Σκάει η φούσκα της Κίνας

Την ώρα που οι Έλληνες ζούμε το δικό μας δράμα με το εάν τελικά προλάβουμε στις καθυστερήσεις και αποφύγουμε τη χρεοκοπία, η παγκόσμια οικονομία κλυδωνίζεται λόγω της χρηματιστηριακής κρίσης στα κινέζικα χρηματιστήρια. Μία κρίση που στην κυριολεξία έχει προκαλέσει παγκόσμια ανησυχία.

Από την έναρξη των τεκτονικών κραδασμών στα χρηματιστήρια της Κίνας, από τις 12 Ιουνίου, έχουν αφαιρέσει 3 τρισεκατομμύρια δολάρια από το σύνολο της αξίας των κινεζικών αγορών. Η ελεύθερη πτώση των κινεζικών χρηματιστηρίων μπορεί να πλήξει τις επιχειρήσεις και την κατανάλωση, επιτείνοντας την επιβράδυνση της δεύτερης οικονομίας στον κόσμο. Κι ενώ η κατάρρευση των τελευταίων ημερών οφείλεται στον ανεξέλεγκτο δανεισμό που έχει προηγηθεί στην αγορά με σκοπό την κερδοσκοπία και έχει οδηγήσει τις κινεζικές μετοχές σε άνοδο έως και 150% το πρώτο εξάμηνο του έτους, είναι πιθανή μια μετάδοση στα χρηματιστήρια άλλων αναδυόμενων αγορών.

Μέσα στην τελευταία εβδομάδα έχει ανασταλεί η διαπραγμάτευση 760 μετοχών στις αγορές της Σαγκάης και της Σεντζέν, με αποτέλεσμα να παγώνουν μετοχικά κεφάλαια ύψους 1,4 τρισ. δολαρίων, που αντιστοιχούν περίπου στο 1/5 του συνόλου της χρηματιστηριακής αξίας. Σύμφωνα με πηγές της αγοράς, η μεγάλη υποχώρηση των κινεζικών ADRs (παραστατικών τίτλων μετοχών) εισηγμένων στο χρηματιστήριο των ΗΠΑ προοιωνίζονται περαιτέρω πτώση των κινεζικών μετοχών.

Με την Κίνα να αποτελεί τη μεγαλύτερη αγορά για τις εξαγωγές της Αυστραλίας, η πτώση των κινεζικών χρηματιστηρίων έχει προκαλέσει έντονη ανησυχία στον εμπορικό εταίρο του Πεκίνου, όπως φάνηκε από τη στάση της κεντρικής τράπεζας. Η κινεζικής προέλευσης αβεβαιότητα προστίθεται στην υποχώρηση των τιμών των εμπορευμάτων και την επίμονα υψηλή ισοτιμία του δολαρίου Αυστραλίας που υπονομεύουν την οικονομία της χώρας. Έτσι, η κεντρική τράπεζα της χώρας διατήρησε τα επιτόκια στα ιστορικά χαμηλά επίπεδα του 2%, ενώ άφησε ανοικτό το ενδεχόμενο περαιτέρω μείωσής τους. Έχει, ωστόσο, προχωρήσει σε χαλάρωση της νομισματικής της πολιτικής δύο φορές από την αρχή του έτους.

Παρασκήνιο

Η κινεζική κυβέρνηση επιστρατεύει όλα τα μέτρα για να στηρίξει τις αγορές, χωρίς αμφιβολία για να διατηρήσει την ψευδαίσθηση ότι ελέγχει την οικονομία. Ίσως δεν είναι τυχαίο ότι οι παρεμβάσεις της επιτρέπουν επίσης σε στελέχη του κόμματος και στα συνδεόμενα συμφέροντα να βγουν έγκαιρα για να αποφύγουν μεγάλες απώλειες.

Αλλά γιατί οι επενδυτές πίστεψαν ότι το κινεζικό χρηματιστήριο όδευε προς τη στρατόσφαιρα, ακόμη κι όταν κάποιοι από τα μετόπισθεν έβλεπαν όλα τα κλασικά συμπτώματα της φούσκας; Οι οικονομολόγοι παλεύουν να απαντήσουν αυτό το ερώτημα για χρόνια. Αν και δεν υπάρχουν οριστικές απαντήσεις, υπάρχουν ορισμένες θεωρίες που προκρίνονται.

Η πρώτη μεγάλη σκέψη είναι ότι οι φούσκες διογκώνονται από την κερδοσκοπία. Η κερδοσκοπία συμβαίνει όταν οι επενδυτές αγοράζουν στοιχεία αντί μεγαλύτερης τιμής από αυτή που θεωρούν ότι αυτά αξίζουν, γιατί πιστεύουν ότι θα είναι σε θέση να τα πουλήσουν σε ακόμη υψηλότερη τιμή.

Οι οικονομολόγοι συνειδητοποίησαν εδώ και πολύ καιρό ότι, αν όλοι οι επενδυτές ήταν λογικοί, θα ήταν δύσκολο να υπάρξει κερδοσκοπία. Έτσι, για έχεις κερδοσκοπία, πρέπει να έχεις μία κατάσταση όπου οι ορθολογικοί επενδυτές συμπαρασύρονται από ένα κοπάδι παράλογων επενδυτών.

Ένα άλλο παράδειγμα συνέβη στην πρόσφατη φούσκα των ακινήτων, όπου πολλά μοντέλα ομολογιών με εξασφάλιση υποθήκης πήραν ως δεδομένο ότι οι τιμές των κατοικιών θα συνεχίσουν να αυξάνονται. Αν κάποιοι επενδυτές σκεφτούν έτσι, προσωρινά μπορούν να παρασύρουν και άλλους επενδυτές, προκαλώντας διακυμάνσεις τύπου φούσκας σε τιμές μετοχών. Οι Κινέζοι επενδυτές μπορεί να υπέθεσαν ότι η άνοδος των μετοχών ήταν ένα «νέο φυσιολογικό» που θα μπορούσε να συνεχιστεί.

Οι φούσκες

Έτσι, υπάρχουν πολλές θεωρίες τού γιατί υπάρχουν οι φούσκες, αλλά δεν υπάρχει συμφωνία ακόμα. Πολλές από αυτές τις θεωρίες βασίζονται στη γνώση τού τι πιστεύουν οι επενδυτές, κάτι το οποίο είναι δύσκολο (αν και οι αναλυτές προσπαθούν). Αλλά υπάρχουν ενδείξεις ότι οι επενδυτές μπορούν να βοηθήσουν στον εντοπισμό ενός αυξημένου κινδύνου φούσκας.

Ο ένας τρόπος είναι η υπερτίμηση των μετοχών σε σχέση με το ιστορικό των πολλαπλασίων τιμής προς κέρδη. Ένας άλλος είναι μια ρυθμιστική μεταβολή που επιτρέπει μια ξαφνική αύξηση των νέων επενδυτών στην αγορά. Ένας τρίτος είναι η παρουσία μιας ιστορίας που εξηγεί γιατί «αυτήν τη φορά είναι διαφορετικά» – μια δικαιολογία τού γιατί οι άνθρωποι πιστεύουν ότι οι πρόσφατες αυξήσεις των τιμών θα συνεχιστούν για πάντα. Οι δείκτες αυτοί δεν θα σας επιτρέψουν να προσδιορίσετε την ακριβή διάρκεια μιας φούσκας στην εντέλεια, αλλά είναι καλοί λόγοι για να είμαστε επιφυλακτικοί.

Επέμβαση

Οι κινεζικές αρχές απαγόρευσαν στους μετόχους που κατέχουν ποσοστό μεγαλύτερο του 5% του μετοχικού κεφαλαίου μιας εταιρείας, να πουλήσουν τις μετοχές τους για τους επόμενους έξι μήνες, μία επιπλέον προσπάθεια να αναστείλουν τη ραγδαία πτώση των μετοχών στα τοπικά χρηματιστήρια.

Ο περιορισμός αυτός έχει σκοπό να «διατηρήσει τη σταθερότητα των αγορών κεφαλαίου και να προστατεύσει τα νομικά δικαιώματα των επενδυτών», σύμφωνα με μία ανακοίνωση της κινεζικής Επιτροπής για τη ρύθμιση των χρηματοπιστωτιικών αγορών. Η ανακοίνωση προστίθεται σε ένα οπλοστάσιο μέτρων που ανακοινώθηκαν μετά το Σαββατοκύριακο από τις κινεζικές αρχές προκειμένου να διασφαλιστούν οι επενδυτές και να σταματήσει η θεαματική βουτιά των αγορών – χωρίς προφανή επιτυχία.

Οι παρεμβάσεις αυτές έφεραν την Παρασκευή αποτελέσματα, καθώς, τόσο στο χρηματιστήριο της Σαγκάης όσο και του Χονγκ Κονγκ, κατέγραψαν σημαντικά κέρδη, ανακουφίζοντας το Πεκίνο που έβαλε το «χέρι» του να αποτρέψει τους πωλητές. Συγκεκριμένα, ο δείκτης Shanghai Composite κατέγραψε κέρδη άνω του 5%, ενώ ο δείκτης Hang Seng στο Χονγκ Κονγκ ενισχύθηκε κατά 2,09%.

Το ράλι ανακούφισης συντηρείται, καθώς το Πεκίνο παρενέβη άλλη μία φορά για να περισώσει τις αποτιμήσεις των κινεζικών τίτλων. Έρευνες διενεργούνται κατά «κακόβουλων» ανοιχτών πωλήσεων, ενώ οι αρχές ερευνούν ήδη δεκάδες εταιρείες και ιδιώτες για ύποπτες συναλλαγές την Τετάρτη. Επιπλέον, η επιτροπή κεφαλαιαγοράς υποχρέωσε όλες τις εισηγμένες εταιρείες να καταθέσουν σχέδια για το πώς θα στηρίξουν τις αποτιμήσεις των μετοχών τους πέραν των κλασικών μεθόδων της επαναγοράς ιδίων μετοχών.