«Ένεση» μισό τρισ. ευρώ για τον κορωνοϊό – Tι κερδίζει η Ελλάδα

Επιτεύχθηκε τελικά, ύστερα από πολλές διαφωνίες, συνεχείς διακοπές και συμβιβασμούς, η συμφωνία στο Eurogroup σχετικά με την απάντηση της Ευρωζώνης στις τεράστιες οικονομικές συνέπειες της πανδημίας του κορωνοϊού. Ωστόσο, οι άγνωστες μεταβλητές συνεχίζουν να είναι πολλές, με το δύσκολο έργο να αναλαμβάνουν για μια ακόμα φορά οι αρχηγοί των κρατών-μελών της ΕΕ.

Πιο αναλυτικά, οι υπουργοί Οικονομικών της ΕΕ κατέληξαν χθες Πέμπτη σε καταρχήν συμφωνία προκειμένου να διατεθεί μισό τρισεκατομμύριο ευρώ για να στηριχθούν οι ευρωπαϊκές οικονομίες, που δέχονται βαρύ πλήγμα από την πανδημία του κορωνοϊού, άφησαν όμως ανοικτό τον τρόπο που θα χρηματοδοτηθεί η ανάκαμψη, την ώρα που όλα τα κράτη μέλη οδεύουν σε βαθιά ύφεση.

Η συμφωνία επιτεύχθηκε αφού η Γερμανία και η Γαλλία άσκησαν πίεση για να καταβληθεί τουλάχιστον εν μέρει η αντίσταση της Ολλανδίας, η οποία αξίωνε να υπάρξουν αυστηροί όροι στην κατεπείγουσα χρηματοδότηση με ευρωπαϊκές πιστώσεις στις κυβερνήσεις που τη χρειάζονται για να ξεπεράσουν τον αντίκτυπο της πανδημίας και διαβεβαίωσαν την Ιταλία πως η ΕΕ θα δείξει αλληλεγγύη.

Μολαταύτα, η συμφωνία δεν αναφέρει ρητώς ότι θα εκδοθεί κοινό χρέος για να χρηματοδοτηθεί η ανάκαμψη — κάτι που ζητούν η Ιταλία, η Γαλλία και η Ισπανία, αλλά αποτελεί κόκκινη γραμμή για τη Γερμανία, την Ολλανδία, τη Φινλανδία και την Αυστρία. Παραπέμπεται στους ηγέτες των 27 η απόφαση για το εάν θα χρησιμοποιηθούν «καινοτόμα χρηματοδοτικά εργαλεία», διατύπωση που προαναγγέλλει κι άλλες σκληρές και τεταμένες διαπραγματεύσεις.

Η Ευρώπη «έδειξε ότι μπορεί να αρθεί στο ύψος των περιστάσεων», να αντιμετωπίσει «αυτή την κρίση», διαβεβαίωσε ο υπουργός Οικονομικών της Γαλλίας Μπρουνό Λεμέρ, εξαίροντας αυτό που χαρακτήρισε το μεγαλύτερο σχέδιο στήριξης της οικονομικής ανάκαμψης στην ιστορία της ΕΕ.

Μολονότι ο Μπρουνό Λεμέρ όπως και ο υπουργός Οικονομικών της Ιταλίας Ρομπέρτο Γκουαλτιέρι βλέπουν στη χθεσινή απόφαση το άνοιγμα του δρόμου για την έκδοση ευρωομολόγων, ο ολλανδός υπουργός Οικονομικών Βόπκε Χούξτρα διατράνωσε το ακριβώς αντίθετο. «Εναντιωνόμαστε, και θα συνεχίσουμε να εναντιωνόμαστε, στα ευρωομόλογα. Θεωρούμε ότι αυτή η ιδέα δεν θα βοηθήσει ούτε την Ευρώπη, ούτε την Ολλανδία μακροπρόθεσμα», δήλωσε ο Χούξτρα μετά το πέρας του συμβουλίου των υπουργών.

Αλληλεγγύη ή διελκυστίνδα

Ο Μάριο Σεντένο, ο πρόεδρος του Eurogroup που συντόνισε τις χθεσινές συνομιλίες, έπειτα από τον δεκαεξάωρο ολονύκτιο μαραθώνιο της Τρίτης που αποδείχθηκε στείρος, ανήγγειλε ότι θα διατεθούν 100 δισεκ. ευρώ σε ένα σχέδιο για την επιδότηση των μισθών ώστε οι εταιρείες να μπορούν να μειώνουν ώρες εργασίες αλλά όχι να περικόπτουν θέσεις εργασίας.

Η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (ΕΤΕπ) θα αυξήσει τον δανεισμό της σε εταιρείες, προχωρώντας σε χορηγήσεις ύψους 200 δισεκ. ευρώ, ενώ ο Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Σταθερότητας (ΕΜΣ) θα διαθέσει φθηνές πιστώσεις 240 δισεκ. ευρώ σε κράτη που τις χρειάζονται, πρόσθεσε ο ίδιος.

Η καγκελάριος της Γερμανίας Άνγκελα Μέρκελ συζήτησε νωρίτερα χθες τηλεφωνικά με τον Κόντε και με τον πρωθυπουργό της Ολλανδίας Μαρκ Ρούτε, ανοίγοντας τον δρόμο για τη συνεννόηση στο συμβούλιο των υπουργών Οικονομικών, που πλέον υπόκειται στην έγκριση του ευρωπαϊκού συμβουλίου τις επόμενες ημέρες. Η Μέρκελ σημείωσε πως συμφώνησε με τον Κόντε πως υπάρχει «επείγουσα ανάγκη για αλληλεγγύη στην Ευρώπη, η οποία ζει μια από τις πιο δύσκολες ώρες της, αν όχι την πιο δύσκολη». Η καγκελάριος της Γερμανίας κατέστησε για νιοστή φορά σαφές ότι το Βερολίνο δεν θα δεχθεί αμοιβαιοποίηση χρέους, πάντως επέμεινε πως υπάρχουν άλλα, επαρκή κατ’ αυτήν, χρηματοοικονομικά εργαλεία.

Η συμφωνία και τα… κενά

Το πακέτο που συμφωνήθηκε χθες ανεβάζει τη συνολική δημοσιονομική αντίδραση της ΕΕ στα 3,2 τρισεκατομμύρια, το μεγαλύτερο ποσό που έχει συμφωνηθεί να διατεθεί για την αντιμετώπιση του αντίκτυπου της πανδημίας του κορωνοϊού στον πλανήτη.

Ειδικότερα, οι υπουργοί συμφώνησαν στην αξιοποίηση των δανείων ύψους 410 δισ. ευρώ, που έχει ο Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Σταθερότητας (ΕSM). Κάθε χώρα θα έχει πρόσβαση σε δάνεια μέχρι 2% του ΑΕΠ της (4 δισ. ευρώ περίπου για την Ελλάδα).

Η πρόσβαση των χωρών της Ευρωζώνης στα δάνεια του ταμείου θα γίνεται χωρίς δημοσιονομικούς όρους, μνημόνια και ελέγχους, τα δάνεια θα είναι διαθέσιμα άμεσα και θα χρησιμοποιηθούν για τη χρηματοδότηση άμεσων και έμμεσων δαπανών που σχετίζονται με την πανδημία του κορωνοϊού.

Η δεύτερη απόφαση αφορά την υιοθέτηση ενός χρηματοδοτικού μέσου, που θα φέρει την ονομασία SURE και θα έχει ως στόχο τη διατήρηση των θέσεων απασχόλησης. Τα κράτη-μέλη συμφώνησαν να εκδώσουν εγγυήσεις χρέους ύψους 25 δισ. ευρώ, προκειμένου στη συνέχεια η Κομισιόν να αναλάβει μέσω μόχλευσης στις αγορές να συγκεντρώσει ένα ποσό μέχρι 100 δισ. ευρώ.

Το SURE θα υποστηρίξει συστήματα μερικής ανεργίας και παρόμοια μέτρα για να βοηθήσει τα κράτη-μέλη να προστατεύσουν τις θέσεις εργασίας, τους εργαζόμενους και τους αυτοαπασχολούμενους από τον κίνδυνο απόλυσης και απώλειας εισοδήματος.

Οι επιχειρήσεις θα είναι σε θέση να μειώσουν προσωρινά τις ώρες εργασίας των εργαζομένων ή να αναστείλουν συνολικά την εργασία, με τη στήριξη του εισοδήματος που παρέχεται από το κράτος για τις ώρες που δεν εργάστηκαν. Οι αυτοαπασχολούμενοι θα λάβουν αναπλήρωση εισοδήματος για την τρέχουσα κατάσταση έκτακτης ανάγκης.

Η τρίτη απόφαση προβλέπει την ενίσχυση της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων (ΕΤΕπ), προκειμένου να στηρίξει με δάνεια τις ευρωπαϊκές επιχειρήσεις, κυρίως τις ΜΜΕ. Στο πλαίσιο αυτό, οι υπουργοί ενέκριναν τη διάθεση κρατικών εγγυήσεων ύψους 25 δισ. ευρώ, οι οποίες θα της επιτρέψουν να αντλήσει από τις αγορές περίπου 200 δισ. ευρώ.

Αναφορικά με το αίτημα χωρών της Ευρωζώνης για την έκδοση «κορωνοομολόγου» για τη χρηματοδότηση της ανάκαμψης της οικονομίας, στην συνεδρίαση του Eurogroup δεν έγινε συζήτηση, ωστόσο συμφωνήθηκε να προχωρήσουν οι εργασίες για μια συμφωνία για ένα ταμείο ανασυγκρότησης.

Στη δήλωση που εκδόθηκε δεν γίνεται αναφορά σε ποσά, αλλά τονίζεται ότι θα χρησιμοποιηθούν «καινοτόμα χρηματοδοτικά εργαλεία». Οι πρώτες ανεπίσημες συζητήσεις που έχουν γίνει κάνουν λόγο σύμφωνα με κοινοτικές πηγές για ένα πόσο μεταξύ 400-500 δισ. ευρώ.

Ωστόσο, εξακολουθούν να υπάρχουν διαφωνίες για το πώς η Ευρώπη θα ανακάμψει και θα αρχίσει να αναπτύσσεται, με τον επίτροπο Οικονομικών και Δημοσιονομικών Υποθέσεων Πάολο Τζεντιλόνι να δηλώνει πως τα κεφάλαια για το πρόγραμμα στήριξης των ευρωπαϊκών οικονομιών θα μπορούσαν να ενταχθούν στο επόμενο Πολυετές Δημοσιονομικό Πλαίσιο (ΠΔΠ) της περιόδου 2021-2027.

Αξίζει να σημειωθεί πως η καταρχήν συμφωνία καταγράφηκε την ημέρα που το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο προειδοποίησε ότι η πανδημία του κορωνοϊού θα μπορούσε να προκαλέσει «τις χειρότερες οικονομικές συνέπειες από τη Μεγάλη Ύφεση» του 1929.

Τι κερδίζει η Ελλάδα

Μετά την ολοκλήρωση του Eurogroup ο υπουργός Οικονομικών Χρήστος Σταϊκούρας δήλωσε τα εξής για τις αποφάσεις της Ευρωομάδας:

«Το Eurogroup κατέληξε τελικά, σε συμφωνία, μέσα από συμβιβασμούς. Μια ικανοποιητική συμφωνία που προσφέρει νέα χρηματοδοτικά εργαλεία για να αντιμετωπισθούν οι πρωτόγνωρες κοινωνικές και οικονομικές επιπτώσεις της εξάπλωσης του κορωνοϊού. Μία συμφωνία που έρχεται να συμπληρώσει τις πολύ θετικές πρόσφατες αποφάσεις των υπουργών Οικονομικών για δημοσιονομική ευελιξία και της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας για ενίσχυση της ρευστότητας».

Σύμφωνα με τον κ. Σταϊκούρα, «πρόκειται για ένα νέο πακέτο μέτρων, τόσο για την αντιμετώπιση της τρέχουσας υγειονομικής κρίσης, όσο και για τη μεταγενέστερη ανάταξη των ευρωπαϊκών οικονομιών.

Ως προς την αντιμετώπιση της υγειονομικής κρίσης, προβλέπεται αυξημένη χρηματοδότηση των επιχειρήσεων μέσω της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων, υλοποίηση ενός προσωρινού προγράμματος για τη διασφάλιση θέσεων εργασίας, και ενεργοποίηση της προληπτικής πιστοληπτικής γραμμής του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας, προσαρμοσμένης στις τρέχουσες υγειονομικές ανάγκες.

Στόχος αυτού του πακέτου μέτρων, συνολικού ύψους άνω των 500 δισ. ευρώ, είναι η ενίσχυση των υγειονομικών συστημάτων, η τόνωση της ρευστότητας στην πραγματική οικονομία, ο περιορισμός της διόγκωσης της ανεργίας και η ενίσχυση της κοινωνικής συνοχής.

Ως προς την αναγκαία επανεκκίνηση της οικονομίας, προβλέπεται η δρομολόγηση ενός ταμείου ανάκαμψης, με χρηματοδότησή του από «καινοτόμα χρηματοοικονομικά εργαλεία», καθώς και η αξιοποίηση ευρωπαϊκών κονδυλίων, μέσα από την αναδιάταξη του επόμενου Πολυετούς Δημοσιονομικού Πλαισίου».

«Η σημερινή, θετική απόφαση θα πρέπει να αποτελέσει το εφαλτήριο για ακόμη πιο φιλόδοξες – μελλοντικά – ευρωπαϊκές πρωτοβουλίες, με άγρυπνο το «μάτι» στην αντιμετώπιση των επιπτώσεων του κορωνοϊού, αλλά και με το βλέμμα στραμμένο στην επιστροφή της οικονομίας στην κανονικότητα», καταλήγει ο κ. Σταϊκούρας.