Έκθεση σοκ του Συνηγόρου του Πολίτη για τη ρατσιστική βία

Η ιδιαίτερη έξαρση της ρατσιστικής βίας, η ατιµωρησία των δραστών και η ολιγωρία των αρµόδιων κρατικών αρχών, υπονοµεύουν την κοινωνική συνοχή και τα θεµέλια του κράτους δικαίου, όπως τονίζεται σε ειδική έκθεση που συνέταξε ο Συνήγορος του Πολίτη και έδωσε σήµερα στη δηµοσιότητα.

Όπως επισηµαίνεται, οι καταγγελίες για 281 ρατσιστικές επιθέσεις από την 1η Ιανουαρίου 2012 έως την 30ή Απριλίου 2013 αποτελούν απλώς την κορυφή του παγόβουνου καθώς το φαινόµενο έχει λάβει εκρηκτικές διαστάσεις ιδίως μετά τις εκλογές του 2012. Στις καταγγελίες αυτές περιλαµβάνονται 71 περιστατικά όπου οι δράστες φέρονται να έχουν σχέση µε τη Χρυσή Αυγή και 47 συμβάντα µε φερόµενη συµµετοχή µελών των σωµάτων ασφαλείας, ασκώντας καταχρηστικά τα καθήκοντά τους.

Περισσότερα από 135 ήταν τα περιστατικά που κατέληξαν στον τραυματισμό τουλάχιστον 400 ανθρώπων, ενώ υπήρξαν και τέσσερις νεκροί. Τα τρία τέταρτα των καταγγελιών καταγράφηκαν στην Αττική και ειδικά στις περιοχές του ιστορικού κέντρου της Αθήνας, της Κυψέλης και των Πατησίων. Στα νησιά καταγράφηκαν περισσότερες από 30 επιθέσεις, συχνότερα στην Κρήτη (23) και στη Ρόδο (4), ενώ από την ηπειρωτική Ελλάδα εκτός της Αττικής ξεχώρισαν η Πάτρα, η Θεσσαλονίκη και η Αιτωλοακαρνανία.

Σε 71 περιπτώσεις, δηλαδή στο ένα τέταρτο των καταγγελιών, οι δράστες -όπως αναφέρεται και παραπάνω- συνδέονται ή φέρονται να συνδέονται με τη Χρυσή Αυγή. Μάλιστα στο διάστημα από τον Μάιο έως το τέλος του 2012 καταγράφηκαν 56 περιστατικά με εμπλοκή της Χρυσής Αυγής, όταν το διάστημα πριν από τις εκλογές (Ιανουάριος – Απρίλιος 2012) υπήρξαν μόνο τρεις καταγγελίες. Στο πρώτο τετράμηνο του 2013 η φερόμενη ως ανάμειξη μελών της Χ.Α. εκτοξεύεται στο 46,5%.

Ο Συνήγορος επισηµαίνει διαφαινόµενη αδράνεια ή και απροθυµία της πολιτείας και ειδικότερα της αστυνοµίας να αντιµετωπίσει µε αποφασιστικό τρόπο τις ρατσιστικές επιθέσεις αλλά και να ερευνήσει µε ταχύτητα και διαφάνεια καταγγελίες κατά αστυνοµικών οργάνων.

Όπως τονίζεται, ο αριθμός των εξιχνιάσεων και της σύλληψης των δραστών είναι  χαμηλός. Ο ΣτΠ επισημαίνει: «Η επιφανειακή εξέταση όσων περιστατικών τελικά καταγγέλλονται στην αστυνομία, καθώς και η διακοπή της έρευνας ήδη κατά το προκαταρκτικό της στάδιο πλήττουν την αξιοπιστία των πειθαρχικών ελέγχων, σε τέτοιο βαθμό μάλιστα που η όποια διερεύνηση καταλήγει να θεωρείται μάλλον προσχηματική από τα ίδια τα θύματα αλλά και πολλούς πολίτες και οργανώσεις».

Σε άλλο σημείο τονίζεται: «Πέραν όμως των αναφορών που χειρίστηκε ο Συνήγορος, η έκβαση της πειθαρχικής διαδικασίας γενικά για καταγγελίες, σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΛ.ΑΣ. για το 2012, όπου αστυνομικοί φέρονταν να επιδεικνύουν ρατσιστική συμπεριφορά, είναι μάλλον απογοητευτική. Ήτοι η ολοκλήρωση της διερεύνησης επί συνόλου 22 περιπτώσεων μόνο σε έξι από αυτές, με αποτέλεσμα την επιβολή προστίμου σε μία περίπτωση και τη θέση των λοιπών πέντε υποθέσεων στο αρχείο, αποτελούν διαδικασίες που δεν συνηγορούν ότι υπήρξε πραγματική βούληση μέχρι τώρα για την ουσιαστική και αποτελεσματική αντιμετώπιση του φαινομένου και την απόδοση ανάλογων ευθυνών».

Στην έκθεση σημειώνεται, επίσης, η εκδήλωση του φαινοµένου στον χώρο του σχολείου και η αντιµετώπισή του από τη σχολική διοίκηση και αξιολογούνται τα θεσµικά εργαλεία που παρέχει η σχετική ευρωπαϊκή εµπειρία και το ισχύον νοµικό πλαίσιο αντιµετώπισης της ρατσιστικής βίας. Η έκθεση καταλήγει σε συγκεκριµένες προτάσεις του Συνηγόρου προς τα αρµόδια υπουργεία για τη λήψη άµεσων και αποτελεσµατικών µέτρων.

«Το πλήθος και η ένταση των ρατσιστικών επιθέσεων και η ολιγωρία αντιµετώπισής τους από τις αρµόδιες κρατικές αρχές διαρρηγνύουν την κοινωνική συνοχή και ειρήνη και υπονοµεύουν την αξία και τα θεµέλια του
ίδιου του κράτους δικαίου, αλλά και αποτελούν σοβαρή δυσφήµιση για τη χώρα στη διεθνή κοινή γνώµη», τονίζει η Συνήγορος του Πολίτη, Καλλιόπη Σπανού και προσθέτει: «Η δηµοκρατία δεν µπορεί να ανέχεται και η κοινωνία δεν µπορεί να συνηθίζει τη µισαλλοδοξία και το ρατσιστικό έγκληµα».

Στην έκθεσή της η ανεξάρτητη αρχή ζητά από τις αρµόδιες αρχές:

• να δηµιουργήσουν συστηµατικό, ολοκληρωµένο τρόπο καταγραφής περιστατικών ρατσιστικής βίας και να δηµοσιοποιούν τακτικά τα ευρήµατα,
• να διερευνούν πλήρως, µε διαφάνεια και µε ταχύτητα τις καταγγελίες κατά αστυνοµικών για ρατσιστική συµπεριφορά ή συµµετοχή σε ρατσιστικές επιθέσεις,
• να στελεχώσουν επαρκώς τα γραφεία ρατσιστικής βίας και να θεσπίσουν ειδική διαδικασία διερεύνησης των καταγγελιών,
• να προστατεύσουν τα θύµατα και τους µάρτυρες ρατσιστικών επιθέσεων,
• να επανεξετάσουν την επιχείρηση «Ξένιος Ζευς» από πλευράς αναλογικότητας και καταχρηστικότητας των προσαγωγών,
• να λάβουν µέτρα στο σχολείο για τη συστηµατική διαπαιδαγώγηση των µαθητών σε θέµατα ανθρωπίνων δικαιωµάτων, και
• να θεσπίσουν σύγχρονη και λειτουργική νοµοθεσία.

Διαβάστε εδώ την περίληψη της έκθεσης και εδώ την πλήρη έκθεση.