι για την επανεμφάνισή του μετά από τόσα χρόνια σιωπής και αποχής από τα εσωκομματικά δρώμενα.

Ο κ. Σακελλαρίδης και τον Ιούλιο του 2019, μετά την ήττα του ΣΥΡΙΖΑ ήταν σε επαφές με αρκετά στελέχη για να επιστρέψει, ενώ δεν έκρυβε τότε στις συζητήσεις του και τις ηγετικές του φιλοδοξίες. Ωστόσο, τελικά δεν προχώρησαν τα σχέδια για την επιστροφή του στην Κουμουνδούρου, αντιθέτως συνέχισε να κρατά αποστάσεις.

Περί συνεδρίου

Οι ΠΑΣΟΚογενείς και οι ακραιφνείς προεδρικοί τις τελευταίες ημέρες στις συζητήσεις τους με δημοσιογράφους κάνουν λόγο για συνέδριο επανεκκίνησης. Η ιδέα του συνεδρίου συναντά ευήκοα ώτα από όλους και όλες στον ΣΥΡΙΖΑ σήμερα και βέβαια από τον ίδιο τον Τσίπρα που έχει ήδη μιλήσει για «συλλογικές διαδικασίες». Πάνω στον άξονα των χαρακτηριστικών του συνεδρίου, συγκροτείται σήμερα μια άτυπη διαμάχη. Θα είναι ένα τύπου Επινέ α λα Σοσιαλιστικού Κόμματος Γαλλίας (11 – 13 Ιουνίου 1971) με ανασύνθεση του χώρου ακόμη και με θεαματικούς όρους και υπό τον Αλέξη Τσίπρα; Αυτή η άποψη δεν συγκεντρώνει μικρή δημοφιλία. Βεβαίως εδώ ένα μέρος των πασοκογενών ξεχνά πως ο Μιτεράν ναι μεν έκανε τη θεαματική κίνηση του Επινέ, ανασυγκροτώντας τον χώρο, αλλά τότε είχαν συγκλίνει όλα τα κόμματα της λεγόμενης κεντροαριστεράς. Εδώ το ΠΑΣΟΚ και το ΚΚΕ ακούν ΣΥΡΙΖΑ και βγάζουν σπυράκια.

Μια άλλη άποψη θέλει ένα συνέδριο με ταυτοτικά ακριβώς χαρακτηριστικά. Με μια συζήτηση πάνω στο επίδικο πως η μέχρι τώρα διεύρυνση δεν προχώρησε και άρα ο ΣΥΡΙΖΑ πρέπει να ξαναβρεί το νήμα της αριστερής του ψυχής. Μέλη της παλιάς φρουράς λένε άτυπα, εξάλλου, πως αυτό που ηττήθηκε στις εκλογές, ήταν το άνοιγμα στο Κέντρο, το θόλωμα του σήματος που απέστειλε ο ΣΥΡΙΖΑ, η λεγόμενη Προοδευτική Συμμαχία. Ήδη μιλούν για έναν ΣΥΡΙΖΑ κορμό της Αριστεράς και της προοδευτικής επικράτειας ενώ θυμίζουν πως ακόμη και στο Κέντρο να ήθελες να απευθυνθείς, όφειλες να το κάνεις διά μέσω της αριστερής οδού. Είναι μια πιο σύνθετη άποψη που έχει και απήχηση στα νεότερα μέλη του ΣΥΡΙΖΑ.

Οι προσεκτικές μα και ενδιαφέρουσες θέσεις της Έφης Αχτσιόγλου όπως καταγράφηκαν κατά την πρόσφατη παρουσίαση του τόμου κειμένων του Αριστείδη Μπαλτά «Η Αριστερά ως σήμερον, ως αύριον και ως χθες. Ένα φάντασμα πλανιέται», κινούνται σε μια ταυτοτική αριστερή αναζήτηση και δεν διαφωνούν και πολλοί.

Η αλήθεια είναι πως όλα τα παραπάνω θα αποκτήσουν σάρκα και οστά έστω ως επίσημη κουβέντα όταν ενεργοποιηθεί επίσημα η επόμενη ημέρα. Αυτή περνάει ολοκληρωτικά από τις κινήσεις του Αλέξη Τσίπρα που σήμερα δείχνει ανήσυχος για το πώς ακριβώς θα οργανωθεί χωρίς τον κίνδυνο της περιδίνησης, του αλληλοφαγώματος ή και των εσωτερικών ρήξεων. Ερώτημα αποτελεί η στάση της παλιάς φρουράς αλλά και ποιοι θα εγγυηθούν μια ενωτική οδό.

Για τους περισσότερους ουδέτερους ο κύκλος του ΣΥΡΙΖΑ έχει ολοκληρωθεί. Μένει να δούμε εάν αυτό συμβεί μέσω του εκλογικού αποτελέσματος, ή εάν το εκλογικό αποτέλεσμα αποτελέσει το έναυσμα για μία διάσπαση;