Ανοιξιάτικο το τοπίο στην αγορά εργασίας

Τα επώδυνα 8-10 χρόνια των μνημονίων, οι άνθρωποι της εργασίας και οι απόμαχοι αυτής, δηλαδή οι συνταξιούχοι, ήταν από τις κοινωνικές κατηγορίες που υπέστησαν τη μεγαλύτερη οικονομική πανωλεθρία, είτε με το «πετσόκομμα» των εργασιακών και συνταξιοδοτικών αμοιβών τους είτε ακόμη και με την έξοδό τους από την αγορά εργασίας.

Του Νίκου Τσαγκατάκη

Υπό αυτό το πρίσμα δεν είναι τυχαίο ότι με την επαναφορά στην κανονικότητα και την επιστροφή της εγχώριας οικονομίας στον αστερισμό της ανάπτυξης από τις πολλές πληγές που είχαν προκληθεί προτεραιοποιήθηκε –και δικαίως – η αποκλιμάκωση της ανεργίας και η αποκατάσταση-θωράκιση του συνταξιοδοτικού συστήματος. Και η επιλογή αυτή δικαιώθηκε, αν σκεφτεί κανείς ότι η ανεργία που το 2019 ήταν σκαρφαλωμένη στο 17,5% περιορίστηκε σημαντικά και στο β΄ τρίμηνο του 2023 κατρακύλησε στο 11,2%, την ίδια περίοδο που «έτρεξαν» παράλληλα στοχευμένες νομοθετικές παρεμβάσεις εξορθολογισμού και εκσυγχρονισμού της ασφαλιστικής νομοθεσίας.

 

Τα 5 «συν» στην αγορά εργασίας

Αν και φθινόπωρο, λοιπόν, η εν γένει λειτουργία της αγοράς εργασίας στην Ελλάδα μοιάζει να διάγει μετά από χρόνια… βαρυχειμωνιάς μία ανοιξιάτικη περίοδο, που παρά τα πολλά περιθώρια καλυτέρευσης που έχει δεν παύει να είναι σε απείρως «υγιέστερη» θέση από τα χρόνια πριν από το 2019. Το αληθές της διαπίστωσης αποτυπώνεται ανάγλυφα στα νούμερα που έχει στη διάθεσή της η κυβέρνηση. Ξεφεύγοντας για παράδειγμα από τα απλά ποσοστά είναι εμφανής και σημαντική η ποσοτική βελτίωση που υπάρχει στους απόλυτους αριθμούς των θέσεων εργασίας, αφού σύμφωνα με το σύστημα «Εργάνη» στη διάρκεια της τετραετίας Ιούλιος 2019 – Ιούλιος 2023 απέκτησαν δουλειά σχεδόν 400 χιλιάδες άνθρωποι (398.385 μισθωτοί , αύξηση θέσεων +17,3%).

Δεν θα πρέπει να αμεληθεί ότι παράλληλα με την ποσοστική αύξηση υπήρξε και σημαντική ποιοτική βελτίωση στο μίγμα αυτών των νέων θέσεων εργασίας, υπό την έννοια ότι πλέον η εγχώρια οικονομία «γεννά» πολύ περισσότερες θέσεις μόνιμης απασχόλησης σε σχέση με τις part-time θέσεις του πρόσφατου παρελθόντος. Πάντα βάσει των δεδομένων του συστήματος «Εργάνη», οι νέες θέσεις πλήρους απασχόλησης εμφανίζονται να δημιουργούνται τρεις φορές πιο γρήγορα από τις θέσεις μερικής απασχόλησης (+438.172 νέες θέσεις πλήρους απασχόλησης / αύξηση 25% συγκριτικά με Ιούλιο 2019 κόντρα στο +64.343 των νέων θέσεων μερικής απασχόλησης – αύξηση 9,5% του Ιούλιο του 2019).

Ακόμη και στις κοινωνικές κατηγορίες που η ανεργία είχε (και συνεχίζει να έχει) ιδιαίτερη αγάπη, δηλαδή τους νέους και τις γυναίκες, η βελτίωση των δεικτών είναι οφθαλμοφανής. Όπως δείχνουν τα σχετικά στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ η ανεργία των γυναικών έχει μειωθεί κατά 7,3 μονάδες σε σχέση με τον Αύγουστο του 2019 (από 21,7% σε 14,4%), ενώ των ανδρών έχει μειωθεί κατά 5,8 μονάδες (από 14% σε 8,2%). Αντίστοιχα, η ανεργία των νέων ηλικίας 18 ως 25 ετών, παραμένει μεν σε υψηλά επίπεδα υψηλότατη είναι όμως και η αποκλιμάκωσή της καθώς από 37,1% του 2019 βρίσκεται στο 22,5% σήμερα έχοντας διαγράψει την διόλου ευκαταφρόνητη καμπύλη μείωσης των 14,6 μονάδων.

Το ευτυχέστερο όλων είναι το γεγονός ότι οι καινούργιες θέσεις εργασίας είναι και καλύτερα αμειβόμενες, ειδικά τώρα που η συγκυρία των έντονων πληθωριστικών πιέσεων απαιτεί την μισθολογική βελτίωση των εισοδημάτων των εργαζομένων. Απόδειξη ότι σύμφωνα πάντα με την «Εργάνη», τον φετινό Ιούλιο ο μέσος μισθός ανερχόταν στα 1.190 ευρώ/μήνα όταν τέσσερα χρόνια πριν, τον Ιούλιο του 2019 ξεπερνούσε κατάτι το… χιλιάρικο (€1.036 /μήνα).

Στα παραπάνω τέσσερα σημάδια προόδου θα πρέπει προστεθεί και το εξίσου σημαντικό πέμπτο στοιχείο της μείωσης της αδήλωτης εργασίας και της εισφοροδιαφυγής. Είναι χαρακτηριστικό ότι στην εξεταζόμενη τετραετία Ιούλιος 2019 – Ιούλιος 2023 τα ασφαλιστικά έσοδα του ΕΦΚΑ έφτασαν στα 12,4 δισ. ευρώ από 9,8 δισεκατομμύρια «γράφοντας» αύξηση της τάξης του 25%, που σε ποσοστό ξεπερνά την αύξηση της απασχόλησης.

 

Το νέο στοίχημα

Όπως προαναφέρθηκε η μνημονιακή περίοδος άφησε βαθιά τα σημάδια της στην αγορά εργασίας, αλλά αυτό δεν αφορά μόνο όσους έμειναν στη χώρα προσπαθώντας να ξεφύγουν από το φάσμα της ανεργίας αλλά και όλους εκείνους που αναγκάστηκαν να ξενιτευτούν προκειμένου να μπορέσουν να βιοποριστούν σε καλύτερες συνθήκες. Αν λοιπόν στη θητεία Χατζηδάκη στο υπουργείο Εργασίας το στοίχημα ήταν η επανένταξη στην αγορά εργασίας όσο περισσότερων ανέργων επί υπουργίας Άδωνι Γεωργιάδη στη στοχοθεσία έχει προστεθεί ο μετεξέλιξη της Ελλάδα από χώρα του brain drain σε χώρα του «brain gain».

Όπως προ ημερών εξήγησε ο εκ των αντιπροέδρων της Ν.Δ. μιλώντας στο Αθηναϊκό Πρακτορείο Ειδήσεων-Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων, με «όπλο» τη δημιουργηθείσα ψηφιακή πλατφόρμα «Rebrain Greece» (σ.σ. αφορά την ανάπτυξη μηχανισμού ενίσχυσης των ταλέντων και διασύνδεσης των επιστημόνων-εργαζομένων που διαμένουν εντός και εκτός Ελλάδος) θα επιδιωχθεί ο επαναπατρισμός-προσέκλυση των νέων που τα μνημονιακά χρόνια έφυγαν στο εξωτερικό και που εργαζόμενοι εκεί την τελευταία δεκαετία ανέπτυξαν περαιτέρω και υψηλότερης ποιότητας δεξιότητες.

Σύμφωνα πάντα με τον υπουργό Εργασίας τα πρώτα δείγματα αυτή της προσπάθειας είναι ικανοποιητικά. Ενδεικτικά, αναφέρεται ότι, από τη δημοσίευση του νέου εργασιακού νόμου 5053/2023 σε ΦΕΚ, στις 27 Σεπτεμβρίου 2023, οι ζητούμενες θέσεις εργασίας υψηλής εξειδίκευσης από επιχειρήσεις στην Ελλάδα ανέρχονται σε 32 και οι αιτήσεις των εργαζομένων έφτασαν συνολικά τις 80, ενώ αρκετές εταιρίες σπεύδουν να ενημερωθούν και εκφράζουν ενδιαφέρον για την πρωτοβουλία αυτή.

Στην παρούσα φάση, μέσω της ψηφιακής πλατφόρμας, αναζητούν ήδη προσωπικό τραπεζικά ιδρύματα, εταιρίες συμβούλων, που παρέχουν πολλαπλές υπηρεσίες και μεγάλοι επιχειρηματικοί όμιλοι που δραστηριοποιούνται κυρίως στους κλάδους της πληροφορικής, της βιομηχανίας, των κατασκευών, κ.λπ., ενώ τη δυνατότητα να βρουν το κατάλληλο προσωπικό έχουν και οι νέοι κλάδοι και ειδικότητες που αναδύονται στο πλαίσιο της πράσινης οικονομίας και απασχόλησης.

Έως τώρα, οι προσφερόμενες θέσεις εργασίας είναι οι εξής: μηχανικοί, επαγγελματίες του τομέα των τεχνολογιών πληροφόρησης και επικοινωνίας, επαγγελματίες του χρηματοοικονομικού τομέα, διευθυντές επιχειρήσεων παροχής επαγγελματικών υπηρεσιών, διευθυντές υπηρεσιών των τεχνολογιών πληροφόρησης και επικοινωνίας, επαγγελματίες σύμβουλοι πωλήσεων, μάρκετινγκ και δημοσίων σχέσεων, ηλεκτρολόγοι μηχανικοί, οικονομολόγοι, ηλεκτρολόγοι τεχνολόγοι μηχανικοί, ασκούντες επιστημονικά επαγγέλματα και μηχανικοί, δικηγόροι και ηλεκτρολόγοι μηχανικοί.