Και η σύζυγος και το… αίσθημα έχουν δικαίωμα στην περιουσία!

Δικαίωμα στην κληρονομιά θανόντος, δεν έχει μόνο η νόμιμη σύζυγος αλλά και η σύντροφός του στη ζωή, πόσο μάλλον όταν τα περιουσιακά στοιχεία του άντρα αποκτήθηκαν με τη συνδρομή της. Αυτό έκρινε με απόφαση του ο Άρειος Πάγος (Α2 Πολιτικό Τμήμα) , ο οποίος στο πρωτοποριακό του σκεπτικό εξηγεί πως μπορεί να στοιχειοθετηθεί αδικαιολόγητος πλουτισμός του ενός μέλους κατά τη διάρκεια της ελεύθερης ένωσης ενός ζευγαριού. Αναφέρει επί λέξει στο σκεπτικό του το Ανώτατο Δικαστήριο:

«Οι συνήθεις παροχές του ενός από τον άλλο, στο πλαίσιο της ελεύθερης συμβίωσης γίνονται από ελευθεριότητα και χωρίς πρόθεση ανταλλάγματος, διότι η νόμιμη αιτία μπορεί να είναι υπηρεσίες πάσης φύσεως. Όταν πρόκειται για παροχές περιουσιακών στοιχείων μεγάλης αξίας και υπάρχει πλουτισμός του ενός συντρόφου, επειδή δημιουργήθηκε σύνδεσμος εμπιστοσύνης και στον παρασχόντα δημιουργήθηκε η πεποίθηση ότι παρέχει τις υπηρεσίες υπό την προϋπόθεση ενός όχι ορισμένου αλλά οριστού περιουσιακού ανταλλάγματος, όπως η προοπτική μέλλοντος γάμου ή εξασφάλισης, η αθέτηση και γενικότερα λήξη του συνδέσμου εμπιστοσύνης ως νόμιμης αιτίας στηρίζει την αξίωση αδικαιολόγητου πλουτισμού για αιτία λήξασα ή μη επακολουθήσασα, που γεννάται τη χρονική στιγμή της διάρρηξης του συνδέσμου εμπιστοσύνης. Εάν η ελεύθερη συμβίωση λύνεται λόγω θανάτου του πλουτίσαντος συντρόφου, η αξίωση του άλλου συντρόφου απευθύνεται κατά των κληρονόμων του, γιατί η απαίτηση είναι κληρονομητή».
Στην απόφαση μειοψήφισε ένας δικαστής, σύμφωνα με την κρίση του οποίου «εάν η ελεύθερη συμβίωση λύνεται λόγω θανάτου του πλουτίσαντος συντρόφου, δεν γεννάται αξίωση του επιζώντος συντρόφου, διότι όσο ζούσε ο θανών είχε νόμιμη αιτία διατήρησης του πλουτισμού και οι κληρονόμοι του υπεισέρχονται στα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις του ως συνόλου και δεν έχουν υποχρέωση επιστροφής των παροχών, εφόσον κατέχουν με νόμιμη αιτία την κληρονομία του».

Ο Άρειος Πάγος κατέληξε στην παραπάνω απόφαση εξετάζοντας αίτηση αναίρεσης, την οποία και έκανε δεκτή, μια γυναίκας, που διεκδικούσε τα περιουσιακά στοιχεία που μετά το θάνατο του επί χρόνια συντρόφου της κληρονόμησαν οι συγγενείς του, επειδή η ίδια δεν ήταν σύζυγος του με την έννοια του νόμου.

Η γυναίκα είχε κερδίσει το πρώτο δικαστήριο, αποδεικνύοντας ότι πολλά από τα περιουσιακά στοιχεία του συντρόφου της είχαν αποκτηθεί κατά τη συμβίωση τους και με τη συνδρομή της, αλλά έχασε την υπόθεση στο εφετείο στο οποίο προσέφυγαν οι κληρονόμοι.
Τώρα ο Άρειος Πάγος παραπέμπει εκ νέου την υπόθεση στο δικαστήριο του δεύτερου βαθμού με το σκεπτικό ότι ήταν εσφαλμένη η κρίση του Εφετείου (Δυτικής Μακεδονίας).

Σημαντικό είναι, επίσης, το στοιχείο που δέχτηκε ο Άρειος Πάγος ως προσφορά οικονομική της συντρόφου, πέραν των ακινήτων που είχε μεταβιβάσει στον σύντροφό της. Σύμφωνα με το Ανώτατο Δικαστήριο τόσο τα χρήματα που εισέφερε στο κοινό σπίτι η γυναίκα από την εργασία της όσο και οι οικιακές της ασχολίες προσμετρώνται ως περιουσιακά στοιχεία που συνέδραμαν στην αύξηση των τραπεζικών καταθέσεων του άντρα.