«Η μακρά σκιά της δεκαετίας του ’40»

Από τις εκδόσεις «Αλεξάνδρεια» και το Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών κυκλοφόρησε το βιβλίο «Η μακρά σκιά της δεκαετίας του ’40» με υπότιτλο «Πόλεμος – Κατοχή – Αντίσταση – Εμφύλιος».

Την επιμέλεια ανέλαβαν οι Κατερίνα Γαρδίκα, Άννα Μαρία Δρουμπούκη, Βαγγέλης Καραμανωλάκης και Κώστας Ράπτης.

Τα κείμενα έγραψαν οι Wolfgang Benz, Gerhard Botz, Johannes Houwink ten Cate, Eberhard Rondholz, Dörte von Westernhagen, Πολυμέρης Βόγλης, Χάρη Δελλοπούλου, Άννα Μαρία Δρουμπούκη, Αγγέλα Καστρινάκη, Δημήτρης Κουσουρής, Νίκος Μαραντζίδης, Ελένη Μπεζέ, Ρίκα Μπενβενίστε, Ηλίας Νικολακόπουλος, Νάντια Ντάνοβα, Δέσποινα Ι. Παπαδημητρίου, Αιμιλία Ροφούζου, Θανάσης Δ. Σφήκας, Χάγκεν Φλάισερ, Ιάσονας Χανδρινός, Μενέλαος Χαραλαμπίδης, Ευάνθης Χατζηβασιλείου και Χρήστος Χατζηιωσήφ.

Το 1945, μόλις έληξε επίσημα ο Πόλεμος, ο χειρότερος στην παγκόσμια ιστορία, οι άνθρωποι ανάσαναν. Άρχισε να κυριαρχεί η πεποίθηση πως τα δεινά είχαν τελειώσει. Στην πραγματικότητα, τίποτα δεν είχε τελειώσει· το παρελθόν αρνιόταν επίμονα να παρέλθει. Σε όλες τις χώρες, αυτοί οι διάδοχοι «πόλεμοι της μνήμης» διαμόρφωναν ταυτότητες και γίνονταν αντικείμενο δημόσιων αντιπαραθέσεων, τόσο σε εθνικό, όσο και σε υπερεθνικό επίπεδο.
Η διαχείριση του ναζιστικού παρελθόντος, οι πανταχόθεν αποσιωπήσεις, η μνήμη του Ολοκαυτώματος, η υποβάθμιση του δωσιλογισμού, οι συνεχιζόμενες ιστοριογραφικές διαμάχες για την περίοδο αποτελούν ορισμένες μόνο από τις θεματικές που προσεγγίζονται στον ανά χείρας τόμο. Στα άρθρα που εμπεριέχει,  διακεκριμένων Ελλήνων και ξένων ιστορικών, κυριαρχεί η κριτική στάση απέναντι σε μύθους, σιωπές και διαστρεβλώσεις που σφράγιζαν τις επίσημες πολιτικές μνήμης εντός και εκτός Ελλάδας. Η αντίσταση, ο δωσιλογισμός, οι συλλογικές μνήμες αναδεικνύονται μέσα από νέες αναγνώσεις, εννοιολογήσεις και προσεγγίσεις, ως πολυδιάστατα κοινωνικά φαινόμενα.
Στον παρόντα τόμο, που αφιερώνεται στον Χάγκεν Φλάισερ, ερευνητή και δάσκαλο με μακρά και εξέχουσα θητεία σε αυτά τα θέματα, διαφαίνεται ότι το άβολο αυτό παρελθόν αποδεικνύεται ιδιαίτερα «σκληρό για να πεθάνει», καθώς αναβιώνει πολλαπλώς, ρίχνοντας τη βαριά σκιά του στο σήμερα και στο αύριο της χώρας.