Ο Μακρόν έσωσε την παρτίδα για την Ελλάδα

Μετά από ένα θρίλερ διαβουλεύσεων επί εννέα ώρες, όπου μετείχαν ο Κυριάκος Μητσοτάκης και ο Νίκος Αναστασιάδης (μαζί με τον Σαρλ Μισέλ, την Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, την Άνγκελα Μέρκελ και τον Εμανουέλ Μακρόν), όλοι καταλάβαμε ότι Ελλάδα και Κύπρος μπορούν να ποντάρουν μόνο σε Γαλλία και Αυστρία σε ό,τι αφορά στην επιθετικότητα της Τουρκίας.

 Του Μιχάλη Κωτσάκου

Ουδόλως ισχυριζόμαστε ότι σε περίπτωση μίας τρέλας του Ερντογάν, δηλαδή στρατιωτικής επίθεσης, οι συνέταιροί μας στην Ε.Ε. δεν θα προβούν σε ανακοινώσεις στήριξης, αλλά σε βοήθεια –όπως όλοι την εννοούμε κατόπιν πρόσκλησης–  μπορούμε να περιμένουμε μόνο από τη Γαλλία και την Αυστρία. Απλά οι Αυστριακοί χρησιμοποιούν πιο υψηλούς τόνους, ενώ η Γαλλία είναι μία υπολογίσιμη δύναμη και αυτό το γνωρίζει και ο Ερντογάν, ο οποίος γι’ αυτό φωνάζει διότι δεν μπορεί να τα βάλει μαζί της.

Όμως θα πρέπει πλέον να γνωρίζουμε ως Ελλάδα ότι η Άγκελα Μέρκελ υπολογίζει μόνο τα συμφέροντα της Γερμανίας, ειδικά αυτή την εποχή, όπου η τουρκική οικονομία είναι στα όρια της χρεοκοπίας. Αν η Τουρκία χρεοκοπήσει, τότε όπως είναι απόλυτα φυσιολογικό  θα αντιμετωπίσουν σοβαρότατο πρόβλημα όλες οι γερμανικές επενδύσεις στην Τουρκία και ο αντίκτυπος θα είναι άσχημος και για το Βερολίνο. Επίσης, η Μέρκελ δεν έχει πρόβλημα  ακόμη και να τσακωθεί και με τον κυβερνητικό της εταίρο, τους Χριστιανοκοινωνιστές της Βαυαρίας (κόμμα από το οποίο προέρχεται ο Βέμπερ) αρκεί να μην «τσαντίσει» τον σουλτάνο και αυτός με τη σειρά του στείλει μήνυμα στους Τούρκους μετανάστες στην Γερμανία, οι οποίοι ψηφίζουν και είναι περισσότεροι από 1,5 εκατομμύριο.

Έτσι η Μέρκελ έδωσε μάχη στις Βρυξέλλες να μην αναφερθεί τίποτα που να μην ήθελε ο Ερντογάν. Λες και η Τουρκία είναι μέλος της Ε.Ε., και όχι η Ελλάδα και η Κύπρος. Απλά η καγκελάριος αντιμετωπίζει τα κράτη και τους λαούς ως εν δυνάμει πελάτες. Σκέφθηκε ότι Ελλάδα και Κύπρος (των 11 εκατ. πολιτών περίπου) είναι λιγότερο συμφέρουσες από ό,τι η Τουρκία των 85 εκατομμυρίων.

 Ο Μακρόν

Στο τελικό κείμενο ναι μεν αντέδρασαν Ελλάδα και Κύπρος, αλλά η σθεναρή στήριξη της Γαλλίας και του Εμανουέλ Μακρόν, όπως και όσα είπε ο καγκελάριος της Αυστρίας ο οποίος ζήτησε πιο αυστηρές κυρώσεις για την Τουρκία, μας βοήθησαν να αλλάξει το αρχικό σχέδιο. Εν τέλει επήλθε ένας συμβιβασμός. Στο κείμενο δεν αναφέρεται η λέξη κυρώσεις, όπως ζήτησε η Μέρκελ, αλλά αυτές «ζωγραφίζονται», καθώς αναφέρεται ρητά πως εάν η Τουρκία δεν συμμορφωθεί, τότε θα υπάρξει ενεργοποίηση των άρθρων 29 και 215 των Συνθηκών της Ένωσης που προβλέπουν την επιβολή κυρώσεων. Επίσης, υπογραμμίζεται ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση θα χρησιμοποιήσει, σε περίπτωση μονομερών ενεργειών και παραβιάσεων του Διεθνούς Δικαίου, όλα τα εργαλεία που έχει στη διάθεσή της για να υπερασπιστεί τα συμφέροντά της και τα συμφέροντα των κρατών μελών της.

Παράλληλα, τίθεται σαφές χρονοδιάγραμμα στην Τουρκία προκειμένου να αποδείξει εμπράκτως ότι παραμένει δεσμευμένη στη διαδικασία διαλόγου, καθώς δηλώνεται ότι η ΕΕ θα παρακολουθεί στενά τις εξελίξεις και θα λάβει τις κατάλληλες αποφάσεις το αργότερο μέχρι τη σύνοδο του Δεκεμβρίου 2020. Επιπλέον, καθίσταται σαφές ότι οι διερευνητικές επαφές μεταξύ Ελλάδας – Τουρκίας αφορούν την Οριοθέτηση Θαλάσσιων ζωνών (Υφαλοκρηπίδα – ΑΟΖ).

Τέλος, η Σύνοδος Κορυφής καταδικάζει απερίφραστα την παραβίαση των κυριαρχικών δικαιωμάτων της Κύπρου και κάνει ρητή αναφορά στις αποφάσεις και στα ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ για την επίλυση του Κυπριακού.

Ικανοποίηση μεν, αλλά…

Η ελληνική κυβέρνηση ναι μεν εκπέμπει την ικανοποίησή της για το κείμενο που αφορά τις ελληνοτουρκικές σχέσεις, αλλά δεν μπορεί να κρύψει ότι μεταξύ του Έλληνα πρωθυπουργού και της Γερμανίδας καγκελαρίου υπάρχει αρκετή απόσταση, παρά το γεγονός ότι και οι δύο είναι μέλη του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος. Τουναντίον, επιβεβαιώθηκε η χημεία του Έλληνα πρωθυπουργού με τον Γάλλο πρόεδρο. Όπως επίσης ότι τα συμφέροντα Γαλλίας-Ελλάδας-Κύπρου συμπίπτουν στη Μεσόγειο. Απόσταση μας χωρίζει και με Ιταλία και Ισπανία, οι οποίες προέταξαν τα οικονομικά τους συμφέροντα και τα συμβόλαια που έχουν με την Τουρκία. Το βράδυ της Πέμπτης εκδηλώθηκε η ξεκάθαρη στήριξη Ελλάδας και Κύπρου με την Ένωση να στέλνει ένα μήνυμα ενότητας, αλληλεγγύης και αποφασιστικότητας, με την πρόεδρο της Κομισιόν, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν να δηλώνει ότι «κανείς δεν μπορεί να διχάσει την Ευρώπη».

Πάντως ο Κυριάκος Μητσοτάκης δήλωσε ικανοποιημένος από τα αποτελέσματα της Συνόδου τονίζοντας: «Η Ελλάδα είναι απολύτως ικανοποιημένη από τα συμπεράσματα της Συνόδου Κορυφής. Προσμένουμε το συντομότερο δυνατόν στην έναρξη των διερευνητικών επαφών όπως τα δύο μέρη έχουν δεσμευθεί. H E.E. έστειλε σαφές μήνυμα αλληλεγγύης και αποφασιστικότητας. Θα υπάρξουν επιπτώσεις αν δεν συμμορφωθεί η Τουρκία».

 Ο ευρωπαϊκός Τύπος

Ως απειλή, ή προειδοποίηση της Ευρώπης προς την Τουρκία πως θα βρεθεί αντιμέτωπη με κυρώσεις αν δεν σταματήσει τις προκλήσεις «διαβάζει» ο διεθνής Τύπος το τελικό κείμενο συμπερασμάτων.
«Η ΕΕ προειδοποιεί την Τουρκία ότι θα αντιμετωπίσει κυρώσεις αν δεν σταματήσουν οι προκλήσεις», αναφέρει χαρακτηριστικά το Reuters. «Η ΕΕ απειλεί την Τουρκία με κυρώσεις για τη διαμάχη στην ανατολική Μεσόγειο», επιλέγει ως τίτλο η Deutsche Welle. Τέλος, το BBC σημειώνει πως «η ΕΕ προειδοποιεί την Τουρκία με κυρώσεις».

 Ο διάλογος και το τουρκο-λιβυκό μνημόνιο

Τώρα μένει θεωρητικά να δούμε πώς θα γίνει ο περιβόητος διάλογος μεταξύ Ελλάδας-Τουρκίας. Η Αθήνα αναγνωρίζει ως μόνη διαφορά την διευθέτηση των θαλάσσιων ζωνών και της υφαλοκρηπίδας τονίζοντας ότι αυτή η διαφωνία εάν δεν καταστεί δυνατή η επίλυσή της, τότε ας πάμε στη Χάγη. Τουναντίον, η Άγκυρα βάζει ένα σωρό πράγματα στο τραπέζι, κάτι που η Ελλάδα τα απορρίπτει.

Ήδη τουρκικά δημοσιεύματα κάνουν λόγο ότι στις 8 Οκτωβρίου θα υπάρξει συνάντηση του Νίκου Δένδια με τον Μεβλούτ Τσαβούσογλου στη Σλοβακία. Μάλιστα, το CNN Turk ισχυρίζεται ότι η συνάντηση θα πραγματοποιηθεί στο πλαίσιο ενός φόρουμ για την ασφάλεια και την ενέργεια που θα διεξαχθεί στην Μπρατισλάβα, και στο οποίο θα είναι ομιλητής και ο γενικός γραμματέας του ΝΑΤΟ, Γενς Στόλτενμπεργκ. Όμως τα δύο υπουργεία Εξωτερικών δεν επιβεβαιώνουν την είδηση.

Στο μεταξύ οι Τούρκοι πανηγυρίζουν επειδή ο ΟΗΕ πρωτοκόλλησε το Τουρκολιβυκό μνημόνιο με 10 μήνες καθυστέρηση. Η συμφωνία δεν μπορεί να εγκριθεί, καθώς την έχει απορρίψει η Λιβυκή Βουλή. Απλά η πρωτοκόλληση και δημοσίευση των πάσης φύσεως συμφωνιών που κατατίθενται από τα κράτη στη Γραμματεία του ΟΗΕ αποτελεί τυπική και τεχνική διαδικασία και δεν σημαίνει την αναγνώριση του περιεχομένου από τα Ηνωμένα Έθνη.