Γιατί δεν ξεφουσκώνει η ανεργία των νέων;

Ένας δείκτης που αποτυπώνει με απόλυτη ευκρίνεια το πόσο ακριβά πλήρωσε η Ελλάδα την κρίση χρέους που την οδήγησε στη μνημονιακή περιπέτεια της περιόδου 2010-2018 είναι ο δείκτης της ανεργίας.

Επιμέλεια: Νίκος Τσαγκατάκης

Είναι χαρακτηριστικό ότι τον Νοέμβριο του 2010, με συμπληρωμένους μόλις έξι μήνες από την είσοδο της χώρας στον μηχανισμό στήριξης, η ανεργία στην χώρα μας «έγραφε» ποσοστό της τάξης του 14,3%, για να εκτοξευτεί τρία χρόνια μετά –τον Νοέμβριος του 2013– στο θηριώδες 27,7%.

Με τέτοιο κακό… προηγούμενο, φαντάζει άθλος η αποκλιμάκωση της ανεργίας στο 11,4% που βρέθηκε τον Νοέμβριο της περασμένης χρονιάς, με δεδομένο μάλιστα ότι η οικονομία της χώρας αντιμετώπισε από το 2019 δύο απανωτά χτυπήματα όπως η πανδημία του κορωνοϊού και η ενεργειακή κρίση.

Έστω κι έτσι πάντως οι αναλυτές της εταιρείας GTAGT (σ.σ. πρόκειται διορισμένο συνδεδεμένο αντιπρόσωπο της κυπριακής BCM Begin Capital Markets CY Ltd που παρέχει ολοκληρωμένες υπηρεσίες συναλλαγών παγκοσμίως) διαβλέπουν ένα καλό κι ένα κακό νέο. Το καλό είναι ότι αν και στην Ελλάδα το ποσοστό της ανεργίας είναι αισθητά υψηλότερο από τον μέσο όρο του ενωσιακού δείκτη ανεργίας, ακολουθεί την ίδια πτωτική τάση που εντοπίζεται και σε άλλα κράτη της Ε.Ε.. το ακόμη καλύτερο είναι ότι η ελληνική αγορά εργασίας φαίνεται να μην διατρέχει μεγάλους κινδύνους καθώς το τρέχον ποσοστό ανεργίας κυμαίνεται –όπως και στην Ε.Ε.– σε αισθητά χαμηλότερα επίπεδα από εκείνα που βρισκόταν πριν από την επέλαση του κορωνοϊού.

Τα κακά μαντάτα

Σε ό,τι αφορά, τώρα τα κακά μαντάτα, αυτό που προβληματίζει τους αναλυτές της GTAGT είναι το γεγονός ότι ο Έλληνες νέοι συνεχίζουν να είναι η κοινωνική ομάδα με τα υψηλότερα ποσοστά ανέργων. Απόδειξη ότι στην Ελλάδα σχεδόν ένας στους τρεις (31,3%) νέους κάτω των 25 ετών και με ικανότητα προς εργασία δεν έχουν δουλειά. Για να υπάρχει μια βάση σύγκρισης της έντασης του φαινομένου θα πρέπει να σημειωθεί ότι η ανεργία στη συγκεκριμένη ηλικιακή ομάδα στην Ε.Ε. είναι κατά μέσο όρο 15,1% (εν ολίγοις στην Ελλάδα έχουμε διπλάσια απόκλιση), ενώ μόλις μία χώρα, η Ισπανία, μας προσπερνά στη σχετική κατάταξη καθώς το ποσοστό ανεργίας των νέων Ισπανών ξεπερνά κατά τι το 32%.

Δομικά τα προβλήματα

Προσπαθώντας να ακτινογραφήσουν τις αιτίες που κρατούν σε υψηλά επίπεδα την ανεργία των νέων, οι άνθρωποι της GTAGT διαγιγνώσκουν πρωταρχικά ότι η ανεργία που πλήττει τις μικρές ηλικιακές ομάδες πυροδοτείται από δομικούς παράγοντες. Επικαλούνται δε ως παράδειγμα το γεγονός ότι ενώ υπάρχουν κλάδοι της σύγχρονης οικονομίας όπως το fintech (βλ. εταιρείες τεχνολογίας χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών) που παρουσιάζουν δυναμικούς ρυθμούς ανάπτυξης και ως εκ τούτου «γεννούν» θέσεις εργασίας για νέους, εντούτοις η αγορά εργασίας δεν ανταποκρίνεται αρκετά γρήγορα για την απορρόφησή τους.

Ένας άλλος παράγοντας που συντηρεί σε υψηλά επίπεδα την ανεργία των νέων και περιγράφεται σε σχετική αναφορά του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. Αυτός ο παράγοντας συνδέεται με την αρνητική μεταβολή που υπέστη ο αριθμός των νέων που συμμετέχουν στην εκπαίδευση εξαιτίας των μέτρων λιτότητας που πάρθηκαν στις αρχές της δεκαετίας του 2010 και συνεχίστηκαν για πολλά χρόνια μετέπειτα προκειμένου να αντιμετωπιστεί η οικονομική κρίση και να επέλθει η δημοσιονομική προσαρμογή.

Τι συνέβη τότε; Μειώθηκαν οι πραγματικοί μισθοί και κατρακύλησε το επίπεδο της κοινωνικής ασφάλισης, που είχε ως συνέπεια να προτιμήσουν τότε οι νέοι σε ηλικία πολίτες να αναζητήσουν εργασία από το να συνεχίσουν να σπουδάζουν. Ωστόσο η οικονομική ύφεση μείωσε στο ελάχιστο τις ευκαιρίες εργασίας που όταν οι εταιρείες αναζητούσαν ανθρώπινο δυναμικό επέλεγαν αυτούς που διέθεταν υψηλότερα ακαδημαϊκά προσόντα και περισσότερη εμπειρία, αφήνοντας τους άπειρους και λιγότερο καταρτισμένους νέους στην ανεργία.