Τρίμηνος καύσωνας με το βλέμμα στο χρέος

Ενώπιον ενός νέου διλήμματος θα τεθούν οι βουλευτές των θερινών τμημάτων που θα κληθούν να υπερψηφίσουν τις δύο ομάδες των προαπαιτούμενων, ώστε να εκταμιευθούν οι δύο δόσεις και να μπορέσει το ελληνικό Δημόσιο να αποπληρώσει τις υποχρεώσεις του τόσο σε ιδιώτες πιστωτές, όσο και σε ομόλογο της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας.

 Του Μιχάλη Κωτσάκου

Και το νέο δίλημμα, το οποίο θέτει το Μαξίμου, είναι πως το επόμενο τρίμηνο θα κριθούν εν πολλοίς οι θυσίες των δύο τελευταίων χρόνων. Ήδη οι συνεργάτες του πρωθυπουργού κάνουν λόγο για ένα καυτό τρίμηνο. Και όπως επισημαίνουν, στο διάστημα αυτό θα πρέπει όλα τα κυβερνητικά στελέχη να είναι σε εγρήγορση και να κάνουν προσεκτικές κινήσεις, καθώς τα μηνύματα από τις Βρυξέλλες δεν ηχούν ευχάριστα. Βέβαια, ο απώτερος στόχος του Μαξίμου είναι μετά το τρίμηνο να ξεκινήσει επί της ουσίας η συζήτηση για τη βιωσιμότητα του ελληνικού χρέους.

Έτσι, με βάση τον σχεδιασμό, το πρώτο βήμα είναι να ψηφιστούν από τη Βουλή τα 12 προαπαιτούμενα, ώστε να συνεχιστεί κανονικά η χρηματοδότηση της χώρας για το επόμενο διάστημα, αλλά και να διευκολυνθεί η συζήτηση για τις όποιες διορθωτικές κινήσεις στην οικονομία.

Πάντως, οι συνεργάτες του πρωθυπουργού σε όλες τους τις επαφές διατηρούν την αισιοδοξία τους ότι όλα τα νομοσχέδια, έστω και με αλλαγές, θα περάσουν από τη Βουλή. Αυτό, όμως, που ανησυχεί και προβληματίζει είναι η εικόνα της κυβέρνησης, η οποία δεν μπορείς να πεις ότι είναι και η καλύτερη δυνατή. Οι περισσότεροι εκ των νέων υπουργών προσπαθούν να αποποιηθούν των ευθυνών που έχουν αναλάβει και δείχνουν πως το βλέμμα τους είναι περισσότερο στραμμένο προς τις εκλογές.

Έτσι, δεν λείπουν και οι προσωπικές στρατηγικές, σύμφωνα με τις οποίες οι υπουργοί δείχνουν ιδιαίτερο ζήλο στο να αντιπολιτευθούν την κεντρική γραμμή της κυβέρνησης παρά να τρέξουν τις μεταρρυθμίσεις. Πολλοί εκ των υπουργών είναι εθισμένοι στο να τα έχουν καλά με την εκλογική τους πελατεία και αποφεύγουν να σπάσουν αβγά για να φτιάξουν ομελέτα.

Πονοκέφαλος η Δικαιοσύνη

Στο μεταξύ, νέα προβλήματα έχει να αντιμετωπίσει ο νέος υπουργός Οικονομικών. Ο Γκίκας Χαρδούβελης δεν φθάνει που κληρονόμησε το θέμα με τις καθαρίστριες, οι οποίες προξενούν καθημερινή ζημιά στην κυβέρνηση, τώρα έχει να λύσει κι ένα νέο παζλ, μόνο που αυτή τη φορά η αξία του υπερβαίνει τα 200 εκατ. ευρώ. Ο λόγος για τη δικαστική απόφαση της ολομέλειας του ΣτΕ, η οποία όχι μόνο έκρινε αντισυνταγματικές τις περικοπές στις συντάξεις των δικαστικών του 2012, αλλά ανοίγει τον ασκό του Αιόλου, καθώς θεωρείται βέβαιο ότι η συγκεκριμένη απόφαση θα αποτελέσει νομολογία και για τα λεγόμενα ειδικά μισθολόγια.

Πλέον η κυβέρνηση είναι σε δύσκολη θέση, καθώς θα πρέπει να εφαρμόσει την απόφαση. Κι επειδή δεν υπάρχει περιθώριο νομικής αντίδρασης, ξεκίνησαν οι διαρροές για το πώς είναι δυνατόν οι δικαστές να αντιμετωπίζουν με διαφορετικό τρόπο τις υποθέσεις. Δηλαδή, να αποφασίζουν για επιστροφή χρημάτων στους δικαστές και να θεωρούν επιβάρυνση για το δημόσιο συμφέρον να επιστέψουν στις δουλειές τους οι καθαρίστριες του υπουργείου Οικονομικών. Επί της ουσίας, η συγκεκριμένη απόφαση σε συνδυασμό με άλλες για τα ειδικά μισθολόγια είναι ικανές να τινάξουν στον αέρα τον προγραμματισμό, καθώς για να υλοποιηθούν θα χρησιμοποιηθούν χρήματα από το πρωτογενές πλεόνασμα. Και φυσικά, αντί τα χρήματα να πάνε στις ευπαθείς κοινωνικές ομάδες θα καταβληθούν σε όσους κερδίζουν δικαστικές αποφάσεις.

Οι δανειστές

Φυσικά, η συγκεκριμένη απόφαση δημιουργεί και ζητήματα με τους εκπροσώπους των δανειστών, οι οποίοι πέραν των προαπαιτούμενων αρνούνται και αλλαγές που θα «ζόριζαν» το πρόγραμμα δημοσιονομικής προσαρμογής. Πιστωτές και «τοποτηρητές» έχουν ζητήσει αυστηρή τήρηση των χρονοδιαγραμμάτων.

Έτσι ο Αντώνης Σαμαράς και ο Ευάγγελος Βενιζέλος, που έχουν πλήρη επίγνωση της κρίσιμης κατάστασης που βρίσκεται το πρόγραμμα, το οποίο έχει «βαλτώσει», κάτι που προβληματίζει τους πιστωτές και τους εν Ελλάδι «τοποτηρητές» τους, έχουν ζητήσει αυστηρή τήρηση των χρονοδιαγραμμάτων, ώστε να προωθηθούν τα προαπαιτούμενα, για να μη βρεθεί η χώρα σε δύσκολη θέση.

«Τίποτα δεν έχει τελειώσει ακόμα. Είναι ψευδαίσθηση εάν νομίζουν κάποιοι ότι έχουμε βγει στο ξέφωτο… Έχουμε δει το φως στο τούνελ, αλλά ακόμα δεν βγήκαμε από τον μνημονιακό λαβύρινθο. Ο μίτος είναι τα προαπαιτούμενα για να μπούμε στην τελική φάση για τη διαπραγμάτευση του χρέους», υπογραμμίζει ανώτερος κυβερνητικός παράγοντας.

Στο Μέγαρο Μαξίμου και στην αντιπροεδρία της κυβέρνησης κοινή είναι η διαπίστωση ότι η χώρα πρέπει να ολοκληρώσει τον αγώνα που κάνει χωρίς παρεκκλίσεις και «πισωγυρίσματα». Προβλήματα υπάρχουν πολλά και το μεγάλο «αγκάθι» είναι το προαπαιτούμενο που αφορά τις αποκρατικοποιήσεις, και ειδικά τη «μικρή ΔΕΗ», αλλά και τις ΕΥΑΘ-ΕΥΔΑΠ.

Η αγωνία στους Αντώνη Σαμαρά και Ευάγγελο Βενιζέλο, παρά τα δημόσια μηνύματα ότι θα τηρηθούν οι δεσμεύσεις της χώρας, είναι μεγάλη, καθώς υπάρχει ο φόβος μήπως τα συγκεκριμένα ζητήματα προκαλέσουν «αρρυθμίες», σε μια περίοδο που στο παρασκήνιο διακυβεύονται πολλά όσον αφορά στη νέα ρύθμιση για το χρέος, το ενδεχόμενο νέας ομολογιακής έκδοσης από το Δημόσιο τον Ιούλιο και την προσπάθεια για φοροελαφρύνσεις.

Οι πιστωτές μιλούν για παράλυση και φοβούνται πρόωρες εκλογές

Στις τελευταίες τους επαφές τόσο ο πρωθυπουργός όσο και ο αντιπρόεδρος με Ευρωπαίους παράγοντες ακούν την ίδια ερώτηση: «Η Ελλάδα θα οδηγηθεί σε πρόωρες εκλογές το φθινόπωρο;» Παρά τις διαψεύσεις του Σαμαρά και του Βενιζέλου, ελάχιστοι έχουν πεισθεί, και αυτό είναι κάτι που ανησυχεί τους δύο ισχυρούς άνδρες της κυβέρνησης. Ότι μήπως οι δανειστές βρουν ευκαιρία και μεταθέσουν για αργότερα την προγραμματισμένη για το φθινόπωρο συζήτηση για τη διευθέτηση του χρέους.

Η ελληνική απάντηση, όπως συμφωνούν τόσο από το Μαξίμου, όσο και από τη Χαρ. Τρικούπη, είναι να αντιστραφεί στο κλίμα και να σταματήσουν τα σενάρια που κυκλοφορούν οι πιστωτές και ομιλούν για «πολιτική παράλυση». Η αντιστροφή του κλίματος θα γίνει με το να προχωρήσουν με ταχύτατους ρυθμούς όχι μόνο τα προαπαιτούμενα για την εκταμίευση της δόσης, αλλά και το κλείσιμο όλων των εκκρεμοτήτων.

Το πρώτο ορόσημο πλέον είναι το Eurogrpoup της 7ης Ιουλίου και η πορεία του πρωθυπουργού και του αντιπροέδρου της κυβέρνησης δεν είναι εύκολη, καθώς από τη μια πλευρά θα πρέπει να ικανοποιηθεί η τρόικα με την ψήφιση και υλοποίηση των προαπαιτούμενων και, από την άλλη, θα πρέπει να τηρηθούν ισορροπίες με κοινωνικές ομάδες που δεν αντέχουν άλλη φορολογική πίεση και για τις οποίες σχεδιάζονται μέτρα άμεσης απόδοσης με χρονικό ορίζοντα το επόμενο εξάμηνο. Πάντως, οι δυο εταίροι προσπαθούν να αποφύγουν τα ατυχήματα, με πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα την υπόθεση της «μικρής ΔΕΗ» και τις διορθωτικές κινήσεις που έγιναν μετά από σύσκεψη των στενών συνεργατών των δύο ηγετών.

Το βασικό πρόβλημα των πιστωτών δεν είναι τόσο η προώθηση των προαπαιτούμενων –αυτό θεωρούν ότι με τον ένα ή τον άλλο τρόπο θα επιτευχθεί–, αλλά η αρνητική προδιάθεση που υπάρχει και κυρίως ο μεγάλος προβληματισμός εάν η χώρα είναι ή όχι σε προεκλογική τροχιά.

Η επιφυλακτικότητα έναντι της κυβέρνησης έχει επιστρέψει, αν και καταβάλλεται μεγάλη προσπάθεια –ήδη σχετικές κινήσεις έκανε και ο πρωθυπουργός προ ημερών στη Λισσαβόνα και θα το πράξει και στην προσεχή Σύνοδο Κορυφής της Ε.Ε.– να καθησυχαστούν οι πιστωτές που ανησύχησαν σφόδρα με το κλίμα των πρώτων ημερών και τις αντιμνημονιακές κορόνες ορισμένων νέων μελών του Υπουργικού Συμβουλίου.

Παράλληλα, στις βασικές πρεσβείες των Αθηνών το εκλογικό σενάριο το προσεχές φθινόπωρο συζητείται έντονα, ενώ κεντρικοί πρέσβεις στις επαφές που έχουν με επιφανή πρόσωπα του εγχώριου πολιτικού συστήματος ζητούν εκτιμήσεις και πληροφορίες για το εάν η κυβέρνηση σχεδιάζει εκλογικό αιφνιδιασμό το φθινόπωρο. Ακόμη διερωτώνται εάν μπορεί να ξεκινήσει νωρίτερα η εκλογή του Προέδρου της Δημοκρατίας και πώς θα επηρεάσει η συγκεκριμένη κοινοβουλευτική διαδικασία τα εκλογικά σχέδια του πρωθυπουργού.

Η παραδοχή που κάνουν οι επικεφαλής των μεγάλων πρεσβειών, αλλά και πρόσωπα που έχουν γνώση της πορείας υλοποίησης του προγράμματος, όπως ο επικεφαλής της Ομάδας Δράσης (TasK Force) Χόορστ Ράιχενμπαχ, είναι ότι από τη μια υπάρχουν πολλές και μεγάλες καθυστερήσεις στην πορεία υλοποίησης του προγράμματος και, από την άλλη, ότι το πολιτικό τοπίο είναι ρευστό και ουδείς μπορεί να κάνει πρόβλεψη με ασφάλεια για το μέλλον, ενώ θεωρούν ότι μια πρόωρη εκλογική αναμέτρηση μόνο ζημιά θα κάνει.

Η «μικρή» ΔΕΗ αποτελεί το πρώτο κρας τεστ

Το πρώτο μεγάλο κρας τεστ για την κυβέρνηση εν μέσω του πρώτου καύσωνα είναι το νομοσχέδιο για τη μικρή ΔΕΗ. Σύμφωνα με τους υπολογισμούς του Μαξίμου, δεν θα υπάρχει κανένα πρόβλημα. Επί της ουσίας, το μόνο πρόβλημα που υπάρχει είναι ότι κρίθηκε αναγκαίο να συζητηθεί ως κατεπείγον κι εκεί στάθηκε περισσότερο η αξιωματική αντιπολίτευση. Το νομοσχέδιο αναμένεται να ψηφιστεί έως τις 7 Ιουλίου, όταν θα διεξαχθεί το Euro Working Group.

Βέβαια, παρά το γεγονός ότι στο Μαξίμου θεωρούν βέβαιη την ψήφιση του νομοσχεδίου, υπάρχει έντονος προβληματισμός από τις εξαγγελθείσες απεργίες στη ΔΕΗ, για τις οποίες υπάρχει φόβος ότι θα επικεντρωθούν στο κλείσιμο μονάδων με στόχο να προκληθούν προβλήματα στην ηλεκτροδότηση της χώρας στην κρίσιμη θερινή τουριστική περίοδο, γι’ αυτό προσανατολίζονται στο να υπάρξει μια πιο εκτενής και αναλυτική παρουσίαση του νομοσχεδίου και του τι σημαίνει για τους ενδιαφερόμενους. Ήδη αποφασίστηκε να γίνουν κάποιες αλλαγές, προκειμένου να αμβλυνθούν οι αντιδράσεις. Όμως ουδείς μπορεί να βάλει το χέρι του στη φωτιά ότι θα τις δεχθεί η τρόικα. Οι αλλαγές που αποφασίστηκαν είναι:

# Οι εργαζόμενοι στη μικρή ΔΕΗ θα έχουν τα ίδια εργασιακά και ασφαλιστικά δικαιώματα που είχαν στην «κανονική» ΔΕΗ. Το ζητούμενο όμως είναι ποιος ιδιώτης θα δεχθεί αυτές τις ρυθμίσεις.

# Θα υπάρξουν ειδικές ρήτρες ότι θα καλυφθούν οι ανάγκες των τοπικών κοινωνιών, ώστε να μην αντιμετωπίσουν προβλήματα στην τροφοδότηση ηλεκτρικού ρεύματος.

# Δεν θα απαξιωθεί η μεγάλη ΔΕΗ με τη δημιουργία της θυγατρικής, αφού στη μικρή ΔΕΗ θα περάσουν τόσο οι «καλοί» όσο και οι «κακοί» πελάτες. Δηλαδή, το 30% της πώλησης θα αφορά οριζόντια το ενεργητικό και το παθητικό των πελατών και των δανείων.

# Υπάρχει πρόβλεψη στο νομοσχέδιο, ώστε όσοι προσέλθουν στον διαγωνισμό για την αγορά της μικρής ΔΕΗ και καταθέσουν προτάσεις για επενδύσεις στον οργανισμό, να πριμοδοτηθούν έναντι των υπολοίπων που δεν θα συνοδεύσουν τις προσφορές τους με επενδυτικές προτάσεις.

# Τα έσοδα από την ιδιωτικοποίηση θα κατευθυνθούν στη ΔΕΗ για εκσυγχρονισμό και μη αύξηση του ρεύματος.

# Θα διατηρηθούν τα «προνόμια» που έχουν κάτοικοι της κεντρικής Μακεδονίας (προσλήψεις στη ΔΕΗ).