Γαλανόλευκη αύρα σε κόκκινο χαλί

Δύο γενιές Ελλήνων κινηματογραφιστών συναντώνται φέτος στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου των Καννών: Ο Γιώργος Λάνθιμος συμμετέχει στο επίσημο διαγωνιστικό τμήμα διεκδικώντας τον Χρυσό Φοίνικα, ενώ ο Κώστας Γαβράς είναι το τιμώμενο πρόσωπο του τμήματος «Cannes Classics», το οποίο θα προβάλει την ιστορική ταινία του, «Ζ», παρουσία και του αν. υπουργού Πολιτισμού Νίκου Ξυδάκη.

Ιχνηλατώντας… με την Καίτη Νικολοπούλου

Για πρώτη φορά μετά από 17 χρόνια, μετά δηλαδή την προβολή της ταινίας του Θόδωρου Αγγελόπουλου «Μια αιωνιότητα και μια μέρα», που είχε βραβευθεί με τον Χρυσό Φοίνικα, μια νέα ελληνική ταινία διεκδικεί το κορυφαίο αυτό βραβείο συμμετέχοντας στο επίσημο διαγωνιστικό τμήμα του φετινού Φεστιβάλ Κινηματογράφου των Καννών. Η νέα ταινία του Γιώργου Λάνθιμου «O Αστακός» («The Lobster»), σε σενάριο του ιδίου και του Ευθύμη Φιλίππου, είναι μια διεθνής συμπαραγωγή στην οποία συμμετέχει το Ελληνικό Κέντρο Κινηματογράφου. Ο Γ. Λάνθιμος είχε βραβευθεί το 2009 συμμετέχοντας στο τμήμα του φεστιβάλ «Ένα κάποιο βλέμμα» με την ταινία του «Κυνόδοντας».

Ένας άλλος, επίσης διακεκριμένος Έλληνας σκηνοθέτης, ο Πάνος Κούτρας, συμμετέχει φέτος ως μέλος της κριτικής επιτροπής του τμήματος αυτού. Πέρυσι, στο πλαίσιο του ίδιου αυτού τμήματος είχε προβληθεί η ταινία του «Xenia».

Ξεχωριστή θέση επιφυλάσσει το πιο σημαντικό ευρωπαϊκό φεστιβάλ κινηματογράφου στον Κώστα Γαβρά. Ο καταξιωμένος σκηνοθέτης, που έχει διακριθεί επανειλημμένα στο Φεστιβάλ των Καννών, στα Βραβεία Όσκαρ, όπως και σε πολλές άλλες διεθνείς διοργανώσεις, θα είναι το τιμώμενο πρόσωπο του τμήματος «Cannes Classics», στο πλαίσιο του οποίου θα προβληθεί μια από τις σημαντικότερες ταινίες του, το «Ζ».

Προσκεκλημένος του Φεστιβάλ των Καννών, ο αν. υπουργός Πολιτισμού Νίκος Ξυδάκης θα παραστεί τη Δευτέρα στην προβολή της ψηφιακά αποκατεστημένης κόπιας της ταινίας, που έχει ως επίκεντρο τη δολοφονία του βουλευτή της ΕΔΑ και ειρηνιστή Γρηγόρη Λαμπράκη, και θα παρακαθίσει στο επίσημο δείπνο που θα ακολουθήσει προς τιμήν του κ. Γαβρά.

Το αντίπαλο δέος του φεστιβάλ της Βενετίας

Το Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου Καννών, όπως είναι ο πλήρης τίτλος του, γεννήθηκε το 1939 από τον Λουί Λυμιέρ, σε αντιστάθμισμα του αντίστοιχου φεστιβάλ της Βενετίας το οποίο, την προηγούμενη χρονιά, με την ταινία «Ολυμπία» προωθούσε φασιστικές θέσεις της ναζιστικής Γερμανίας. Στις Κάννες όμως την παρθενική χρονιά του φεστιβάλ πρόλαβε να προβληθεί μόλις μία ταινία, καθώς συνέπεσε με το ξέσπασμα του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου και την εισβολή των Γερμανών στη Γαλλία. Ο θεσμός επαναλαμβάνεται το 1946, αλλά το 1948 και το 1950 δεν διοργανώνεται λόγω οικονομικών προβλημάτων. Άλλη μία αναταραχή έρχεται το 1968, καθώς εκείνη τη χρονιά διακόπηκε από την εξέγερση των φοιτητών.

Φέτος έχουμε το 68ο Φεστιβάλ, το οποίο θα διαρκέσει μέχρι τις 24 Μαΐου και οι ταινίες που διαγωνίζονται είναι:

# «La Tete Haute» της Εμανουέλ Μπερκό

# «Dheepan» του Ζακ Οντιάρ

# «La Loi du Marche» του Στεφάν Μπριζέ

# «Marguerite et Julien» της Βαλερί Ντονζελί

# «The Tale of Tales» του Ματέο Γκαρόνε

# «Carol» τουΤοντ Χέινς

# «The Assasin» του Χου Χσιάο Χσιεν

# «Mountains May Depart» του Ζια Ζάνγκε

# «Our Little Sister» του Χιροκάζου Κόρε-Έντα

# «Macbeth» του Τζάστιν Κερζέλ

# «The Lobster» του Γιώργου Λάνθιμου

# «Mon Roi» της Μαϊγουέν

# «Mia Marde» του Νάνι Μορέτι

# «Son of Saul» του Λάζλο Νέμες

# «Youth» του Πάολο Σορεντίνο

# «Louder than Bombs» του Γιοακίμ Τρίερ

# «The Sea of Trees» του Γκας Βαν Σαντ

# «Sicario» του Ντενί Βιλνέβ

Οι ελληνικές νίκες

Τον Χρυσό Φοίνικα στο Φεστιβάλ των Καννών κέρδισαν τόσο ο Κώστας Γαβράς με την ταινία του «Ο Αγνοούμενος» το 1981 (αμερικανική υποψηφιότητα), όσο και ο Θεόδωρος Αγγελόπουλος με την ταινία του «Μια αιωνιότητα και μια μέρα» το 1998 (ελληνική υποψηφιότητα). Ωστόσο, ο ελληνικός κινηματογράφος είχε πολλές συμμετοχές, διακρίσεις και βραβεία στο Φεστιβάλ των Καννών.

7^η τέχνη χάρη στους αδελφούς Λυμιέρ

Εφευρέτες του κινηματογράφου θεωρούνται οι αδελφοί Λυμιέρ. Ο Λουί Ζαν Λυμιέρ γεννήθηκε στις 5 Οκτωβρίου του 1864 και πέθανε στις 6 Ιουνίου του 1948, ενώ ο αδελφός του Ωγκύστ Μαρί Λουί Νικολά Λυμιέρ γεννήθηκε στις 19 Οκτωβρίου του 1862 και πέθανε στις 10 Απριλίου του 1954. Ήταν Γάλλοι κινηματογραφιστές και εφευρέτες. Τον Μάρτιο του 1895 δημιούργησαν την πρώτη τους ταινία, με τον τίτλο «Η Έξοδος από το εργοστάσιο Λυμιέρ» («La sortie des usines Lumière»), η οποία αποτύπωνε την έξοδο των εργατών από το εργοστάσιό τους, διάρκειας 46 δευτερολέπτων.

Ωστόσο, είχε προηγηθεί από τον Οκτώβριο του 1888 από τον Aime Augustin Louis Le Prince μία πρωτόγονη κινηματογραφική προσπάθεια, καταγεγραμμένη σε φιλμ διάρκειας μόλις 2 δευτερολέπτων και με τίτλο «Roundhay Garden Scene», η οποία καταγράφει τέσσερα πρόσωπα της οικογένειάς του να κινούνται γελώντας κυκλικά μπροστά στον φακό.

Ο «βουβός» κινηματογράφος έκτοτε παίρνει την ανιούσα με διάφορες ταινίες μικρού και μεγάλου μήκους. Παράλληλα, γίνονται προσπάθειες να ενσωματωθεί ο ήχος, αρχικά με μουσική και στη συνέχεια με την ομιλία. Έτσι, το 1927 η κυκλοφορεί η πρώτη ομιλούσα ταινία μεγάλου μήκους, με τίτλο «The Jazz Singer». Παράλληλα, γίνονται προσπάθειες οι ταινίες να βγαίνουν με φυσικό χρώμα. Αν και συνήθως όταν μιλάμε για τις πρώτες έγχρωμες ταινίες αναφερόμαστε στις ταινίες «Ο Μάγος του Οζ» και «Όσα παίρνει ο άνεμος», που προβλήθηκαν το 1939, το πρώτο έγχρωμο εμπορικό φιλμ με φυσικά χρώματα είναι παραγωγή του 1908, με τίτλο «A Visit to the Seaside», διάρκειας οκτώ λεπτών.
Είναι χαρακτηριστικό ότι το 1911 ο Ιταλός κριτικός Ριτσιότο Κανούντο (1879-1923) αποκάλεσε τον κινηματογράφο «Έβδομη τέχνη», μετά τη Γλυπτική, τη Ζωγραφική, τον Χορό, την Αρχιτεκτονική, τη Μουσική και τη Λογοτεχνία, ο οποίος είπε πως «Ο κινηματογράφος θα είναι ο υπέροχος συμβιβασμός μεταξύ των ρυθμών του χώρου (Πλαστικές τέχνες) και των ρυθμών του χρόνου (Μουσική και Ποίηση)».