Καλές οι προοπτικές αλλά και συννεφιά εν όψει για τις τράπεζες

Ως λιγότερο… πιασάρικες αλλά περισσότερο ουσιαστικές αξιολογούνται σε μία πρώτη «αποδελτίωση» οι πρόνοιες της οικονομικής και φορολογικής πολιτικής που παρουσίασε στη φετινή άνοδό του στη Θεσσαλονίκη επ΄ αφορμή της 87ης ΔΕΘ ο πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης.

Του Νίκου Τσαγκατάκη

Αν εξαιτίας της καταστροφικής συγκυρίας, οι μεταρρυθμίσεις που σχεδιάζονται για τον τραπεζικό τομέα μοιάζουν «ξεκάρφωτες» σε σχέση με άλλε που εξαγγέλθηκαν (βλ. αντιμετώπιση φοροδιαφυγής, ανάσχεση συνεπειών από τις φυσικές καταστροφές σε Θεσσαλία και Έβρο, στήριξη ευάλωτων ομάδων), μόνο τέτοιες δεν είναι.

Κι αυτό διότι όλοι συμφωνούν ότι δίχως ένα λειτουργικό τραπεζικό σύστημα οι παρεπόμενες… δυσλειτουργίες θα διαχυθούν σε ολόκληρη την ελληνική οικονομία. Το ορθόν της διαπίστωσης επιβεβαιώνει, δίχως άλλο, η αναβάθμιση των μακροπρόθεσμων αξιολογήσεων των ελληνικών τραπεζών που ήρθε στις αρχές της εβδομάδας από τους οίκους Moody’s και Fitch. Συγκεκριμένα, η Moody’s Investors Service ανέβασε κατά μία ή δύο βαθμίδες την Alpha Bank, την Attica Bank, τη Eurobank, την Εθνική Τράπεζα, την Παγκρήτια Τράπεζα και την Τράπεζα Πειραιώς, ενώ αντίστοιχα η Fitch αναβάθμισε τις 4 συστημικές τράπεζες της ελληνικής αγοράς δηλαδή την Alpha, τη Eurobank, την ΕΤΕ και την Πειραιώς.

 Η προειδοποίηση Στουρνάρα

Έστω κι έτσι, πάντως, το επόμενο διάστημα δεν πρέπει να λογίζεται από τους ίδιους τους τραπεζίτες ως περίπατος σε φθινοπωρινή λιακάδα, αλλά ως περίοδος προετοιμασίας για πιο δύσκολα «φεγγάρια». Κι αυτό είναι μια προειδοποίηση που βγαίνει από το στόμα του πλέον ειδικού, που δεν είναι άλλος από τον διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος, Γιάννη Στουρνάρα.

Πριν από μία εβδομάδα και από το βήμα του Σεμιναρίου Υψηλού Επιπέδου EUROFI 2023, ο Έλληνας κεντρικός τραπεζίτης είπε συγκεκριμένα ότι οι εμπορικές τράπεζες «πρέπει να προετοιμαστούν για ένα πιο δυσμενές τραπεζικό και μακροοικονομικό περιβάλλον εξαιτίας της σύσφιξης της νομισματικής πολιτικής».

Η εξήγηση που έδωσε για τον «χρησμό» του ο Γ. Στουρνάρας είναι ότι οι αυξήσεις των επιτοκίων στις οποίες έχει προχωρήσει μέχρι σήμερα η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα είχαν ως αποτέλεσμα να επηρεαστεί θετικά η κερδοφορία των εμπορικών τραπεζών μέσω της αύξησης του καθαρού περιθωρίου επιτοκίου, μιας και τα επιτόκια των δανείων αναπροσαρμόζονται άμεσα σε αντίθετη με τα επιτόκια των καταθέσεων που ακολουθούν με σημαντική χρονική υστέρηση. Αυτό, όμως, είναι ένα «μοτίβο» που σύμφωνα με τον διοικητή της ΤτΕ δεν αναμένεται να συνεχιστεί, εξαιτίας της σταδιακής αύξησης των επιτοκίων καταθέσεων, της αύξησης του κόστους χρηματοδότησης στις αγορές χρήματος και της μείωσης της ζήτησης για δάνεια.

Οι… τραπεζικές προτεραιότητες του Μαξίμου

Όλα αυτά τα ακούν με πολύ μεγάλη προσοχή στο Μέγαρο Μαξίμου και στο υπουργείο Οικονομικών γι΄ αυτό και επιμένουν στην ανάγκη να τεθεί εφαρμογή ένα πολυδιάστατο «πακέτο» παρεμβάσεων που θα αφορούν τον τραπεζικό τομέα και σκοπό θα έχει την τόνωση του ανταγωνισμού καθώς την ευχερέστερη πρόσβαση των επιχειρήσεων και των ιδιωτών σε ζεστό τραπεζικό «χρήμα». Μάλιστα, οι πρωτοβουλίες που εκτιμάται ότι θα… αγιάσουν τον παραπάνω σκοπό σκιαγραφήθηκαν την περασμένη Τρίτη από τον υπουργό Οικονομικών, Κωστή Χατζηδάκη, και αυτές είναι:

1] Η χρήση του προγράμματος «ΗΡΑΚΛΗΣ» για την αντιμετώπιση των όποιων εκκρεμοτήτων και την περαιτέρω εξυγίανση των ισολογισμών των τραπεζών.

2] Η ενίσχυση του ανταγωνισμού στο τραπεζικό σύστημα, με στόχο τη μείωση της ψαλίδας μεταξύ των επιτοκίων χορηγήσεων και των επιτοκίων καταθέσεων. Βασικό εργαλείο στην κατεύθυνση αυτή θα είναι η δυνατότητα χορήγησης στεγαστικών και επιχειρηματικών δανείων και από μη τραπεζικά ιδρύματα –υπό την εποπτεία πάντοτε της Τράπεζας της Ελλάδος– που θα υλοποιηθεί με την προώθηση σχετικής νομοθεσίας.

3] Η στήριξη της υπηρεσίας IRIS, η οποία δίνει τη δυνατότητα αποστολής χρημάτων –μέσω κινητού, χωρίς να απαιτείται το IBAN και χωρίς καμία χρέωση και καμία προμήθεια– από μία τράπεζα σε μία άλλη, μέχρι του ποσού των €500 ημερησίως.

4] Η αποεπένδυση του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας από τις συστημικές τράπεζες, η οποία θα προχωρήσει χωρίς καθυστερήσεις και θα φέρει νέα κεφάλαια στη χώρα.

5] Η αντιμετώπιση του προβλήματος των «κόκκινων» δανείων με θέσπιση νέου πλαισίου κανόνων, υποχρεώσεων και ποινών για τους servicers και προστασία των πραγματικά ευάλωτων δανειοληπτών και όχι εκείνων που παριστάνουν τους ευάλωτους, αποκρύπτοντας για διάφορους λόγους την περιουσία τους και τα εισοδήματά τους. Έτσι θα διασφαλιστεί ότι το νέο πλαίσιο θα γίνει αποδεκτό –όχι μόνο από τους ευάλωτους δανειολήπτες– αλλά και από όσους, παρά τις δυσκολίες, εξακολουθούν να πληρώνουν τα δάνειά τους.