Ο βραχνάς του χρέους

Μπορεί τα πρώτα σημαντικά βήματα για μια νέα συμφωνία να έγιναν με επιτυχία, υπάρχει όμως ακόμα ένα θέμα το οποίο έστω και σιωπηλά προβληματίζει όλες τις πλευρές. Κι αυτό δεν είναι άλλο από τον βραχνά του χρέους, που κάθε άλλο παρά βέβαιη είναι η βιωσιμότητά του. Το επόμενο διάστημα θα αποδειχθεί κρίσιμο, καθώς όλοι οι εμπλεκόμενοι θα πρέπει να λάβουν ξεκάθαρη θέση.

Ρεπορτάζ: Κώστας Παπαϊωάννου

Για τους δικούς τους λόγους, τόσο η Κομισιόν όσο και το ΔΝΤ συμφωνούν σε ένα θέμα: το ελληνικό χρέος δεν είναι βιώσιμο και κάτι θα πρέπει να γίνει με αυτό. Το παράδοξο είναι πως ακόμη και ο άνθρωπος που θέλει την Ελλάδα εκτός Ε.Ε. συμφωνεί σε αυτό. Και σίγουρα ο Βόλφγκανγκ Σόιμπλε δεν κάνει τέτοια ομολογία χωρίς να έχει στο πίσω μέρος του μυαλού κάποιο σχέδιο.

Ευρωπαϊκές πηγές κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου και σημειώνουν πως η παραδοχή αυτή θα μπορούσε σε κάθε περίπτωση να αξιοποιηθεί έτσι, ώστε να μην προχωρήσει η χρηματοδότηση. Άλλωστε, και στην περίπτωση του ΔΝΤ, η συμμετοχή του ταμείου σε προγράμματα απαγορεύεται από το καταστατικό του εφόσον το χρέος του κράτους δεν είναι βιώσιμο… Μάλιστα, η Κριστίν Λαγκάρντ έκανε για πολλοστή φορά σαφές στο Βερολίνο πως τα χέρια της είναι δεμένα αν δεν υπάρξει ελάφρυνση χρέους οποιασδήποτε μορφής.

Η θέση αυτή εκφράστηκε από αξιωματούχο του ΔΝΤ σε άτυπη ενημέρωση δημοσιογράφων. Το τελεσίγραφο φέρεται να έχει υπογραφή Λαγκάρντ αλλά και του Αμερικανού υπουργού Οικονομικών Τζακ Λιού, ο οποίος είχε επαφές με τον Γερμανό και τον Γάλλο ομόλογό του. Οι ΗΠΑ έχουν ως πρώτο θέμα τη βιωσιμότητα του ελληνικού χρέους και ο Λιού φαίνεται ότι μετέφερε το τελεσίγραφο. Η απάντηση της Γερμανίας στις αμερικανικές πιέσεις ήταν ο αποκλεισμός του ΔΝΤ από την πρώτη δόση προς την Ελλάδα, όπως έκανε γνωστό ο Β. Σόιμπλε με επιστολή του προς τον πρόεδρο της Μπούντεσταγκ. Η επιστολή Σόιμπλε αναφέρει ακόμη ότι η περαιτέρω συμμετοχή του ΔΝΤ θα εξαρτηθεί από την επιτυχή ολοκλήρωση της πρώτης αξιολόγησης του προγράμματος το φθινόπωρο του 2015 και την επιβεβαίωση της βιωσιμότητας του χρέους της Ελλάδας.

Αυτό, όταν η απόφαση της Συνόδου Κορυφής της Δευτέρας που επικυρώθηκε από τη Βουλή καθιστά υποχρεωτική τη συμμετοχή του ΔΝΤ στο πρόγραμμα και δεσμεύει την Ελλάδα να προχωρήσει σε διαπραγματεύσεις προκειμένου να επεκτείνει αντίστοιχα τον χρόνο λήξης του μνημονίου με το ΔΝΤ πέραν του Μαρτίου του 2016, για το οποίο υπάρχει μέχρι στιγμής πρόγραμμα με το Ταμείο (ΜΕFP). Την ίδια ώρα στην έκθεση της Κομισιόν αναφέρεται ότι το ελληνικό χρέος θα είναι 165% του ΑΕΠ το 2020 και 150% το 2022, εάν η Ελλάδα αναλάμβανε δράση για να το μειώσει, αλλά θα μπορούσε να φθάσει και το 187% και 176%.

Η έκθεση της Κομισιόν αναφέρει ότι μια αναδιαμόρφωση, αλλά όχι κουρέματα, χρέους θα ήταν πιθανή, αλλά μόνο εάν η Ελλάδα εφαρμόσει τις μεταρρυθμίσεις που απαιτούνται από τους πιστωτές της.

Υπέρ του «κουρέματος» (και) η Γαλλία
Εν τω μεταξύ, υπέρ της θέσης του ΔΝΤ για κούρεμα του ελληνικού χρέους τάχθηκε η γαλλική κυβέρνηση με δηλώσεις του υπουργού Οικονομικών Μισέλ Σαπέν. Μιλώντας στον τηλεοπτικό σταθμό BFM, ο κ. Σαπέν είπε ότι η θέση του ΔΝΤ αποτελεί ήδη θέση και του Παρισιού, σημειώνοντας: «Το ΔΝΤ λέει αυτό που λέμε κι εμείς […] Δεν μπορούμε να βοηθήσουμε την Ελλάδα εάν παραμείνει ίδιο το βάρος εξυπηρέτησης χρέους πάνω στην ελληνική οικονομία». Επεσήμανε πάντως ότι, από αυτά που έχει αντιληφθεί, το ΔΝΤ δεν ζητά κούρεμα αλλά ελάφρυνση του χρέους.

Την ίδια άποψη εκφράζει και ο Ρομάνο Πρόντι, πρώην πρόεδρος την Κομισιόν με ιδιαιτέρως επιτυχημένο έργο. «Είπα από την αρχή ότι η Ελλάδα δεν θα είναι ποτέ σε θέση να αποπληρώσει το χρέος της. Και το 1953, αποτέλεσε πράξη σωφροσύνης το ότι μειώθηκε το χρέος της Γερμανίας, διότι δεν ήταν σε θέση να το πληρώσει. Κόβοντάς το, δώσαμε μεγάλη πνοή στην Ευρώπη και στην ίδια τη Γερμανία. Χρειάζεται η ίδια ακριβώς μεγαλοψυχία και σήμερα», δήλωσε ο έμπειρος πολιτικός στο περιθώριο συνεδρίου για την οικονομία.

Για το θέμα του δημόσιου χρέους, ο επικεφαλής της ΕΚΤ Μάριο Ντράγκι από την πλευρά του ξεκαθάρισε πως «είναι αδιαμφισβήτητο ότι η ελάφρυνση του χρέους είναι απαραίτητη, και νομίζω ότι κανείς δεν αμφισβήτησε το γεγονός. Το θέμα είναι ποια είναι η καλύτερη μορφή ελάφρυνσης του χρέους εντός του νομικού, θεσμικού πλαισίου μας», ανέφερε χαρακτηριστικά. Αναφερόμενος στο πρόγραμμα που θα συμφωνήσει η χώρα με τον ESM, o επικεφαλής της ΕΚΤ ανέφερε ότι εγείρονται ζητήματα για την εφαρμογή του. «Επαφίεται στην ικανότητα της ελληνικής κυβέρνησης να ανταποκριθεί με τις αναγκαίες πολιτικές αποφάσεις, προκειμένου να διαλύσει τις όποιες αμφιβολίες», δήλωσε χαρακτηριστικά.

Οι πιέσεις και το «δεδικασμένο»
Χαρακτηριστικό είναι και σχετικό δημοσίευμα του «Spiegelonline», το οποίο αναφέρει ότι στις επικοινωνίες που είχε ο πρόεδρος Ομπάμα με την Άνγκελα Μέρκελ τις τελευταίες ημέρες στο πλαίσιο της πίεσης που ασκεί, ώστε να υπάρξει συμφωνία για την παραμονή της Ελλάδας στη ζώνη του ευρώ, ζητά επιτακτικά και κούρεμα του ελληνικού χρέους.

Στο ίδιο πλαίσιο του επικοινωνιακού πολέμου εντάσσει το περιοδικό και δημοσιεύματα από το Assosiated Press και τους «Times» της Νέας Υόρκης, τα οποία θυμίζουν το κούρεμα του γερμανικού χρέους που έκαναν το 1953 οι νικήτριες χώρες και αποτέλεσε τη βάση για την οικονομική απογείωση της Γερμανίας. Με το ενδεχόμενο του κουρέματος να μοιάζει αδύνατο, μοναδική πιθανότητα είναι μια αναδιάρθρωση των υποχρεώσεων αποπληρωμής της Ελλάδας. Η ελληνική κυβέρνηση μπορεί με ένα μέρος από τα χρήματα που θα λάβει από τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας να αποπληρώσει τα δάνειά της στο ΔΝΤ και την ΕΚΤ. Τα επόμενα δύο χρόνια το ποσό αυτό ανέρχεται περίπου στα 30 δισ. ευρώ.

Το πλεονέκτημα είναι ότι ο ΕΜΣ θα προσφέρει δάνεια στην Ελλάδα με χαμηλότερο επιτόκιο και με μεγαλύτερο ορίζοντα αποπληρωμής. Με αυτό τον τρόπο οι δόσεις θα βαρύνουν λιγότερο τα ελληνικά δημοσιονομικά και ο πληθωρισμός θα μειώνει με αργό ρυθμό το χρέος.