Καινούργιο κοσκινάκι η «Νέα Μεταπολίτευση»

Το παιχνίδι των αριθμών με την ελπίδα αυτήν τη φορά να του… κάτσει, μετά το τζακπότ της Πέμπτης στη Βουλή, συνεχίζει να παίζει ο πρωθυπουργός. Γιατί μπορεί να μην κατάφερε –κάτι που φυσικά γνώριζε– να πετύχει τους 200 βουλευτές για την απλή αναλογική, σήμερα όμως ποντάρει στο… 42 για τη συνταγματική αναθεώρηση.

Σε τι μεταφράζεται ο μαγικός αριθμός 42; Μα στην 42η επέτειο από την αποκατάσταση της Δημοκρατίας, την οποία θα χρησιμοποιήσει ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας για να παρουσιάσει (σ.σ. τη Δευτέρα, 25/7) την κυβερνητική πρόταση για τη συνταγματική αναθεώρηση.
Ο πρωθυπουργός θα επιχειρήσει να συνδέσει την πρωτοβουλία του αυτή με ενός νέου τύπου μεταπολίτευση. Όπως εύκολα γίνεται αντιληπτό, ο Αλ. Τσίπρας επιμένει επικοινωνιακά ακόμα και σε σημαντικά ζητήματα ώστε να αποπροσανατολίσει την κοινή γνώμη από τα καυτά ζητήματα των επόμενων μηνών που ξεκινούν από τις δεδομένες μειώσεις των συντάξεων (έστω και επικουρικών) μέχρι την πλήρη ανατροπή των εργασιακών.

Και μπορεί από το Μέγαρο Μαξίμου να επιμένουν πως η κυβέρνηση δεν κάνει πίσω στις «κόκκινες» γραμμές της, όμως οι πρόσφατες μνήμες από τις εξίσου «κόκκινες» γραμμές της πρώτης αξιολόγησης δεν επιτρέπουν καμία αισιοδοξία. Οι δανειστές τα θέλουν όλα για να εγκρίνουν τις υποδόσεις και κυρίως για να ανοίξουν συζήτηση για το χρέος. Το ΔΝΤ ακόμα πιο σκληρό απαιτεί την πλήρη απορρύθμιση των εργασιακών.

Οι τρεις τομές…
Και μέσα σε αυτό το σκηνικό, ο πρωθυπουργός θα παρουσιάσει τρεις τομές –όπως υποστηρίζουν– οι οποίες προκαλούν όμως έναν νέο κύκλο συζητήσεων με πολλούς να είναι κάθετα αντίθετοι.
Πρόκειται για την απ’ ευθείας εκλογή του Προέδρου της Δημοκρατίας από τον λαό, τα συμβουλευτικά δημοψηφίσματα, αλλά και την αλλαγή του πλαισίου για την υποβολή πρότασης μομφής με τρόπο τέτοιον ώστε να ενισχύεται η κυβερνητική σταθερότητα.

…και οι ενστάσεις
Πρόθεση του Μαξίμου, σύμφωνα με κυβερνητικές πηγές, είναι οι αλλαγές στο Σύνταγμα να έχουν «καθαρό αριστερό αποτύπωμα» και να «ενισχύσουν στον μέγιστο δυνατό βαθμό τη συμμετοχή των πολιτών στις δημοκρατικές διαδικασίες».

Κάτι που όμως δεν βρίσκει τους πάντες σύμφωνους, ούτε καν στο εσωτερικό του κόμματος, όπου οι «53» έχουν εκφράσει και τις πιο έντονες αντιρρήσεις για την απ’ ευθείας εκλογή του Προέδρου της Δημοκρατίας καταλογίζοντας μάλιστα «λαϊκισμό» και «σαθρά επιχειρήματα» στον πρωθυπουργό.

Στις ανακοινώσεις του ο Αλ. Τσίπρας θα αναφερθεί στην απ’ ευθείας εκλογή Προέδρου της Δημοκρατίας. «Αποτελεί ώριμη σκέψη», είπε ο πρωθυπουργός στην πρόσφατη συνέντευξή του στον ΣΚΑΪ, ενώ σταθερός ένθερμος υποστηρικτής της πρότασης –και εκ των βασικών εισηγητών της– είναι ο υπουργός Εργασίας και συνταγματολόγος, Γιώργος Κατρούγκαλος. Δεν είναι μόνο όμως οι «53» σε εσωκομματικό επίπεδο που έχουν εκφράσει αντιρρήσεις, αλλά και ο υπουργός Παιδείας Νίκος Φίλης.

«Πρέπει να αποφευχθεί ο πολιτειακός δυισμός», έχει δηλώσει, ενώ στο ίδιο μήκος κύματος κινούνται, σύμφωνα με τις πληροφορίες, και ο πρόεδρος της Βουλής Νίκος Βούτσης, καθώς και ο υπουργός Παραγωγικής Ανασυγκρότησης Πάνος Σκουρλέτης.

Προς γεφύρωση των διαφωνιών, στον ενδοκυβερνητικό διάλογο φέρονται να έχουν μπει και εναλλακτικά σενάρια, όπως η προσφυγή στις κάλπες για ανάδειξη Προέδρου της Δημοκρατίας μόνον εάν δεν καταστεί δυνατή η εκλογή του από τη Βουλή. Δεδομένες θα πρέπει να θεωρούνται, πάντως, οι αυξημένες του αρμοδιότητες ώστε ο ρόλος να πάψει να είναι διακοσμητικός. Σύμφωνα με κυβερνητικά στελέχη, η συγκεκριμένη πρόταση μπορεί να διεμβολίσει και τον χώρο της Ν.Δ., καθώς είναι μια πρόταση που απηχεί τις θέσεις του πρώην προέδρου της Βαγγέλη Μεϊμαράκη.

Τα δημοψηφίσματα
Εισήγηση Κατρούγκαλου αποτελεί και η διεξαγωγή δημοψηφισμάτων «συμβουλευτικού χαρακτήρα» όχι μόνον για τον τρόπο εκλογής του Προέδρου της Δημοκρατίας, αλλά και για μια σειρά από μείζονα πολιτικά και κοινωνικά θέματα, όπως π.χ. ο διαχωρισμός κράτους – Εκκλησίας ή η λειτουργία ιδιωτικών Πανεπιστημίων.

Και εδώ, πάντως, υπάρχουν ενστάσεις άλλων συνταγματολόγων για το κατά πόσο θα είναι τελικά «συμβουλευτικά» ή «δεσμευτικά» τα δημοψηφίσματα, ενώ σε πολιτικό επίπεδο εκφράζονται αμφιβολίες για την απήχηση που θα έχουν τελικά αυτές οι πρωτοβουλίες στην κοινωνία.

Μεταξύ των κυβερνητικών προτάσεων θα υπάρχει και μία για την αναβάθμιση του τρόπου λειτουργίας της Βουλής, χωρίς όμως μέχρι ώρας να έχουν αποσαφηνιστεί οι προθέσεις του Μεγάρου Μαξίμου. Στις προτάσεις συμπεριλαμβάνεται και η αλλαγή του πλαισίου της πρότασης δυσπιστίας, με στόχο να ενισχυθούν οι δικλείδες ασφαλείας για την κυβερνητική σταθερότητα.

Οι προτάσεις μομφής
Σε αυτό το πνεύμα συζητείται εισήγηση με βάση την οποία η υποβολή πρότασης μομφής κατά της κυβέρνησης δεν θα οδηγεί αυτομάτως σε εκλογές εάν συγκεντρωθούν οι 151 ψήφοι και χαθεί η δεδηλωμένη. Και τούτο διότι το κόμμα, ή τα κόμματα, που θα υποβάλουν την πρόταση δυσπιστίας θα πρέπει να καταθέτουν ταυτόχρονα και πρόταση για νέο πρωθυπουργό έτσι ώστε να διασφαλιστεί η διακυβέρνηση της χώρας από την ίδια Βουλή.

Είναι μία πρόταση που κυβερνητικές πηγές θεωρούν ότι μπορεί να λειτουργήσει ως «αντίβαρο» στα ζητήματα κυβερνησιμότητας που εγείρει η απλή αναλογική, ενώ στα πλεονεκτήματά της προσμετράται και η στήριξή της και από πρόσωπα εκτός ΣΥΡΙΖΑ, όπως ο συνταγματολόγος Νίκος Αλιβιζάτος.

Σε κάθε περίπτωση οι ανακοινώσεις δεν θα είναι τίποτε περισσότερο από την αρχή μιας μακράς συζήτησης καθώς, όπως σημείωσε και η κυβερνητική εκπρόσωπος Όλγα Γεροβασίλη, ο διάλογος που θα ανοίξει «προφανώς, θα συνεχιστεί και θα εμβαθυνθεί σε ένα μεγάλο χρονικό διάστημα με έναν πολύ μεγάλο διάλογο».

Η κα Γεροβασίλη ανέφερε, μεταξύ άλλων, πως και το θέμα των δημοψηφισμάτων είναι ένα θέμα που θα απασχολήσει αυτή καθ’ αυτή τη συνταγματική αναθεώρηση, τονίζοντας πως κατά την άποψη της κυβέρνησης «η ενίσχυση της λαϊκής παρέμβασης με θεσμούς άμεσης δημοκρατίας θα πρέπει να είναι στόχος στη συνταγματική αναθεώρηση, όπως και η ενίσχυση της αυτονομίας του Κοινοβουλίου απέναντι στην εκτελεστική εξουσία».

Πρόσθεσε ότι ο διάλογος θα ανοίξει σε πολύ περισσότερους τομείς από την εκλογή Προέδρου της Δημοκρατίας, «που και αυτό είναι ένα θέμα στο οποίο θα γίνει πρόταση από πλευράς μας τις επόμενες ημέρες, όπως σας είπα. Ακόμα δεν έχει αποτυπωθεί η δική μας πρόταση απέναντι σε αυτό…».