Η κρίση θέλει ανατρεπτικό σχέδιο “έξω από το κουτί”…

Λίγες ώρες πριν βγει το φύλλο της προηγούμενης εβδομάδας υπήρχε μια έντονη ζύμωση στο δημοσιογραφικό τιμ της εφημερίδας για το αν θα έπρεπε να χρησιμοποιήσουμε τον σκληρό είναι η αλήθεια πρωτοσέλιδο τίτλο περί οικονομικού «Άουσβιτς». Αυτού δηλαδή που εξαιτίας των δημοσιονομικών εμμονών τους στήνουν οι Γερμανοί, προκρίνοντας μνημονιακού τύπου λύσεις για το οικονομικό κραχ στο οποίο πολλοί φοβούνται ότι θα βουλιάξει η Γηραιά Ήπειρος μετά το πέρασμα του κορωνοϊού.

Δεν είναι ώρα για κανέναν να ευλογεί τα γένια του, αλλά τελικά η δικαίωση των γραφομένων μας ήρθε γρήγορα και από πολύ «σοφότερους» εξ ημών. Ίσως ο διασημότερος εξ αυτών, ο παγκοσμίου φήμης Αμερικανός οικονομολόγος Νουριέλ Ρουμπινί, έγραψε προ ημερών ένα άρθρο στον «Guardian» λέγοντας μεταξύ άλλων ότι «η Μεγάλη Ύφεση μας κάνει ήδη νόημα κι εμείς την ακολουθούμε». Ένας συνάδελφός του, Γερμανός αυτός κι έχει τη σημασία του αυτό, ο Χανς Βέρνερ Σιν, ο οποίος προεδρεύει του Διεθνούς Ινστιτούτου Οικονομικών Ερευνών Ifo, έκανε λόγο για τη μεγαλύτερη οικονομική πανδημία που είχαμε στη μεταπολεμική περίοδο, επισκιάζοντας ακόμη και την κρίση της Lehman Brothers.

Παρόμοιους φόβους εξέφρασε ο πλέον… εμπλεκόμενος με τα της ευρωπαϊκής οικονομίας, ο υπουργός Οικονομικών της Πορτογαλίας και πρόεδρος του Eurogroup Μάριο Σεντένο, ο οποίος πριν από μερικά 24ωρα έστειλε επιστολή στους υπουργούς των 19 κρατών-μελών της Ευρωζώνης αλλά και στους υπουργούς των χωρών της Ε.Ε. που δεν ανήκουν στη ζώνη του ευρώ, εκφράζοντας την εκτίμηση ότι «αναπόφευκτα θα βγούμε από την κρίση με ένα επίπεδο χρέους πολύ υψηλότερο». Μάλιστα, ο Πορτογάλος ΥΠ.ΟΙΚ. δικαίωσε και ένα άλλον φόβο που διατύπωσε την προηγούμενη εβδομάδα η «Α», αυτόν της ενδεχόμενης διάλυσης της Ευρωπαϊκής Ένωσης, καθώς στην ίδια επιστολή εφιστά κομψά την προσοχή των συναδέλφων του να μην αποτελέσουν «αιτία κατακερματισμού» της Ε.Ε. οι επιπτώσεις της πανδημίας

Γίνεται σαφές ότι στην περίπτωση της παρούσας κρίσης χρειάζονται δύο βασικά εργαλεία για να αντιμετωπιστούν οι συνέπειες και να επανεκκινήσει η λοκομοτίβα. Αφενός ένα γενναίο σχέδιο δράσης τύπου Μάρσαλ, αφετέρου έναν γενναίο «μηχανοδηγό» και εννοούμε το σύνολο της πολιτικής ηγεσίας της Ευρώπης. Αν όντως αυτή η κρίση δεν μοιάζει με τις προηγούμενες όπως όλοι λένε, τότε είναι μάλλον απίθανο να υπερκεραστεί με «παλιά» χρησιμοποιημένα εργαλεία τύπου ESM ή με λύσεις φιλανθρωπίας όπως αυτή που πρότεινε η Ολλανδία για τη δημιουργία ενός ταμείου έκτακτης ανάγκης που θα ελεεί τους… πτωχούς και τους αόμματους.

Όσο για τη γενναιότητα της ηγεσίας, εδώ μάλλον αρχίζουν τα (πιο) δύσκολα. Διότι με πολιτικές τύπου Μέρκελ ο ευρωσκεπτικισμός των πολιτών υποδαυλίζεται, οι εθνικές εσωστρέφειες θεριεύουν και οι λαϊκιστές βγαίνουν στις ρούγες προς άγρα πελατών. Το έζησε η Ελλάδα αυτό το έργο και ξέρει. Το έζησε κι ο Αντώνης Σαμαράς που ερωτώμενος από το διεθνές ειδησεογραφικό πρακτορείο Bloomberg για τη σημερινή κρίση, απάντησε ότι οι ηγέτες πρέπει να ισορροπήσουν ανάμεσα στο να είναι αποφασιστικοί και συμπονετικοί και σκεφτούν ανατρεπτικά, «έξω από το κουτί». Αλλά τελικά ίσως αυτή να είναι η μοίρα των ισχυρών ηγεσιών. Ο διεθνής παράγοντας να σε επαινεί ως υπόδειγμα διαχειριστή κρίσεων –έτσι χαρακτηρίζει ο Bloomberg την Ελλάδα της διακυβέρνησης Σαμαρά–  και στη χώρα σου να είσαι out of the box…