Με… νεροπίστολα οι καταναλωτές στον καύσωνα του πληθωρισμού

Μπορεί ο γενικός δείκτης τιμών καταναλωτή να παίρνει την κατιούσα κυρίως εξαιτίας της υποχώρησης των τιμών στην ενέργεια, ωστόσο ο πληθωρισμός στα τρόφιμα καλά και.. υψηλά κρατεί, πιέζοντας τους οικογενειακούς προϋπολογισμούς.

Του Νίκου Τσαγκατάκη

Το πιο πρόσφατο καμπανάκι αναφορικά με τον συνεχιζόμενο καλπασμό του πληθωρισμού το χτύπησε στην αρχή της εβδομάδας το Γραφείο Προϋπολογισμού της Βουλής, επιβεβαιώνοντας αυτό για το οποίο φωνάζει η «Α» από τον Σεπτέμβριο του 2021. Ότι δηλαδή ο δομικός πληθωρισμός –ο «πυρήνας του πληθωρισμού» όπως αποκαλείται αλλιώς– είναι η ισχυρή ένδειξη της τάσης των τιμών και ότι από αυτό το μέτωπο οι ειδήσεις δεν είναι ευχάριστες, αφού στην Ελλάδα ανέρχεται φέτος στο 8,1% όταν το 2022 βρισκόταν στο 4,8%.

Σύμφωνα, πάντα, με τα στοιχεία που δημοσιοποίησε το Γραφείο Προϋπολογισμού της Βουλής ο πληθωρισμός στην κατηγορία των τροφίμων βρίσκεται στο 11,4% ελαφρά μειωμένος από το περσινό 12,3% και έχει εκτοξευτεί στο 12,2% στην κατηγορία της ένδυσης και υπόδησης από το 5% που είχε «καθίσει» την περασμένη χρονιά. Τα νέα γίνονται χειρότερα, αν κρίνουμε από τις δημοσιογραφικές πληροφορίες που βλέπουν το φως της δημοσιότητας και οι οποίες θέλουν βασικά προϊόντα ευρείας κατανάλωσης (βλ. ελαιόλαδο, γαλακτοκομικά, απορρυπαντικά κ.ά.) να τρέχουν σε νέο ράλι ανατιμήσεων τον Ιούλιο.

Πρώτη γραμμή άμυνας το… αυτομνημόνιο  

Δεν θέλει ιδιαίτερη σπουδή και γνώση για να αντιληφθεί κάποιος ότι η διατήρηση βασικών αγαθών στα υψηλά «ράφια» του πληθωρισμού επιβαρύνει το κόστος διαβίωσης των νοικοκυριών, που καλούνται μήνα με τον μήνα να λύνουν ένα όλο και πιο δύσκολο σταυρόλεξο.

Σε αυτή τη συνθήκη, η πρώτη γραμμή άμυνας πίσω από την οποία οχυρώνονται οι καταναλωτές είναι το… αυτομνημόνιο, δηλαδή η μεταβολή-περικοπή των καταναλωτικών συνηθειών και η επιλογή αγοράς όσων προϊόντων μπορεί να «σηκώσει» το οικογενειακό πορτοφόλι εξασφαλίζοντας ότι πρόκειται για value for money προμήθειες. Απόδειξη τα ευρήματα της τελευταίας έρευνας του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών σύμφωνα με τα οποία:

>> Ένας στους δύο καταναλωτές (ποσοστό 48,3%) δηλώνει ότι έχει περιορίσει σημαντικά την αγορά έτοιμων γευμάτων, το 41,1% έπαψε να προμηθεύεται αλκοολούχα (κρασιά, μπύρες και άλλα οινοπνευματώδη).

>> Παραπάνω από ένας στους τρεις καταναλωτές έβαλαν «κόφτη» στην αγορά φυτικών τροφίμων (36%), γλυκών και αλμυρών σνακ (34,1%) και βιολογικών προϊόντων (33,5%).

>> Οι καταναλωτές έχουν κάνει στροφή 180 μοιρών κατευθυνόμενοι σε φθηνότερες επιλογές στις κατηγορίες των χαρτικών (29,6%), των ειδών νοικοκυριού (24,5%), των συσκευασμένων τροφίμων (24,1%), των γαλακτοκομικών (23,9%), των κατεψυγμένων τροφίμων/λαχανικών (23,7%), καθώς και των απορρυπαντικών/καθαριστικών (23%).

>> Έξι στους 10 καταναλωτές (ποσοστό 58,3%) δήλωσαν στην έρευνα του ΟΠΑ ότι πλέον αγοράζουν απορρυπαντικά μόνο όταν είναι σε έκπτωση και προσφορά. Το ίδιο συμβαίνει για τα είδη προσωπικής υγιεινής και φροντίδας (56,1%), τα χαρτικά (46,5%), τα είδη νοικοκυριού (45,1%), συσκευασμένα προϊόντα πρωινού (41%), τον καφέ (38%), κατεψυγμένα τρόφιμα (33,2%) και τα αναψυκτικά, τους χυμούς και το νερό (31%).

 

Ηχηρό καμπανάκι του Γραφείου Προϋπολογισμού της Βουλής για τον καλπασμό του δομικού πληθωρισμού

Η άνθιση του private label

Το επόμενο… νεροπίστολο που βγάζουν οι καταναλωτές από τη φαρέτρα τους προκειμένου να αντιμετωπίσουν τον καύσωνα της ακρίβειας είναι η κατανάλωση προϊόντων ιδιωτικής ετικέτας. Η σαφής τάση αποτυπώνεται σε μία άλλη έρευνα που πραγματοποίησε νωρίτερα στον χρόνο η εταιρεία NielsenIQ Ελλάδας. Σύμφωνα με αυτήν, το 68% των ερωτηθέντων απαντά ότι έχει σταματήσει ή προτίθεται να σταματήσει τις περιττές και «αχρείαστες» δαπάνες αρκούμενοι στην εξασφάλιση των βασικών καταναλωτικών αγαθών, ενώ 1 στους 3 ερωτηθέντες απάντησε ότι θα επιλέγει πλέον μάρκες προϊόντων που κοστίζουν φθηνότερα. Την ειλικρίνεια των απαντήσεων των καταναλωτών φαίνεται να επιβεβαιώνουν και τα στοιχεία πωλήσεων της NielsenIQ, τα οποία δείχνουν ότι κοινά αλλά όχι βασικά προϊόντα όπως είναι λ.χ. τα στοματικά διαλύματα ή τα προϊόντα φροντίδας για τα έπιπλα έχουν «γράψει» μείωση πωλήσεων της τάξης του -8,2% και -5,1%, αντίστοιχα.

Το πάρτι του πληθωρισμού έχει σαφέστατα ευνοήσει τους τζίρους των προϊόντων ιδιωτικής ετικέτας, τα οποία σύμφωνα με τα στοιχεία Απριλίου που ερεύνησε η NielsenIQ έφτασαν να κατακτήσουν σε αξία το ιστορικό υψηλό του 25%. Κι αυτή η επίδοση ήρθε παρά το γεγονός ότι τα προϊόντα ιδιωτικής ετικέτας μεσοσταθμικά έχουν αυξήσει σε υπερδιπλάσια επίπεδα την τιμή τους συγκριτικά με τα επώνυμα προϊόντα. Το πώς κατάφεραν τα private labels προϊόντα να συγκρατήσουν τους όγκους των πωλήσεων τους το απαντούν εμμέσως στην έρευνα της NielsenIQ οι ίδιοι καταναλωτές, δηλώνοντας ότι επιλέγουν τα προϊόντα ιδιωτικής ετικέτας όχι μόνο για τη σχετικά χαμηλή τιμή τους (58% των ερωτηθέντων), αλλά και γιατί είναι εξίσου ποιοτικά με τα επώνυμα, σε ποσοστό άνω του 75%.

Τελευταίο αλλά όχι έλασσον: Συγκριτικά με την αντίστοιχη περυσινή χρονική περίοδο, το λιανεμπόριο τροφίμων παρουσιάζει αύξηση +9,1%, αλλά όπως προκύπτει από την ποιοτική ανάλυση των αριθμών είναι μία τεχνητά θετική εικόνα που έχει προέλθει από την πληθωριστική αύξηση των τιμών και όχι από την αύξηση του όγκου των πωλήσεων, ο οποίος «γράφει» μείωση της τάξης του -3,5%.