Ασκήσεις ισορροπίας από Σαμαρά – Βενιζέλο

Μπορεί στην τελευταία συνεδρίαση του έτους στη Βουλή η κυβέρνηση να πέρασε τα δύο κρίσιμα νομοσχέδια για τον Ενιαίο Φόρο Ακινήτων και την παράταση για την προστασία των πλειστηριασμών, αλλά το τέλος του 2013 τη βρίσκει πληγωμένη, καθώς έχασε άλλον ένα βουλευτή, τον Βύρωνα Πολύδωρα, κι έτσι η κοινοβουλευτική της ισχύ μειώθηκε στους 153 βουλευτές.

Του Μιχάλη Κωτσάκου

Λίγα 24ωρα πριν από την επίσημη ανάληψη των καθηκόντων της προεδρίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ο Αντώνης Σαμαράς και ο Ευάγγελος Βενιζέλος καλούνται να αποδείξουν ότι έχουν τη δυνατότητα να εξισορροπούν μεταξύ δύσκολων καταστάσεων. Και αυτό διότι μπορεί από το Μαξίμου να στέλνουν μηνύματα προς πάσα κατεύθυνση, ότι «τώρα η κυβέρνηση είναι πιο ισχυρή αφού όποιος βουλευτής διαφωνεί θα το σκεφτεί δύο φορές να καταψηφίσει αφού θα ρίξει την κυβέρνηση», όμως η αμηχανία που επικρατεί στα δύο επιτελεία (πρωθυπουργού και αντιπροέδρου) είναι έκδηλη. Διότι οι δύο πολιτικοί αρχηγοί γνωρίζουν πως καμία κυβέρνηση δεν μπορεί να μακροημερεύσει εκβιάζοντας μονίμως τους βουλευτές της να ψηφίσουν επώδυνα νομοσχέδια. Εξάλλου, κάτι ανάλογο έχει συμβεί και με τον Γιώργο Παπανδρέου και στο τέλος το ίδιο του το κόμμα τον έριξε.

Και βέβαια, το χειρότερο είναι ότι υπάρχουν αρκετοί δυσαρεστημένοι βουλευτές, τόσο στη Ν.Δ., όσο και στο ΠΑΣΟΚ. Οι Γιώργος Βλάχος, Δημήτρης Κυριαζίδης και Άρης Σπηλιωτόπουλος δηλώνουν ότι διαφωνούσαν με τα νομοσχέδια για τα ακίνητα και για τους πλειστηριασμούς, αλλά ψήφισαν ακριβώς για να μην πέσει η κυβέρνηση. Υπάρχουν κι άλλοι βουλευτές που διαφωνούν αλλά επιλέγουν να μην το δημοσιοποιούν. Και φυσικά η διαγραφή του Πολύδωρα μπορεί να ήταν μήνυμα αποφασιστικότητας από τον Αντ. Σαμαρά, αλλά δεν είναι λίγοι εντός της Ν.Δ. που διαφωνούν με τη διαγραφή του πρώην υπουργού. Χαρακτηριστικό είναι πως μεταξύ αυτών που προσπάθησαν να διασώσουν τον Πολύδωρα ήταν και ο πρόεδρος της Βουλής, Ευάγγελος Μεϊμαράκης, ο οποίος πρότεινε πιο ήπια αντίδραση εκ μέρους του Μαξίμου.

Ανάλογη είναι και η κατάσταση στη Χαριλάου Τρικούπη, όπου μεταξύ άλλων υπάρχει ο Νίκος Σηφουνάκης, ο οποίος πείστηκε και ψήφισε, ο «απρόβλεπτος» Απόστολος Κακλαμάνης, αλλά και αρκετοί άλλοι, οι οποίοι δεν βλέπουν με καλό μάτι τη συμπόρευση με τη Ν.Δ. και δηλώνουν κουρασμένοι που από το 2010 ψηφίζουν δύσκολα νομοσχέδια. Και αναφερόμαστε στους Κ. Σκανδαλίδη, Μ. Κασσή, Θ. Μωραΐτη, Γ. Κουτσούκο, αλλά και σε μικρότερο βαθμό στους Δ. Κρεμαστινό, Γ. Ντόλιο.

Στο «ντούκου» οι επιτυχίες

Εντός της Κ.Ο. της Νέας Δημοκρατία θυμούνται κάποιες από τις ρήσεις του πρωθυπουργού στις αρχές του 2013, όταν ακόμη υπήρχε η ευφορία για τη μεγάλη δόση που είχε εισπράξει η χώρα μας στο τέλος του 2012. Τότε ο Αντώνης Σαμαράς είχε πει σε κομματική συγκέντρωση πως «αν περάσουμε τον Ιούνιο, τότε τον Σεπτέμβριο θα απογειωθούμε».

Η προσδοκία για καλύτερες ημέρες έδωσε κουράγιο στους βουλευτές, αλλά η προσδοκώμενη απογείωση ακόμη δεν ήρθε και μάλιστα, όπως λένε χαρακτηριστικά, είναι το ζητούμενο. Το χειρότερο είναι πως, παρά το γεγονός ότι η κυβέρνηση στο τελευταίο διάστημα κατέγραψε επιτυχίες στις διαπραγματεύσεις με την τρόικα, αυτό δεν τη βοήθησε ούτε επικοινωνιακά, ούτε και για να πειστούν οι βουλευτές να συνεχίσουν να στηρίζουν. Κι όμως, τις τελευταίες λίγες εβδομάδες, ο Αντ. Σαμαράς και η κυβέρνησή του μπορούν να επιχειρηματολογήσουν πως πέτυχαν αρκετά:

# Οριστικοποιήθηκε το πλάνο για τα ΕΑΣ, αποφεύγοντας τουλάχιστον για τους προσεχείς 12 μήνες το σχέδιο της τρόικας για ξαφνικό θάνατο της επιχείρησης.

# Εκταμιεύτηκε και το ένα δισεκατομμύριο που εκκρεμούσε από τον περασμένο Ιούλιο, δίνοντας ανάσα στα ταμεία του κράτους που πρέπει το αμέσως επόμενο διάστημα να πληρώσουν λήξεις ομολόγων.

# Διατηρήθηκε ο ΦΠΑ 13% στην εστίαση, κυρίως διότι συμβολίζει την προσπάθεια της κυβέρνησης για μείωση των φορολογικών συντελεστών, σε μία περίοδο άγριας φορολόγησης των πάντων.

# Και τέλος έκλεισε το ζήτημα των πλειστηριασμών, με τρόπο που ναι μεν δεν συνιστά πλήρη προστασία των πάντων, ακόμη και των κατεχόντων, ωστόσο δεν υιοθετεί και την πλήρη απελευθέρωση που, ουσιαστικώς, απαιτούσε η τρόικα.

Πονοκεφαλιάζει και η κρίση στο ΠΑΣΟΚ

Ταυτόχρονα και στο ΠΑΣΟΚ η κατάσταση δεν είναι ρόδινη, καθώς η κρίση που σοβεί εδώ και καιρό βγήκε στην επιφάνεια. Η συνεδρίαση της Κεντρικής Πολιτικής Επιτροπής (ΚΠΕ), την οποία είχαν προγραμματίσει εδώ και καιρό ο Ευ. Βενιζέλος και οι συνεργάτες του, λειτούργησε ακριβώς με τον τρόπο που είχαν σχεδιάσει – δηλαδή ως ένα «καταπραϋντικό» για την κακή ψυχολογία και τα… νεύρα που επικρατούν στο εσωτερικό του Κινήματος.

Όμως, τόσο η φρασεολογία που χρησιμοποίησε ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης και πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ όσο και οι τοποθετήσεις μελών της ΚΠΕ κατέδειξαν ότι το πρόβλημα είναι υπαρκτό και ο εκνευρισμός έντονος. Όπως το ίδιο καταδεικνύει και η απουσία με νόημα από τη συνεδρίαση του Γ. Παπανδρέου – έστω και αν συνομιλητές του υποστηρίζουν ότι «δεν εκφράζεται» από τις κινήσεις «παπανδρεϊκών» στο εσωτερικό του Κινήματος.

Ο Ευ. Βενιζέλος ξεκαθάρισε ότι στρατηγική επιλογή του είναι να συμπορευθεί με την «Κίνηση των 58» και να συνεχίσει να στηρίζει την κυβέρνηση, ενώ έδωσε και προσωπικό τόνο στην αντιπαράθεση με στελέχη του, υποστηρίζοντας ότι δεν πρόκειται να παραιτηθεί από την προεδρία του Κινήματος. Έβαλε, μάλιστα, ψηλά τον πήχη για τις ευρωεκλογές, μιλώντας για «τρίτη θέση»…

Την ίδια στιγμή, ο Μ. Χρυσοχοΐδης υποστήριζε ότι «δεν είναι ΠΑΣΟΚ αυτό» και αποχώρησε από το βήμα πριν ολοκληρώσει την ομιλία του, επειδή δέχθηκε παρατήρηση από το προεδρείο για τον χρόνο!

Από την άλλη πλευρά, το «παπανδρεϊκό» μπλοκ περιορίστηκε σε καταγραφή δυνάμεων και δεν προχώρησε σε ανοιχτή ρήξη με τον πρόεδρο του ΠΑΣΟΚ και την ηγετική ομάδα.

Οι αιχμές, ωστόσο, στελεχών του στις ομιλίες του, όπως του Θ. Μωραΐτη «η πολιτική που ακολουθούμε δεν βγαίνει» και του Μ. Όθωνα «κάποιοι αφήνουν να εξελιχθούν τα προβλήματα», ήταν ευδιάκριτες, ενώ ο Κ. Σκανδαλίδης επέμεινε στην άποψή του να μην υπάρξει ξανά συνεργασία με τη Ν.Δ., ζητώντας και γραπτή δέσμευση γι’ αυτό.

Ο Μ. Καρχιμάκης, εξάλλου, υποστήριξε ότι η «Κίνηση των 58 θέλει να διαλύσει το ΠΑΣΟΚ», ενώ ο Ν. Σηφουνάκης ζήτησε «το ΠΑΣΟΚ να μην είναι στην ίδια κυβέρνηση με τη Δεξιά μόνο για να υπάρχει σ’ αυτήν». Σε πιο ήπιους τόνους, ο Φ. Σαχινίδης υποστήριξε ότι «δεν πρέπει η ανάγκη συζήτησης να εκλαμβάνεται ως εσωστρέφεια».

Εθνικές κάλπες πριν από τον Μάιο;

Αν κι έχουν περάσει αρκετές ημέρες από τις αναταράξεις που προκάλεσε ο Β. Πολύδωρας στην κυβέρνηση και μεσολάβησαν και οι αργίες των Χριστουγέννων, εν τούτοις δεν έχει κάτσει ο κουρνιαχτός από τη νέα απώλεια για την κυβερνητική πλειοψηφία στη Βουλή. Στο Μαξίμου εξακολουθούν και ομιλούν περί «ελεγχόμενης ζημιάς», ωστόσο δεν είναι λίγοι αυτοί τόσο από τη συμπολίτευση, όσο και από την αντιπολίτευση που κάνουν λόγο «για πουλόβερ το οποίο ξηλώνεται». Συνεργάτες του πρωθυπουργού θεωρούν ότι, παρά την εύθραυστη κυβερνητική πλειοψηφία των 153 εδρών, ο κυβερνητικός συνασπισμός είναι δυνατός και δεν αναμένουν σοβαρές αναταράξεις τουλάχιστον έως τη διπλή εκλογική αναμέτρηση του Μαΐου (ευρωεκλογές και δημοτικές εκλογές).

Από την άλλη πλευρά, στον ΣΥΡΙΖΑ θεωρούν ότι το σενάριο των εκλογών όχι μόνο δεν απομακρύνεται, αλλά γίνεται και πιθανότερο να στηθούν πρόωρες κάλπες την άνοιξη, ακόμη και πριν από τις ευρωεκλογές – δημοτικές εκλογές. Στον ΣΥΡΙΖΑ εκτιμούν ότι η κυβέρνηση θα θελήσει να αποφύγει ένα «εξευτελιστικό αποτέλεσμα στις ευρωεκλογές» κι έτσι δεν αποκλείεται να προχωρήσει σε εθνικές εκλογές πριν από τον Μάιο.

Μαξίμου: «Οι εκλογές θα γίνουν το 2016»

«Οι εκλογές θα γίνουν το 2016». Αυτή την απάντηση έδωσε το Μέγαρο Μαξίμου στα νέα σενάρια πρόωρων εκλογών που διακινούνται, μετά την απώλεια του Βύρωνα Πολύδωρα στην ψηφοφορία για τον φόρο ακινήτων που άφησε την κυβερνητική πλειοψηφία με 153 βουλευτές, αλλά και μετά την έντονη γκρίνια στο εσωτερικό του ΠΑΣΟΚ.

Ανώτατη κυβερνητική πηγή τόνισε πως οι εκλογές θα γίνουν το 2016. «Κάθε φορά έρχονται σενάρια, για να αντικατασταθούν από κάποια άλλα, και πάει λέγοντας. Εκλογές θα έχουμε το 2016», απάντησε. Σε ερώτηση αν προκαλεί ανησυχία το κλίμα στο ΠΑΣΟΚ, απάντησε αρνητικά. «Όχι, γιατί υπάρχει συνείδηση και ο τόπος είναι πάνω απ’ όλα», είπε συγκεκριμένα.

Επίσης, ρωτήθηκε για το ενδεχόμενο ο ΣΥΡΙΖΑ να καταψηφίσει την όποια πρόταση για την προεδρία της Δημοκρατίας και είπε πως «η άρνηση φέρνει ευθύνη και τις ευθύνες τις καταλαβαίνει ο ελληνικός λαός».

Το βαρύ χαρτί της ελληνικής προεδρίας της Ε.Ε….

Την ίδια ώρα που το Μαξίμου προσπαθεί με ενέσεις αισιοδοξίας να δείξει ότι η κυβέρνηση θα συνεχίσει απρόσκοπτα το έργο της, έκδηλη είναι η ανησυχία, καθώς από τις 15 Ιανουαρίου επανέρχονται στην Αθήνα οι ελεγκτές, οι οποίοι θα ζητήσουν ακόμη πιο σκληρά μέτρα για να καλυφθεί, όπως λένε, το δημοσιονομικό κενό που αφήνουν τα νομοσχέδια για την προστασία των πλειστηριασμών, αλλά και του μειωμένου ΦΠΑ στην εστίαση. Ταυτόχρονα οι Τόμσεν-Μορς-Μαζούχ επιδιώκουν να απελευθερωθούν οι απολύσεις και αυτή η απαίτηση είναι σίγουρο πως θα προξενήσει νέα προβλήματα στην κυβερνητική πλειοψηφία.

Ο πρωθυπουργός προσπαθεί να εμφυσήσει αισιοδοξία στα κόμματα της συγκυβέρνησης και στην κοινωνία, ενώ θα παίξει και το χαρτί της ελληνικής προεδρίας της Ε.Ε. Φυσικά, δεν θα εκβιάσει ευνοϊκές ρυθμίσεις για τη χώρα –κάτι τέτοιο θα προκαλούσε αρνητικές εντυπώσεις μεταξύ των εταίρων μας– εκ των πραγμάτων όμως η άσκηση της προεδρίας αφήνει περιθώρια χειρισμών, πολύ περισσότερο δε που υπάρχουν θέματα που άπτονται των συμφερόντων της χώρας:

# Κατ’ αρχήν η προώθηση με κοινοτικούς πόρους πολιτικών για την ανάπτυξη και για την ενίσχυση της απασχόλησης και την τόνωση της ρευστότητας κυρίως προς τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις.

# Η προώθηση και η εξειδίκευση του πλαισίου που αποφασίστηκε στο πρόσφατο Ecofin για την τραπεζική ένωση στην Ευρώπη και για τις διαδικασίες διάσωσης προβληματικών τραπεζών.

# Πλεονέκτημα αποτελεί και η προώθηση του ευρωατλαντικού συμφώνου ελεύθερου εμπορίου που επιδιώκουν οι ΗΠΑ και έχει ήδη συζητηθεί στις επαφές του πρωθυπουργού στην Ουάσινγκτον.

# Με τα ελληνικά συμφέροντα συνάδει και η τελευταία απόφαση της Ε.Ε. για διεύρυνση των συνεργειών μεταξύ ΝΑΤΟ και Ε.Ε., για τις πολιτικές άμυνας και ασφάλειας.

# Ένα ακόμη σημαντικό θέμα που θα προωθήσει η ελληνική προεδρία είναι η ενίσχυση της φύλαξης των ευρωπαϊκών συνόρων, η ασφάλεια στη θάλασσα και η αντιμετώπιση της λαθρομετανάστευσης με συμφωνίες επαναπροώθησης με τις χώρες προέλευσης.

Με την προώθηση των θεμάτων και τις επαφές που θα έχει ως προεδρεύων της Ένωσης ο Αντ. Σαμαράς εκτιμά ότι θα ενισχύσει το πολιτικό κεφάλαιο της κυβέρνησης.

…και οι ελπίδες για νέα «δώρα» από το Βερολίνο

Μέσα σε αυτό το πλαίσιο εσωτερικής αμφισβήτησης και κοινωνικής δυσαρέσκειας, το αν θα μακροημερεύσει η κυβέρνηση εξαρτάται από την τρόικα και από τις εντολές που θα της δώσει ο άξονας Βερολίνο-Βρυξέλλες. Η κυβέρνηση έχει μπροστά της μία δύσκολη διαπραγμάτευση, αφού όλα τα θέματα παραμένουν ανοικτά. Η τρόικα δεν έβαλε μεν βέτο, αλλά διαφώνησε με το περιεχόμενο των μονομερών ρυθμίσεων που έφερε η κυβέρνηση τον Δεκέμβριο.

Μέχρι τον Φεβρουάριο η κυβέρνηση θα διαπραγματεύεται για το δημοσιονομικό κενό του 2014, στο οποίο η τρόικα προσθέτει την υστέρηση από τον νέο φόρο ακινήτων αλλά και τον ΦΠΑ στην εστίαση στην οποία επιμένει η κυβέρνηση. Παραλλήλως, υπάρχει ακόμη δύσκολη διαπραγμάτευση για τα διαρθρωτικά, όπως η απελευθέρωση των απολύσεων στον ιδιωτικό τομέα και η κατάργηση όλων των φόρων υπέρ τρίτων που θα έχει συνέπειες στα ασφαλιστικά ταμεία επαγγελματικών ομάδων. Η κυβέρνηση αργά ή γρήγορα θα αναγκαστεί να φέρει συμπληρωματικό προϋπολογισμό με δημοσιονομικά μέτρα. Μία κουρασμένη κοινοβουλευτική ομάδα θα κληθεί να ψηφίσει υπό τον εκβιασμό «ή ψηφίζετε ή πέφτει η κυβέρνηση».

Θα πρέπει, λοιπόν, η τρόικα να κάνει στροφή 180 μοιρών, όπως ευελπιστεί το Μέγαρο Μαξίμου, και να αποδεχθεί τις προβλέψεις για «απογείωση» της ελληνικής οικονομίας για να κερδίσει χρόνο η κυβέρνηση. Ακόμη κι έτσι όμως, τον Απρίλιο με την πιστοποίηση του πρωτογενούς πλεονάσματος θα αρχίσει η διαπραγμάτευση για το χρηματοδοτικό κενό και για τη συνολική διευθέτηση του χρέους, η οποία αφενός θα μακρύνει και αφετέρου θα καταλήξει σε μνημόνιο με νέα μέτρα και εκποίηση δημόσιας περιουσίας.