Έρχονται τα πρώτα Rafale, αυξάνονται οι προκλήσεις

Σε αυξημένη ετοιμότητα βρίσκονται όλοι στο υπουργείο Εξωτερικών, καθώς με το «καλημέρα» οι Τούρκοι ξεκίνησαν τις προκλήσεις, ειδικά τώρα που γνωρίζουν ότι την Τετάρτη 19 Ιανουαρίου θα προσγειωθούν στο αεροδρόμιο της Τανάγρας τα πρώτα έξι Rafale, ενώ λίγα 24ωρα νωρίτερα ο υπουργός Εξωτερικών Νίκος Δένδιας και ο υπουργός Άμυνας Νίκος Παναγιωτόπουλος θα παραβρεθούν στην τελετή που θα γίνει στο ναυπηγείο τής Naval στη Λοριάν για την έναρξη των εργασιών χτισίματος της πρώτης ελληνικής φρεγάτας τύπου Belh@rra.

Του Μιχάλη Κωτσάκου

Ο υπουργός Άμυνας της Τουρκίας, Χολουσί Ακάρ, ως πρώην στρατιωτικός γνωρίζει πολύ καλά το πώς αλλάζουν οι συσχετισμοί στο Αιγαίο, τόσο με τα Rafale, όσο και με τις φρεγάτες. Είναι χαρακτηριστικό ότι τα γαλλικά αεροσκάφη έχουν προηγμένα ηλεκτρονικά συστήματα για τα οποία δεν έχουν αντίδοτο οι Τούρκοι. Και το χειρότερο είναι ότι ανάλογα αεροσκάφη έχει προμηθευθεί και η Αίγυπτος. Αλλά και οι ελληνικές φρεγάτες τύπου Belh@rra, πέραν των εκπληκτικών ηλεκτρονικών συστημάτων, διαθέτουν και 32 «κελιά», δηλαδή θα έχουν τη δυνατότητα να έχουν παράλληλα φορτωμένους 32 αντιαεροπορικούς πυραύλους Aster 30, το βεληνεκές των οποίων υπολογίζεται στα 120 χιλιόμετρα. Να σημειωθεί ότι οι φρεγάτες που έχει τώρα η Ελλάδα διαθέτουν 8 «κελιά», δηλαδή μπορούν να εκτοξεύσουν αντίστοιχους αντιαεροπορικούς πυραύλους ESSM με βεληνεκές 15 χιλιόμετρα.

Οπότε, λίγο-πολύ, ήταν αναμενόμενο να υπάρξει αντίδραση των Τούρκων, ειδικά αυτή την εποχή, όπου η οικονομική κρίση (επίσημα η Τουρκία ανακοίνωσε 36% πληθωρισμό, ενώ ανεξάρτητα οικονομικά ιδρύματα κάνουν λόγο για 70%) πλήττει τη γειτονική χώρα, αυξάνοντας τη δυσαρέσκεια των πολιτών κατά του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν. Μία εκ των οποίων είναι και η ενέργεια του τουρκικού υπουργείου Εξωτερικών να ζητήσει με επιστολή του στον ΟΗΕ, είτε την αποστρατικοποίηση των νησιών του Αιγαίου, είτε την αλλαγή της συνθήκης της Λωζάννης. Βέβαια, οι Τούρκοι γνωρίζουν πολύ καλά ότι τίποτα από τα δύο δεν μπορεί να υλοποιηθεί, διότι πολύ απλά τη συνθήκη της Λωζάννης τη συνυπογράφουν πέραν της Ελλάδας και της Τουρκίας άλλες επτά χώρες. Και με βάση το διεθνές δίκαιο, για να αλλάξει μία συνθήκη, θα πρέπει να ομονοήσουν όλοι. Ένας να διαφωνεί, δεν συζητείται το παραμικρό.
Στην κυβέρνηση γνωρίζουν πολύ καλά ότι η Τουρκία θα συνεχίσει σε αυτό το μοτίβο με ένα και μόνο στόχο: να προλάβει τυχόν πιέσεις για να αποδεχθεί το δίκαιο της θάλασσας, το οποίο είναι ίσως η μοναδική χώρα παγκοσμίως που δεν το έχει αναγνωρίσει. Και εάν το αποδεχθεί, τότε το αφήγημα της «Γαλάζιας πατρίδας» καταρρέει ως χάρτινος πύργος. Οπότε η Αθήνα αναμένει κι άλλες προκλήσεις. Μία εξ αυτών είναι μία νέα προσπάθεια εργαλειοποίησης του μεταναστευτικού. Η Τουρκία έχει λάβει το μήνυμα και θεωρείται δύσκολο να επιχειρήσει μια επανάληψη των γεγονότων στον Έβρο, ενώ και η Ευρώπη, που «τρέμει» την ιδέα ενός νέου μεταναστευτικού κύματος, έχει ανοιχτές της κεραίες της για ένα τέτοιο ενδεχόμενο.

Για την Κύπρο

Σε ό,τι αφορά τις διερευνητικές επαφές, η Αθήνα δεν είναι αισιόδοξη ότι θα αποφέρουν κάτι. Ναι μεν μετέχει της διαδικασίας, αλλά οι προσδοκίες είναι πολύ χαμηλές. Ειδικά αυτή την εποχή που η Άγκυρα έχει νεύρα και το δείχνει, λόγω των δύο συμφωνιών της Ελλάδας με Γαλλία και ΗΠΑ. Ειδικά με τη δεύτερη, καθώς δεν είναι μόνο ότι δεν θα προμηθευτεί τα προηγμένα μαχητικά αεροσκάφη F-35 (υπήρχε συμφωνία και για συμπαραγωγή), αλλά με την άδεια του Κογκρέσου εάν η Ελλάδα επιθυμεί να τα αποκτήσει, τότε μπορεί να τα αγοράσει.

Πάντως, για να πούμε και του στραβού το δίκιο, οι περισσότεροι διπλωμάτες αποκλείουν το ενδεχόμενο θερμού επεισοδίου στο Αιγαίο. Τουναντίον θεωρούν εξόχως επικίνδυνο ένα επεισόδιο στην Κύπρο. Όχι τόσο στο να παρενοχλήσουν τη γεώτρηση της κοινοπραξίας Exxon Mobil και Qatar Petroleum στο οικόπεδο 10. Και αυτό διότι θεωρούν ότι οι Τούρκοι εκεί θα μείνουν σε λεονταρισμούς, καθώς στην περιοχή πλέουν πολεμικά πλοία των ΗΠΑ εξοπλισμένα ως αστακοί.

Επίσης αυτό το εξάμηνο δεν θεωρείται και το ιδανικό για την Τουρκία από τη στιγμή που στην προεδρία της Ε.Ε. βρίσκεται η Γαλλία. Και στην Άγκυρα γνωρίζουν ότι ίσως ο Μακρόν για να επανεκλεγεί θα χρησιμοποιήσει και την Τουρκία στο προεκλογικό παιχνίδι.

Η Τουρκία ενοχλείται και με το γεγονός ότι η Ελλάδα έστω με μικρά βήματα προσπαθεί να αυξήσει τα αποτυπώματά της και στις χώρες της υποσαχάριας Αφρικής. Μετά τη Ρουάντα, την Γκάνα και την Γκαμπόν, ο Νίκος Δένδιας πρόκειται να επισκεφθεί τη Νιγηρία και την Αγκόλα, ενώ θα ακολουθήσουν χώρες της Ασίας και της Ωκεανίας, όπως η Ινδία και η Αυστραλία, με τις οποίες διαπιστώνεται συναντίληψη σε θέματα Διεθνούς Δικαίου και Διεθνούς Δικαίου της Θάλασσας. Στο «καλεντάρι» των διπλωματικών επισκέψεων, βρίσκονται και οι χώρες της Λατινικής Αμερικής αλλά και μια σειρά από κράτη που αποτελούν μέλη, μόνιμα και μη μόνιμα, του Συμβουλίου Ασφαλείας του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών, καθώς η Ελλάδα είναι υποψήφια για τη θέση του μη μόνιμου μέλους του Συμβουλίου Ασφαλείας για τη διετία 2025-2026. Προς ώρας οι Τούρκοι χλευάζουν αυτές τις ελληνικές προσπάθειες, όμως ανησυχούν μήπως οι χώρες της «μαύρης ηπείρου» εκλάβουν την Ελλάδα ως απεσταλμένο των ΗΠΑ, μετά και την ελληνοαμερικανική συμφωνία, η οποία υπερψηφίστηκε και από το Κογκρέσο.

Σε αναμονή

Σε ό, τι αφορά το ταξίδι του πρωθυπουργού στην Ουάσιγκτον για επίσημη επίσκεψη αναμένονται νεότερα ακόμη κι εντός Ιανουαρίου. Ίσως την πρόσκληση του Τζο Μπάιντεν «μεταφέρει» στον Κυριάκο Μητσοτάκη ο υπουργός Εθνικής Άμυνας Νίκος Παναγιωτόπουλος, ο οποίος στο τρίτο δεκαήμερο του Ιανουαρίου –αν δεν αλλάξει κάτι δραματικά– θα μεταβεί στις ΗΠΑ για να συναντηθεί με τον Αμερικανό ομόλογό του Λόιντ Όστιν. Οι συνομιλίες ανάμεσα στις δύο πλευρές αναμένονται ιδιαίτερα ενδιαφέρουσες, ειδικά μετά την ψήφιση του νέου αμυντικού προϋπολογισμού των ΗΠΑ, που περιλαμβάνει για πρώτη φορά τόσο σαφείς και εκτενείς αναφορές στην ενίσχυση της Ελλάδας με αμερικανικά οπλικά συστήματα με έμμεσο ή και άμεσο τρόπο, μέσα από τις διαδικασίες του αμερικανικού Πενταγώνου.

Στο Μαξίμου θεωρούν πως δεν είναι απίθανο η επίσημη επίσκεψη του πρωθυπουργού στις ΗΠΑ να πραγματοποιηθεί ακόμη κι εντός του Φεβρουαρίου. Και αυτό διότι, λόγω των περίεργων συνθηκών που επικρατούν με την πανδημία, τα πάντα γίνονται χωρίς μακροχρόνιο προγραμματισμό.