Ο… ταχυδρόμος (της πανδημίας) χτυπάει 6 φορές (…και βλέπουμε)

Μαέστρος στο να διαψεύδει εκτιμήσεις αλλά και δεκαθλητής σε επίπεδο αντοχών αναδεικνύεται ο κορωνοϊός, που παρά το γεγονός ότι συμπληρώθηκαν σχεδόν δυόμιση χρόνια από την «απόβασή» του στην Ελλάδα παρίσταται και… χαιρετίζει ειρωνικά κάθε προσπάθεια πλήρους επαναφοράς στην κανονικότητα.

Του Νίκου Τσαγκατάκη

Μπορεί στο περίφημο κινηματογραφικό νεο-νουάρ θρίλερ ο… ταχυδρόμος να χτυπάει πάντα δύο φορές, αλλά δυστυχώς στην περίπτωση της πανδημίας ο κορωνοϊός έχει χτυπήσει ήδη πέντε φορές τον πληθυσμό με τις διάφορες παραλλαγές του και συνεχίζει ακάθεκτος το επόμενο –έκτο κατά σειρά– «χτύπημά» του. Απόδειξη ότι ενώ δεν έχει συμπληρωθεί ούτε μήνας από την 1^η Ιουνίου οπότε η κυβέρνηση έκανε αποδεκτή τη σχετική εισήγηση της Επιτροπής Εμπειρογνωμόνων και κατάργησε την υποχρεωτικότητα χρήσης των μασκών προστασίας στους εσωτερικούς χώρους και σε διάστημα 25 ημερών οι επιδημιολογικοί δείκτες τραβούν ξανά την ανηφόρα.

Ενδεικτικό της κατάστασης είναι το γεγονός ότι από τα σχεδόν 5.000 νέα κρούσματα με τα οποία άνοιξε η εβδομάδα, μία ημέρα μετά –την Τρίτη 21/6– το κοντέρ «έγραψε» περισσότερα από 12.500 καινούργιες λοιμώξεις καθώς και 134 εισαγωγές νέων ασθενών COVID-19 στα νοσοκομεία της επικράτειας, νούμερο αυξημένο κατά σχεδόν 5% συγκριτικά με το αμέσως προηγούμενο 24ωρο. Μία από τα ίδια είχαμε και χθες Παρασκευή με τα νέα κρούσματα να ανέρχονται σε  11.972 και τις εισαγωγές νέων ασθενών στα νοσοκομεία της επικράτειας να ανεβαίνουν στους 219 (σ.σ. στο +14,06% η ημερήσια μεταβολή).

Όλα τα παραπάνω συνθέτουν για τους ειδικούς ένα σκηνικό ανησυχίας, δεδομένου ότι οι νοσηλείες έχουν αυξηθεί αλματωδώς κατά 40% μέσα σε μία εβδομάδα δίχως μάλιστα να διαφαίνεται στον ορίζοντα αναστροφή της αυξητικής τάσης ελέω και της καλοκαιρινής χαλάρωση που γενικώς επικρατεί.

Οι υποπαραλλαγές που κάνουν τη ζημιά

Η παρούσα πανδημική εικόνα των νοσοκομείων στην επικράτεια καταγράφει περίπου 900-1.000 ασθενείς με Covid-19, εκ των οποίων περισσότεροι από 700 νοσηλεύονται σε απλές κλίνες κορωνοϊού και ακόμη 250 ασθενείς σε κλίνες ΜΕΘ/ ΜΑΦ, με 86 από τους τελευταίους να έχουν διασωληνωθεί, τουλάχιστον μέχρι χθες Παρασκευή. «Ένοχες» αυτής της επιδημιολογικής επιβάρυνσης είναι η παρουσία –και στην Ελλάδα– των υποπαραλλαγών του κορωνοϊού «Όμικρον 4» (ΒΑ.4) και «Όμικρον 5» (ΒΑ.5). Οι δύο συγκεκριμένες υποπαραλλαγές της «Όμικρον» αποδεικνύονται εξαιρετικά μεταδοτικές και σύμφωνα με τα στοιχεία του Εθνικού Οργανισμού Δημόσιας Υγείας (ΕΟΔΥ) το τελευταίο δεκαήμερο καταγράφηκε αύξηση κατά 145% στη διάγνωση των ΒΑ.4 και ΒΑ.5 επί του αριθμού των επιβεβαιωμένων κρουσμάτων.

Σε αυτό που μοιάζει να καταλήγουν οι επιστήμονες βάσει των στοιχείων που έχουν στη διάθεσή τους είναι οι δύο τελευταίες υποπαραλλαγές του κορωνοϊού μεταδίδονται πιο εύκολα από τις προηγούμενες και ενδέχεται να προκαλούν πιο βαριά συμπτώματα, όπως υψηλός πυρετός 39^οC-40^οC αλλά και πολυήμερη κακουχία.

Δεν θα πρέπει, τέλος, να αγνοείται ότι οι δύο νέες υποπαραλλαγές φαίνεται να διαφεύγουν σημαντικά των εμβολίων, με αποτέλεσμα η πιθανότητα επαναμόλυνσης να αυξάνεται σημαντικά για τον γενικό πληθυσμό. Δεν τυχαίο ότι από την αρχή της πανδημίας SARS-CoV-2 ο συνολικός αριθμός των πιθανών νέων επαναλοιμώξεων εκτιμάται σε περισσότερες από 156.500 περιπτώσεις που μεταφράζεται σε ποσοστό 4,2% επί του συνολικού αριθμού των θετικών αποτελεσμάτων.

Θα χειροτερέψουν τα νούμερα

Όπως και στις αρχές της πανδημίας το 2020, αυτό που βάζει σε σκέψεις την επιστημονική κοινότητα και συνεκδοχικά και την κυβέρνηση είναι η υποκαταγραφή των κρουσμάτων, δεδομένου ότι οι πολίτες έχουν μειώσει κατά πολύ τη διενέργεια διαγνωστικών τεστ. Ο φόβος είναι ότι στην πραγματικότητα τα κρούσματα είναι πολύ περισσότερα από όσα ανακοινώνει κάθε μέρα ο ΕΟΔΥ, γεγονός που σε συνδυασμό με την μη τήρηση ούτε του βασικού μέτρου προστασίας που είναι η χρήση μάσκας οδηγεί σε μεγάλη διασπορά του ιού στην κοινότητα.

Για να υπάρχει μια τάξη μεγέθους του προβλήματος, οι εκτιμήσεις των Ελλήνων επιστημόνων είναι ότι τα κρούσματα ξεπερνούν σε πραγματικούς αριθμούς τα 15.000-20.000, ενώ δεν αποκλείεται να άγγιζαν και τις 25.000 αν τα διαγνωστικά τεστ γίνονταν με τους υψηλούς ρυθμούς που είχαμε το τρίμηνο Φεβρουαρίου-Μαρτίου-Απριλίου.

Η αίσθηση ότι θα δούμε περαιτέρω αύξηση των λοιμώξεων από Covid-19 εντείνεται και από την «ακτινογραφία» που κάνουν οι επιστήμονες στα αστικά λύματα. Σύμφωνα με αναφορές του καθηγητή Αναλυτικής Χημείας του ΕΚΠΑ, Νίκος Θωμαΐδης, στη δημόσια τηλεόραση εδώ και δέκα ημέρες καταγράφεται αύξηση της τάξης του 45% στο ιικό φορτίο των λυμάτων της Αττικής (άρα επιβεβαιώνεται ότι τα κρούσματα είναι πολλαπλάσια όσων δηλώνονται). Ο καθηγητής συμπλήρωσε ότι το πρώτο δεκαήμερο του Ιουλίου αναμένεται να κορυφωθεί η αύξηση των κρουσμάτων, ενώ τον Αύγουστο δεν θα είναι καλύτερη η κατάσταση, καθώς τον τελευταίο μήνα του καλοκαιριού αναμένεται δεύτερη κλιμάκωση της πανδημικής διασποράς.

Δεν ανησυχούν (ακόμη) στην κυβέρνηση

Στην οδό Αριστοτέλους και στο υπουργείο Υγείας εμφανίζονται καθησυχαστικοί στις δηλώσεις τους χωρίς όμως αυτό να σημαίνει ότι δεν επαγρυπνούν. Αυτό που προκύπτει ως συμπέρασμα από τις τοποθετήσεις του αρμόδιου υπουργού Θάνου Πλέυρη είναι ότι η αύξηση των κρουσμάτων είναι απολύτως ελεγχόμενη κι ότι όπου παρατηρήθηκε θερινό πανδημικό κύμα αυτό ήταν κατά βάση πιο ήπιο και δεν είχε βαριές νοσηλείες. Από τα στοιχεία που επεξεργάζονται οι υγειονομικές αρχές αποδεικνύεται ότι επί σχεδόν ένα έτος τώρα ο αριθμός των νοσούντων από κορωνοϊό οι οποίοι χρίζουν διασωλήνωσης είναι διψήφιος. Αυτό σημαίνει ότι το ΕΣΥ δεν πιέζεται από την πανδημία, χωρίς μάλιστα να αναμένεται ότι θα συμβεί το αντίθετο τουλάχιστον μέχρι να «βγει» το καλοκαίρι.

Η 30 μηνών «συμβίωση», πάντως, με την πανδημία διδάσκει ότι ασφαλείς προβλέψεις με την εξέλιξη του κορωνοϊού ουδείς μπορεί να κάνει και το τελευταίο πράγμα που θα ήθελαν στην οδό Αριστοτέλους αλλά και στο Μαξίμου είναι να μπει ο Σεπτέμβρης και τα κρεβάτια στις ΜΕΘ να έχουν… κρατήσεις 250 ασθενών.

«Παρτάρει» ο κορωνοϊός σε Μύκονο, Μήλο, Σαντορίνη, αλλά και στην Αττική

Φορτσάτη ξεκίνησε η καλοκαιρινή περίοδος στους περισσότερους ελληνικούς τουριστικούς προορισμούς που όμως έχουν να ανησυχούν και για την ανεπιθύμητη «άφιξη» της πανδημίας που όπως φαίνεται δεν σκοπεύει να κάνει διακοπές.

Σύμφωνα με την κατά τόπους επιδημιολογική εικόνα που δίνει ο ΕΟΔΥ την εβδομάδα 13-19 Ιουνίου 2022 το ποσοστό θετικότητας είχε σκαρφαλώσει στο 8,77% επί συνόλου 601.239 εργαστηριακών ελέγχων, όταν για τον έλεγχο μίας επιδημίας είναι αναγκαίο ο δείκτης θετικότητας να μην ξεπερνά το 4%.

Φυσικά το 8,77% της θετικότητας είναι… μαθητικό πταίσμα μπροστά στο 50,9% που «χτύπησε» στα μέσα της εβδομάδας o δείκτης Rt στη Μύκονο –ένα στα 2 τεστ ανίχνευσης κορωνοϊού βγαίνει θετικό– ή συγκριτικά με το 33,51% της Σαντορίνης και το 32,31% της Μύλου.

Η Κάρπαθος είναι, επίσης, ένα νησί και μάλιστα όχι από τα πολύ «μοδάτα» όπου η θετικότητα βρέθηκε μεσοβδόμαδα στο 21,37% ενώ και η Αττική δεν πάει πολύ πίσω, καθώς στο σύνολό της ξεπερνάει τον εθνικό μέσο όρο του δείκτη Rt.

Συγκεκριμένα, η θετικότητα στη δυτική Αττική είναι στο 21,51% στην ανατολική Αττική στο 16,56%, στον κεντρικό τομέα της Αθήνας στο 13,66% και στον βόρειο τομέα της πρωτεύουσας στο 10,81%. Σημειωτέον ότι μόνο χθες Παρασκευή η Αττική «έγραψε» μόνη της τα περισσότερα –7.344– νέα κρούσματα κορωνοϊού.

Μένει να φανεί τις επόμενες ημέρες αν η τάση θα συνεχιστεί ή αν θα αποκλιμακωθεί, ενώ ενδιαφέρον θα έχει το αν η επιδεινωμένη επιδημιολογική εικόνα θα οδηγήσει και σε ακυρώσεις τουριστικών κρατήσεων, δεδομένου ότι ο δείκτης θετικότητας είχε ξεπεράσει την Τετάρτη το 10% σε 27 περιοχές

Πανευρωπαϊκό φαινόμενο η εκτόξευση των μολύνσεων

Εμπρός στον πανδημικό… δρόμο που χάραξε η Ελλάδα βαδίζουν και αρκετές ευρωπαϊκές χώρες βλέποντας τα νέα κρούσματα κορωνοϊού να αυξάνονται σημαντικά. Στην Πορτογαλία ο μέσος εβδομαδιαίος όρος νέων λοιμώξεων ανά εκατομμύριο κατοίκων έχει ξεπεράσει τα 2.000 περιστατικά. Θυμίζεται ότι η Πορτογαλία αντιμετώπισε και τον Μάιο αξιοσημείωτη αύξηση των νέων κρουσμάτων που κορυφώθηκε στις αρχές Ιουνίου με σχεδόν 30.000 διαγνώσεις κορωνοϊού κάθε μέρα.

Άλλο παράδειγμα η Ιρλανδία όπου ο αριθμός των νοσηλευόμενων με Covid-19 στα νοσοκομεία της χώρας έχει αυξηθεί κατά 33,77% σε διάστημα μίας εβδομάδας με αποτέλεσμα το ιρλανδικό σύστημα υγείας να αρχίζει να… λαχανιάζει. Μία από τα ίδια και στη Γαλλία όπου ο αντίστοιχος ο μέσος εβδομαδιαίος όρος νέων λοιμώξεων ανά εκατομμύριο κατοίκων αυξήθηκε από 224 κρούσματα στις 13 Ιουνίου στα 920 μέσα σε μία εβδομάδα, με τις εκτιμήσεις να λένε ότι μεσοπρόθεσμα τα γαλλικά νοσοκομεία θα βρεθούν αντιμέτωπα με μεγάλη πίεση.

Στην Ιταλία, τέλος, το περασμένο Σαββατοκύριακο οι υγειονομικές αρχές της γειτονικής χώρας κατέγραψαν 30.526 νέα κρούσματα σε ένα 24ωρο, νούμερο που μεταφράζεται σε εβδομαδιαίο ποσοστό αύξησης άνω του 63%.

(Μικρο)αλαλούμ με την 4η δόση του εμβολίου

Η αναζωπύρωση της πανδημίας γέννησε πολλές συζητήσεις για την επαναφορά κάποιων μέτρων ανακοπής του έκτου πανδημικού κύματος στη χώρα μας καθώς και της εμβολιαστικής στρατηγικής που πρέπει να ακολουθηθεί στην παρούσα φάση.

Ξεκινώντας από το τελευταίο, προχθές Πέμπτη συνεδρίασε η Εθνική Επιτροπή Εμβολιασμών με αντικείμενο την αναγκαιότητα ή όχι να εμβολιαστεί ο πληθυσμός με τέταρτη δόση ακόμα και μέσα στο καλοκαίρι. Τα ενδεχόμενα που έπεσαν στο τραπέζι αφορούσαν το αν η σύσταση –και όχι η υποχρέωση– για εμβολιασμό θα απευθυνθεί στου πολίτες ηλικίας άνω των 50 ετών ή θα είναι καθολική για τους άνω των 18 ενήλικες. Τελικά προέκυψε η μεσοβέζικη  λύση να δοθεί η δυνατότητα για 4η εμβολιαστική δόση στους πολίτες άνω των 30 ετών με ταυτόχρονη ισχυρή σύσταση για τους άνω των 60.

Η Επιτροπή αιτιολόγησε την απόφασή της λέγοντας ότι ναι μεν τα εμβόλια δεν «πιάνουν» τις μεταλλάξεις της Όμικρον, αλλά προστατεύουν από τη βαριά νόσηση με κορωνοϊό, αφήνοντας ωστόσο μετέωρους τους πολίτες για το τι πρέπει πραγματικά να κάνουν.

Είναι χαρακτηριστικό ότι ο καθηγητής Πολιτικής της Υγείας του LSE, Ηλίας Μόσιαλος, εξέφρασε δημόσια την αντίθεσή του με τη χορήγηση της τέταρτης δόσης του εμβολίου επικαλούμενος το γεγονός ότι η «εισήγηση της Εθνικής Επιτροπής Εμβολιασμών δεν συνοδεύεται από την αναγκαία επιστημονική τεκμηρίωση». Επιπρόσθετα, η ίδια η αναπληρώτρια υπουργός Υγείας, Μίνα Γκάγκα, επεσήμανε σε τηλεοπτική εμφάνισή της ότι δεν συστήνει να κάνει κάποιος νέος σε ηλικία την 4η δόση, «εκτός και αν φοβάται πολύ».

Σε κάθε περίπτωση αυτό που οι επιστήμονες συστήνουν στους πολίτες είναι η τήρηση των βασικών  κανόνων υγειονομικής ασφάλειας με τους οποίους θεωρητικά έχουν εξοικειωθεί οι πολίτες τα τελευταία  2,5 πανδημικά χρόνια. Όπως χαρακτηριστικά σταχυολόγησε προ ημερών η καθηγήτρια Πνευμονολογίας και Εντατικής Θεραπείας στην Ιατρική Σχολή του ΕΚΠΑ και διευθύντρια ΜΕΘ του νοσοκομείου Ευαγγελισμός, Αναστασία Κοτανίδου, κρίνεται αναγκαία:

1] Η αποφυγή του συνωστισμού και η χρήση της μάσκας προστασίας καθώς έτσι μειώνονται οι πιθανότητες να κολλήσουμε κορωνοϊό.

2] Το συχνό testing καθώς η γρήγορη διάγνωση της Covid-19 προλαμβάνει τo ενδεχόμενο βαρύτερης νόσησης. Αξίζει να σημειωθεί ότι αναφορικά με τους διαγνωστικούς ελέγχους οι επιστήμονες τονίζουν ότι καλό θα ήταν όσοι βρίσκονται θετικοί στο self test να το επιβεβαιώνουν και με τη διενέργεια rapid ή μοριακού τεστ, καθώς έτσι οι θεράποντες ιατροί θα μπορούν να συνταγογραφούν τις νέες θεραπείες αντιμετώπισης του κορωνοϊού (ενδοφλέβια αντιικά φάρμακα αλλά και φάρμακα καινούργιας τεχνολογίας από το στόμα) τα οποία  μειώνουν σε μεγάλο βαθμό τον κίνδυνο σοβαρής νόσησης.

3] Την με κάθε τρόπο προστασία των ανοσοκατασταλμένων με αποφυγή του συνωστισμού αλλά και με σχολαστική τήρηση της ατομικής υγιεινής, δεδομένου ότι  λόγω σοβαρών υποκείμενων παθήσεων (βλ. χρόνια πνευμονοπάθεια, διαβήτης, χρόνια νεφρική νόσος, καρκίνος) αλλά και λόγω ηλικίας για τους γηραιότερους εξ αυτών (άνω των 70 ετών) διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο για σοβαρές επιπλοκές της  Covid-19.