Η ΝΕΑ “ΑΓΟΡΑ ΤΟΥ ΑΙΩΝΑ”: €10-€11 δισ., χωρίς αντισταθμιστικά οφέλη;

Οι φρεγάτες τύπου Belharra, που τη διετία 2025-2026 θα ταξιδεύουν στο Αιγαίο, πήραν το όνομά τους από τον ομώνυμο ύφαλο στη Γαλλία, κοντά στα σύνορα με την Ισπανία στον Βισκαϊκό κόλπο, όπου το κύμα εκεί φτάνει σε ύψος τα 8 με 15 μέτρα και αποτελεί τη χαρά των απανταχού ριψοκίνδυνων σέρφερ.

Του Μιχάλη Κωτσάκου

Το ζητούμενο, όμως, είναι εάν η συνολικά ωφέλιμη αμυντική συμφωνία Αθήνας – Παρισίων σηκώσει ένα… ασύμφορο οικονομικό κύμα δίχως αντισταθμιστικά ωφελήματα για την Ελλάδα, που σε βάθος χρόνου θα κληθεί θα δαπανήσει σε εξοπλισμούς σχεδόν το 6% του σημερινού ΑΕΠ της. Και απάντηση σε αυτό το πρώτο θεμελιώδες ερώτημα που γεννάται δεν υπάρχει. Αυτό που ξέρουμε για την ώρα είναι τα… συμφραζόμενα. Ότι δηλαδή η Naval Group και συνολικά η Γαλλία υπέστησαν μία τεράστια ζημιά, άνω των 30 δισεκατομμυρίων, με την ακύρωση της παραγγελίας των 12 υποβρυχίων από την Αυστραλία μετά τη συμφωνία με τις ΗΠΑ και τη Μεγάλη Βρετανία, το γνωστό AUCUS. Οι Αυστραλοί άφησαν στα κρύα του λουτρού τους Γάλλους, ακύρωσαν την παραγγελία των γαλλικών υποβρυχίων και έδωσαν τη δουλειά στους Βρετανούς, οι οποίοι δεν θα κατασκευάσουν συμβατικά αλλά πυρηνοκίνητα υποβρύχια.

Αυτή η εξέλιξη πρακτικά (και εμπορικά…) σημαίνει ότι με την ελληνική παραγγελία, η Naval Group παίρνει βαθιά ανάσα και τα ναυπηγεία του Λοριάν θα συνεχίσουν να απασχολούν χιλιάδες εργαζόμενους. Οπότε η ελληνική χείρα βοηθείας στον Εμανουέλ Μακρόν, που διανύει προεκλογική χρονιά, είναι εξόχως σημαντική. Διότι ακόμη και ο πλέον αδαής θα μπορεί να κατανοήσει την τεράστια ζημιά στο προφίλ του Γάλλου Προέδρου, όταν μετά την ακύρωση της παραγγελίας των 12 υποβρυχίων από την Αυστραλία ξεκινούσαν οι απολύσεις. Ειδικά όταν μιλάμε για μία περιοχή, όπου τα ναυπηγεία είναι ο βασικός πυλώνας της τοπικής οικονομίας, εύκολα γίνεται αντιληπτό πως εάν δεν υπήρχε η ελληνική παραγγελία θα υπήρχαν σοβαρά προβλήματα. Συν τοις άλλοις, με την ελληνική παραγγελία εκτονώνονται εν μέρει και οι αμερικανογαλλικές σχέσεις που άγγιξαν το κόκκινο μετά τη συμφωνία του AUCUS.

Ούτε μία… βίδα από ελληνικά χέρια

Το εντυπωσιακό στη συμφωνία είναι ότι δεν προβλέπεται κανένα απολύτως αντισταθμιστικό όφελος για το υπερσύγχρονο αυτό πλοίο, που δικαιολογημένα αποτελεί αυτή την εποχή ό,τι καλύτερο υπάρχει παγκοσμίως. Όμως δεν υπάρχει πουθενά πρόβλεψη να μπει έστω και μία βίδα από ελληνικά χέρια σε αυτές τις τρεις φρεγάτες. Απλά, όπως υποστηρίζουν και ο υπουργός Εθνικής Άμυνας Νίκος Παναγιωτόπουλος και οι επιτελείς στο ΓΕΝ, τα τρία πλοία θα χτιστούν με βάση τις ελληνικές ανάγκες. Όμως και τα τρία πλοία θα «χτιστούν» στο Λοριάν κι εκεί θα εκπαιδευθούν και οι άνδρες του Πολεμικού Ναυτικού, αλλά και όσοι αποτελέσουν το κομμάτι της τεχνικής υποστήριξης των πλοίων.

Ένα από τα μεγάλα ερωτηματικά είναι για ποιον λόγο δεν εμπλέκονται στο κτίσιμο αυτών των πολύ ακριβών πλοίων και τα ελληνικά ναυπηγεία. Κι αυτό διότι ας μην ξεχνάμε την επιχειρηματολογία για να βρεθεί αγοραστής για τα πολύπαθα ελληνικά ναυπηγεία που ανέφερε ότι θα εξασφαλίσουν τη βιωσιμότητά τους χάρη στις αγορές του Πολεμικού Ναυτικού, που ήταν γνωστό ότι θα γίνουν. Και βέβαια η υπόσχεση ότι τα ναυπηγεία θα έχουν ενεργό συμμετοχή με τις κορβέτες (που θα αγοράσουμε κατά δήλωση του ΥΕΘΑ) θυμίζει την παροιμία «ζήσε Μάη να φας τριφύλλι». Ήδη πολλοί στρατιωτικοί αναλυτές εκτιμούν ότι επειδή οι φρεγάτες, εκτός του ότι είναι ακριβές, μπορούν και μόνες τους να κάνουν σημαντική δουλειά στο Αιγαίο και στην Ανατολική Μεσόγειο, καθώς οι Τούρκοι δεν έχουν οπλικά συστήματα να αντιπαρατάξουν και τα ηλεκτρονικά μέσα των φρεγατών είναι προηγμένα και πάνω από τις δυνατότητες των γειτόνων μας, οπότε ίσως δούμε την αγορά των κορβετών να παραπέμπεται στις ελληνικές καλένδες.

Εν ολίγοις, προκαλεί ερωτηματικά για ποιο λόγο η ελληνική κυβέρνηση δεν απαίτησε να συμπεριληφθεί στη συμφωνία ένα είδος συμπαραγωγής, όπως κάνουν σε ανάλογα εξοπλιστικά προγράμματα χώρες όπως η Τουρκία, ή η Φιλανδία, όπου για αντίστοιχο πρόγραμμα προμήθειας τεσσάρων κορβετών φρεγατών πολλαπλών ρόλων αξίας 1,3 δισεκατομμυρίων ευρώ έχει απαιτήσει τουλάχιστον 50% εγχώρια συμμετοχή. Εγείρονται, εξάλλου, πολλά… after sales service ερωτηματικά στα οποία οφείλει να δώσει πειστικές απαντήσεις η κυβέρνηση. Λόγου χάριν, έχει προβλεφθεί εάν εμφανιστεί βλάβη στις φρεγάτες να υπάρχει άμεση επισκευή στην Ελλάδα, ή θα χρειάζεται το πλοίο να μπει στον ναύσταθμο και να περιμένει πότε θα έρθουν οι Γάλλοι; Αντίστοιχα, είναι εξασφαλισμένο ότι θα υπάρχει επάρκεια ανταλλακτικών, ή πάλι θα περιμένουμε να έρθει το ανταλλακτικό από το Λοριάν;

Τώρα είναι η ευκαιρία

Με βάση την Αμυντική Συμφωνία υπάρχει η οψιόν για την αγορά των κορβετών τύπου Gowind, η οποία έχει παραπεμφθεί στο κοντινό μέλλον. Εάν καθυστερήσουμε στη λήψη αποφάσεων, ίσως χαθεί το «παράθυρο» υλοποίησης των εξοπλιστικών προγραμμάτων. Διότι η δημοσιονομική χαλαρότητα λόγω πανδημίας θα τελειώσει και οι δανειστές θα επανέλθουν για πρωτογενή πλεονάσματα. Οπότε σίγουρα δεν θα υπάρχουν χρήματα.

Έχουμε υπολογίσει επίσης τα έξοδα που θα χρειαστεί το ελληνικό ναυτικό για να μάθει αυτά τα υπερόπλα; Όπως τονίζουν οι περισσότεροι στρατιωτικοί αναλυτές, θα απαιτηθούν υποδομές, χρήμα και χρόνος για να ενοποιηθούν οι νέες φρεγάτες με τα υπάρχοντα πλοία του πολεμικού μας ναυτικού. Επίσης, παραμένει άγνωστο το κόστος εξέλιξης, αναβάθμισης, ενσωμάτωσης συστήματος ηλεκτρονικού πολέμου.

Οι νέες γαλλικές φρεγάτες είναι κάτι αδοκίμαστο. Νέο σκαρί, νέο ραντάρ, νέα σύνθεση αισθητήρων. Εδώ υπάρχει ένας σημαντικός προβληματισμός, καθώς όταν η πρώτη γαλλική φρεγάτα πέσει στο νερό και ξεκινήσει δοκιμές, μετά από λίγους μήνες θα παραδίδεται η δεύτερη, ως «πρώτη ελληνική». Δηλαδή, αν διαπιστωθούν σημαντικά ζητήματα, το ελληνικό καράβι θα τα έχει ήδη, καθώς δεν θα έχουν προλάβει να τα διορθώσουν στο ναυπηγείο.

Είμαστε έτοιμοι σαν κοινωνία να αποδεχθούμε ότι θα σταθούμε στο πλευρό μίας αποικιακής δύναμης όπως ήταν η Γαλλία κι εξακολουθεί να έχει αυτόν τον χαρακτήρα, εάν μας ζητηθεί η συμβολή σε ανοιχτές πληγές που έχουν οι Γάλλοι και στη Βόρεια Αφρική, αλλά και σε άλλα μέρη της Μαύρης Ηπείρου;

Τέλος, ένα επίσης ζήτημα που πρέπει να αποσαφηνιστεί είναι το πώς και το πότε θα γίνει η αποπληρωμή των φρεγατών και συνολικά των αγορών των οπλικών συστημάτων. Ποιοι θα είναι οι όροι; Θα περιλαμβάνει τις επιστροφές ελληνικών ομολόγων; Από ποιον θα δανειστούμε τα χρήματα και για πόσο διάστημα; Και με τι επιτόκιο θα γίνει ο δανεισμός; Το κόστος της αγοράς των εξοπλιστικών προγραμμάτων θα εμφανιστεί στο δημόσιο χρέος μας που ήδη έχει σπάσει κάθε ρεκόρ;

Και εν τέλει αυτά τα €10-€11 δισ. θα τα πληρώσει η Ελλάδα για να μην μπουν οι Τούρκοι εντός των 6 μιλίων ελληνικής κυριαρχίας –που έτσι κι αλλιώς δεν θα τολμούσαν να παραβιάσουν οι «πειρατές» της Άγκυρας– δικαιώνοντας και τη συλλογιστική Βενιζέλου, που εξήγησε ότι η υφαλοκρηπίδα, ακόμη και μετά την οριοθέτησή της, και η ΑΟΖ ακόμη και μετά την ανακήρυξη και οριοθέτησή της, δεν συνιστούν «επικράτεια» στην οποία ασκείται εθνική κυριαρχία;

Οι απαντήσεις καλοδεχούμενες…